Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը վճիռ է կայացրել «Անահիտ Մկրտչյանն ընդդեմ Հայաստանի» գործով:
Դիմումատուի 22-ամյա որդին՝ Արայիկ Ավետիսյանը, որ ավարտել էր պետհամալսարանի աստվածաբանական ֆակուլտետը, 2000 թվական հունիսին զորակոչվել էր բանակ, իսկ 2001 թվականի հոկտեմբերի 1-ին սպանվել է գլխին արձակված կրակոցից:
Այս սպանության համար ոչ ոք պատասխանատվություն չի կրել:
ՄԻԵԴ-ը վճռել է, որ այս գործով խախտվել է դիմումատուի որդու՝ զինվորի կյանքի իրավունքը: Ըստ կայացված վճռի՝ պետությունը դիմումատուին կվճարի ոչ նյութական վնասի, ինչպես նաև նյութական ծախսերի հատուցում:
Զինվորի սպանությունից հետո քրեական գործ է հարուցվել, որի քննության ընթացքում տուժողի ծառայակից Կարեն Ս.-ն մեղադրվել է անզգույշ սպանության համար:
2003 թվականին Վայոց Ձորի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանը Կարեն Ս.-ին մեղավոր է ճանաչել անզգույշ սպանության համար, դատապարտել է 6 տարի ազատազրկման: Տուժողի իրավահաջորդի բողոքներով գործն ուղարկվել է լրացուցիչ քննության:
Հետագայում Կարեն Ս.-ն արդարացվել, ազատ է արձակվել, իսկ 2009 թվականի փետրվարի 10-ին քննիչի որոշմամբ քրեական գործի վարույթը կասեցվել է՝ սպանությունը կատարողի անձը հայտնի չլինելու հիմքով:
Սպանված զինվորի մայրը ներպետական բոլոր ատյաններից պահանջել է բացահայտել իր որդու սպանությունը, պատժել մեղավորին, սակայն արդյունքի չի հասել:
Տուժող կողմի տեղեկություններով՝ Արայիկ Ավետիսյանը դիտավորյալ սպանության զոհ է, նրան սպանելու համար մայրը կասկածում է գումարտակի հրամանատարին: Ծառայության ընթացքում մորը գրած նամակներում այդ հրամանատարի վերաբերյալ Արայիկն ասել է, թե նա «սադիստ է»:
Արայիկը խնդրել է փոխել իր գումարտակը, ծնողներին նույնիսկ հաջողվել է փոխել գումարտակը, բայց նախկին գումարտակի հրամանատարը նրան հետ է տարել իր գումարտակ:
Արայիկ Ավետիսյանը մեկ ամիս բուժվել է հոսպիտալում, այնուհետև նրան արձակուրդ են տվել ծառայությունից: Արձակուրդից վերադարձող զինվորը, ըստ տուժողի մոր, գումարտակում ընդունված կարգի համաձայն՝ տնական օղի ու հարյուր դոլար պիտի տաներ գումարտակի հրամանատարին: Արայիկը արձակուրդից հետո իր հետ տարել է տնական օղի ու 15 հազար դրամ՝ ավել գումար չեն ունեցել:
Ըստ Արայիկ Ավետիսյանի մայրիկի՝ գումարտակի հրամանատարը իր որդուն չորս հոգու ներկայությամբ 9 քառակուսի մետրանոց սենյակում ծնկի է իջեցրել, ատրճանակով խփել է գլխին, հետո մի քայլ հետ է գնացել ու կրակել է Արայիկի գլխին՝ սպանելով նրան: Այս մասին ցուցմունք է տվել ականատես զինվորը, որը հետագայում հրաժարվել է ցուցմունքից, իսկ այնուհետև այդ վկան հեռացել է Հայաստանից, նրան այլևս չեն կարողացել գտնել ու պարզել՝ ի վերջո՝ ճի՞շտ, թե՞ սխալ ցուցմունք է տվել:
Գումարտակի հիշյալ հրանատարը, ըստ սպանված զինվորի մոր, պատասխանատվություն է կրել պաշտոնեական լիազորությունները խախտելու համար, դատապարտվել է 4,5 տարի ազատազրկման, իսկ հետո որպես պայմանագրային զինծառայող վերադարձել է զինվորական ծառայության:
Զինվորի մայրը տարակուսանք է հայտնել, որ 9 քառակուսի մետրանոց սենյակում 4 հոգու ներկայությամբ իր որդին սպանվել է, ու հնարավոր չի եղել մեղավորին հայտնաբերել և պատժել: Ինչ-որ պատճառով՝ մեկը մեկին «սատարելով» ու գործի քննությունը «կարուսելի« սկզբունքով» ձախողելով՝ այն փակուղի են տարել:
Զինվորի մայրը հայտարարել է. «Ես պայքարում եմ, որ բանակում այլևս զոհեր չլինեն»:
Լուսանկարը՝ Armeniasputnik-ի
