Մայիսի 28-ի տոնակատարությունները Հայաստանում աչքի են ընկնում թերևս նրանով, որ շնորհավորանքներից հետո ամենից հաճախ խոսվում է Առաջին հանրապետության պատմությունից դասեր քաղելու մասին: Որ պատմությունը դասեր քաղելու համար է՝ կասկած չկա: Բայց ամբողջ հարցն այն է, որ պատմությունը, այդուհանդերձ, բավականին սուբյեկտիվ երևույթ է, և ըստ այդմ՝ չկա դրանից քաղվող դասերի ճշգրտության որևէ երաշխիք: Դա էլ իհարկե բացարձակ չէ, կան կարևոր դասեր, որոնք սուբյեկտիվության հավանականությամբ հանդերձ՝ ունեն իրենց նշանակալիությունը:
Այդուհանդերձ, մեր ներկայիս պետականության և դրա ապագայի խնդիրներն ու մարտահրավերները կանխելու, չեզոքացնելու, լուծելու համար մենք թերևս պետք է նայենք առաջ, ոչ թե հետ: Անցյալի հերոսական էջերն անշուշտ մեզ պետք են ոգեղենության, էներգետիկայի, եռանդի համար, ինքնավստահության սնուցման համար, սակայն պետականության ընթացքի և այդ ընթացքում առկա մեծ, փոքր, տարբեր կալիբրի մարտահրավերների և խնդիրների լուծումները մենք պետք է փնտրենք ներկայի և ապագայի հետ կապված գիտելիքների պաշարում: Պատճառը չափազանց պարզ է՝ էապես տարբեր են ոչ միայն 102 տարի առաջ եղած աշխարհն ու համաշխարհային կյանքը, համաշխարհային տնտեսությունն ու ռազմաքաղաքականությունը, այլև էապես տարբեր է անգամ 50, 40 տարի առաջ եղածը:
Ավելին, այդ տարածությունը առավել արագ է կրճատվում, և աշխարհը փոխվում է ավելի արագ, ինչպես, օրինակ, բոլորովին այլ էր պատկերը և իրավիճակը կորոնավիրուսից առաջ և վարակից հետո՝ մի քանի ամսվա տարբերությամբ:
Այդպիսով, պետք է թերևս դադարել կրկնել պատմությունից դասեր քաղելու ավելի շուտ հերթապահ դարձող և ոչինչ չասող արտահայտություններն ու մաղթանքները: Պատմությունից պետք է սնուցվել էներգետիկայով ու ոգևորությամբ, իսկ ներկայիս ու ապագայի լուծումները պետք է փնտրել այստեղ, հիմա, ժամանակակից գիտելիքային պաշարներում: Հայաստանն ունի դրանք ավելացնելու կենսական կարիք:
