Օգոստոսի 26-ին տեղի է ունեցել հեռախոսազրույց Հայաստանի և Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարների միջև, որի ընթացքում, ինչպես տեղեկանում ենք հաղորդագրությունից, քննարկվել են արցախյան կարգավորման շուրջ ստեղծված վիճակը և հայ-ռուսական դաշնակցային օրակարգին վերաբերող հարցեր:
Ակնառու է, որ Ռուսաստանը բազմակողմ ինտենսիվ շփումների մեջ է Հայաստանի ու Ադրբեջանի հետ, ընդ որում՝ ոչ միայն արտգործնախարարների, այլ նաև պաշտպանության նախարարների մակարդակով: Բանն այն է, որ Մնացականյան-Լավրով զրույցը տեղի է ունենում Ադրբեջանի նորանշանակ արտգործնախարար Բայրամովի՝ Մոսկվա կատարած առաջին այցի ֆոնին, որը մեկնարկել է օգոստոսի 26-ին: Իսկ մեկ օր առաջ Բաքու էր այցելել և այդ երկրի պաշտպանության նախարարի, նաև նախագահի հետ հանդիպումներ է ունեցել ՌԴ պաշտպանության նախարար Շոյգուն: Դրանից երկու օր առաջ էլ Շոյգուն Մոսկվայում հանդիպել էր Հայաստանի պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանի հետ:
Ինչով է պայմանավորված ռուսական այդ մաքոքի ինտենսիվ պտույտը Հայաստանի և Ադրբեջանի շուրջ: Մոսկվայում հղանում են նոր պլաննե՞ր՝ լավրովյան կամ այլ, թե՞ Ռուսաստանի խնդիրը ներկայումս մեկն է՝ թույլ չտալ ռեգիոնալ լարվածության նոր բռնկում, ինչպես հուլիսին, քանի որ այդ բռնկումները կարող են վերածվել լայնամասշտաբ ռազմական գործողությունների՝ բարդ վիճակում դնելով Մոսկվային:
Մոսկվայի համար բարդությունն այն է, որ լայնամասշտաբ ռազմական գործողությունների պարագայում հարկ է լինելու կատարել բարդ ընտրություն՝ կա՛մ մասնակից լինել հայերի հաղթանակին, այլապես զրկվել Հայաստանից, կա՛մ դառնալ հայերի ձախողման պատասխանատու և դարձյալ զրկվել Հայաստանից: Ռուսաստանը չունի այդպիսի կտրուկ պլաններ, քանի որ չունի թե՛ Հայաստանից, թե՛ Ադրբեջանից զրկվելու մտադրություն: Ըստ այդմ՝ կոնֆլիկտի քաղաքական կառավարչի դերից Ռուսաստանը թերևս դժգոհ չէ, սակայն նաև ներկայումս բավականին զգույշ է կառավարման բարդությունների առումով:
Նկատելի է, որ Մոսկվան փորձում է կողմերին բերել իրավիճակային փոխզիջման՝ լարվածությունը նվազեցնելու և շատ թե քիչ կառավարելի պահելու առումով, որպեսզի անընդհատ ստիպված չլինի, այսպես ասած, նայել հետ՝ զբաղված լինելով արևելաեվրոպական թեժացող ուղղությամբ: Ամբողջ հարցն այն է, որ Թուրքիան կարծես թե մտադիր չէ Ռուսաստանին թույլ տալ այդպիսի «շքեղություն», և Անկարայի վարքագիծը թույլ է տալիս եզրակացնել, որ Կովկասում Մոսկվային պահելու են ասեղի վրա: Այդ իմաստով Ռուսաստանի համար Հայաստանը կարող է արժևորվել պատժիչ նշանակությամբ, ինչից Երևանը պետք է քաղի ռազմաքաղաքական առավելագույն էֆեկտ:
