«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ՀՀ ՊՆ գլխավոր շտաբի նախկին պետ (1992-1995 թթ.), 1993 թ. պաշտպանության նախարարի պաշտոնակատար, գեներալ-լեյտենանտ Նորատ Տեր-Գրիգորյանցը (Ռուսաստան, Մոսկվա):
– Պարոն գեներալ, Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևն օրերս իր հերթական ռազմատենչ ելույթն է ունեցել՝ նշելով, որ աշխարհում ուժի գործոնն առաջնային պլան է մղվում, և որ իբրև թե իրենց հին քաղաք Իրևանը տվել են Հայաստանին: Արդյոք սա կարո՞ղ ենք դիտարկել որպես հերթական հայտարարություն, թե՞ առաջիկայում ռազմական գործողությունների վտանգ եք տեսնում:
– Վերջերս մուսուլմանական տոն էր, ելույթ էր ունենում Մոսկվայի մուսուլմանների առաջնորդը: Նա Ղուրանից ինչ-որ հատված էր կարդում ու ասում, որ մուսուլմանները շատ բարի, պարկեշտ մարդիկ են, և որ մենք պետք է խաղաղ ապրենք, ոչ ոքի չվիրավորենք: Ես էլ գրեցի՝ արդյոք նախագահ Ալիևը մուսուլման չէ՞, չէ՞ որ նա վիրավորում է Ղուրանը, անընդհատ ագրեսիվ ելույթներ է ունենում՝ սպանել, ոչնչացնել, ավիրել, պատերազմ սկսել… սա ի՞նչ ագրեսիվ մարդ է, ինչո՞ւ նրան պատասխանատվության չի ենթարկում ո՛չ Ալլահը, ո՛չ ՄԱԿ-ը: Անընդհատ իր շուրթերին է՝ պատերազմ, պատերազմ, կարծես ռադիկալ իսլամիստ լինի: Անընդհատ ասում է, որ Երևանն իրենցն է, հայերը եկվոր են: Ինչ-որ հիմարություններ է դուրս տալիս, ու իր վրա ծիծաղում են, բայց ինքը չի նկատում, որ իր վրա ծիծաղում են: Գիտեք, ծիծաղելը՝ ծիծաղել, բայց նա շատ խելացի է իրեն պահում, իր ժողովրդի մեջ հայ ժողովրդի հանդեպ ատելություն է սերմանում, որպեսզի կարողանա հույս դնել իր ժողովրդի վրա, որպեսզի գրավեն այն տարածքները, որն իբրև թե հայերն են գրավել: Ինքն ագրեսոր է, Թուրքիայի հետ միասին ուզում է այլ տարածքներ էլ գրավել, ինչպես դա արեցին Արևմտյան Հայաստանում, երբ իմ ծնողներին, հարազատներին ոչնչացնում ու վառում էին: Հետո էլ բոլշևիկների օգնությամբ Ղարաբաղը գրավեց: Միջազգային իրավունքի համաձայն՝ Ղարաբաղն անկախացել է, հիմա էլ ստոր կերպով փորձում է պատերազմով գրավել, իսկ ժողովրդին ոչնչացնել: Բայց ե՞րբ դա կկարողանան անել, երբ այդ ժողովուրդը զինված չլինի ու բացի փայտից, ռագատկաներից՝ այլ բան չունենա: Հիասթափեցնեմ՝ մեր ժողովուրդը զինված է, մեր բանակն ունի ժամանակակից տեխնիկա, ու եթե նա սկսի պատերազմ, մենք արժանի պատասխանը կտանք:
Ընդհանրապես վաղուց պետք է Ադրբեջանին կապիտուլյացիայի ենթարկած լինեինք, որ ամեն ինչ վերջանար: Դա ագրեսիվ պետություն է՝ ագրեսիվ իսլամիստական ԶՈՒ-երով: Ահա և վերջ: Իրենց թվում է, որ եթե հայերը լռում են, ուրեմն մանթրաշ են, նստած դողում են, բայց վստահեցնում եմ՝ ոչ մի հայ ոչնչից չի վախենում, պարզապես լսում են իրեն ու ծիծաղում: Հիմա էլ Նժդեհից են կպել, իսկ Նժդեհը մեր հերոսն է, իհարկե իրենք չեն ուզի, որ այդ մարդու արձանը կանգնեցվի: Իսկ այդ արձանը միշտ լինելու է ու մեզ հիշեցնելու է, թե ովքեր են մեր թշնամիները: Հետո ի՞նչ, որ նա գերմանացիների հետ ինչ-որ բան է արել, նա հո չի պատերազմել սովետական իշխանության դեմ: Լավ է, որ նա հայ է, մեր հերոսն է, ու մենք հպարտ ենք: Իմիջիայլոց, երբ Ալիևը խոսում է, ինչ-որ բան հայտարարում, իր պատգամավորներն էլ երկրորդում են, հատկապես վերջերս իրենց ագրեսիվ պաշտպանության նախարարն ասաց, որ իրենք ինչ-որ զորավարժություններ են անցկացրել. բոլորը թութակի նման նույն քարոզչությունն են անում: Ես հասկանում եմ՝ նա իր ղեկավարի հրահանգներն է կատարում, նա պարտավոր է դա անել, բայց թող սուտ չխոսի ու գլուխ գովա՝ իբր հայերը փախել են, երբ իրենք հարձակվել են: Ասում է՝ իբր Շոյգուն իրեն ասել է՝ կանգ առ, բայց դա սուտ է: Շոյգուն եթե ասել է, ապա միայն նրա համար, որ իրենք հարյուր հազարավոր զոհեր չունենան: Մեր վարչապետն էլ հիմա պետք է ասի՝ դե զզվացրիք, էլի, պատերազմ եք սկսում՝ սկսե՛ք, բայց հետո չբողոքեք:
– Ի դեպ, ինչպե՞ս եք վերաբերվում այն փաստին, որ Ալիևի հայտարարությունը ներքաղաքական դիսկուրսի առարկա է: Նախկին նախագահ Սերժ Սարգսյանն ասում է, որ գլխարկների վրա գրած «դուխով» բառը բավարար չէր Ալիևին պատասխանելու համար: Արդյոք սա շահարկման առարկա պե՞տք է դառնա ներքաղաքական կյանքում:
– Նախքան այս հարցին պատասխանելն ասեմ՝ Հայաստանում ոչնչացնելու շատ բան չկա, իսկ ահա Ադրբեջանի պարագայում այնպես կոչնչացնենք ամեն ինչ, որ այլևս գոյություն չեն ունենա՝ բոլոր գազախողովակները, գործարանները, ստրատեգիական նշանակության օբյեկտները, երկաթգիծը: Եվ ուրեմն թող անհեթեթություններ դուրս չտա, ամբողջ աշխարհն իր վրա ծիծաղում է: Թող իրեն Նապոլեոնի տեղը չդնի: Այո, զինված է, այո, զորավարժություններ է անցկացնում, բայց մենք վախենալու բան չունենք: Կոչ եմ անում նույն բանն էլ հայերն անեն: Երբ դու պատրաստ լինես՝ քեզ վրա արդեն հանկարծակի չեն հարձակվի:
Ինչ վերաբերում է հարցին, ապա չգիտեմ, թե ինչու է Սերժ Սարգսյանն այդպես ասում: Իմ կարծիքով՝ Նիկոլ Փաշինյանը շատ զուսպ քաղաքականություն է վարում: Փաշինյանը նույնպես կարող է ագրեսիվ ելույթներ ունենալ: Գիտեք, մի այսպիսի իրավիճակ է, երբ երեխաները իրար հետ խաղում են, մեկը միտումնավոր «խնդրում է», որ իրեն խփեն: Գուցե Փաշինյանը հիմա ճիշտ է վարվում: Նա իր տեղը գիտի, ինչո՞ւ պատերազմ սկսել, ժողովուրդ կոտորել: Փաշինյանը բանակ ունի, որն էլ պատերազմի համար անհրաժեշտ միջոցներն ունի: Նաև կա ժողովուրդ, որը կանգնած է, պատրաստ է: Ես հպարտ եմ, որ մեր բանակի հիմնադիրներից եմ: Իմիջիայլոց, Փաշինյանն իրեն շատ հմուտ է պահում: Նա չի սովորեցնում իր ժողովրդին ատել Ադրբեջանին, ադրբեջանցիներին: Նա, ի տարբերություն Ալիևի, իր ժողովրդին ատելությամբ լցնելու քարոզչությամբ զբաղված չէ: Ադրբեջանում մոր արգանդից դուրս եկած երեխային ասում են՝ հայը քո թշնամին է: Վերջերս մի այդպիսի հաղորդում էի նայում, երբ հիմար ուսուցչուհի երեխային ասում էր՝ ո՞վ է քո թշնամին, իհարկե հայը: Ո՞վ չգիտի, որ Խոջալուն էլ է իրենց ձեռքի գործը, թաքնվել են իրենց ժողովրդի թիկունքում, մի քանի ռուս դավաճան պատգամավոր էլ իրենց աջակցում են՝ ասելով, թե հայերն են մեղավոր:
Հերի՛ք է այդ հիմար քարոզչությունը շարունակեք: Դուք դեռ մեր տարածքները պետք է հետ բերեք՝ Մարտակերտ, Մարտունի, Շահումյանի շրջան: Բայց մի հատ իրենց ախորժակին նայեք՝ Զանգեզուրն են ուզում, Երևանը, Ստեփանակերտը: Հիմարների մեկը:
– Ալիևին պատասխանել է նաև Արցախի նորընտիր նախագահ Արայիկ Հարությունյանը, հետևե՞լ եք:
– Այո, իհարկե: Ես կարդացի, ֆեյսբուքում տեսա ու հավանել եմ իր այդ միտքը: Կեցցե Արայիկը՝ իսկապես մեզ հետ ուժի լեզվով խոսելու իրավունք ոչ ոք չունի: Իսկ այնտեղ, ահա, Ալիևը խոսում է, ու քարոզչությունը տարածվում է՝ բլոգերներ, պատգամավորներ: Կարծես գլուխ գովող փողոցի լակոտները, որ մի հատ մռութին հասցնում ես, փախնում են: Արայիկը ճիշտ է ասել՝ չի վիրավորել ոչ ոքի, բայց շեշտել է, որ մենք միշտ պատրաստ ենք: Ադրբեջանի նախագահը ՄԳԻՄՕ-ն է ավարտել, միջազգային իրավունք դասավանդել, բայց ինչպե՞ս է այդ ագրեսորը իրավունք դասավանդել:
