Ավելի քան 30 ամերիկացի սենատոր միացել է Ներկայացուցիչների պալատի 75 անդամի՝ 2021 թվականին Արցախի ֆինանսավորումն ավելացնելու նախաձեռնությանը․ ֆինանսական միջոցներն առաջարկվում է ուղղել ականազերծման և անհրաժեշտ վերականգնողական ծառայությունների համար։ Այս մասին հայտնում է Ամերիկայի Հայ դատի հանձնախումբը։ Նամակում, որը տարածել է սենատոր Ռոբերտ Մենենդեսը, կոչ է արվում հատկացումների կոմիտեի երկկուսակցական ղեկավարությանը 2021 ֆինանսական տարում առնվազն 1,5 մլն դոլար հատկացնել Արցախում ամերիկյան մարդասիրական ծրագրերին: Նամակը նաև խնդրագիր է պարունակում Լեռնային Ղարաբաղում տարածքային վերականգնողական ծառայությունների զգալի ֆինանսավորման մասին, նրանց համար, ովքեր տուժել են ցամաքային ականներից, ինչպես նաև ֆիզիկական և ճանաչողական խանգարումներ ունեցող անձանց համար:
Ծրագրերի թվում, որոնք կարող են ներառվել ֆինանսավորման շրջանակում, Ստեփանակերտի Լեդի Քոքսի վերականգնողական կենտրոնն է, որն ամեն տարի տնային պայմաններում բուժում է 1000 հիվանդի և ապահովում է ավելի քան 24 հազար ամբուլատոր բուժում: Չնայած իր զգալի առաջընթացին, կենտրոնը շարունակում է բավարարել տեղական բնակչության կարիքների միայն 20%-ը:
Թեմայի շուրջ «Առաջին լրատվական»-ը զրուցեց ամերիկագետ Սուրեն Սարգսյանի հետ։
– Պարոն Սարգսյան ինչքանո՞վ է հնարավոր, որ համաշխարհային ճգնաժամի այս պայմաններում 30 սենատորի նախաձեռնությունը հաջողություն ունենա։
– Ողջունելի և կարևոր նախաձեռնություն է, որը հայկական լոբբիստական կազմակերպությունների ակտիվ աշխատանքի արդյունք է։ 30 սենատոր միացել է այս նախաձեռնությանը և կոչով դիմում է ադմինիստրացիային, որպեսզի ադմինիստրացիան պահպանի բյուջեում այն տողը, որով նախատեսվում է ֆինանսական օգնություն տրամադրել «The Halo trust» նախաձեռնությանը, որն ականազերծման աշխատանքներ է իրականացնելու Արցախի Հանրապետությունում։ Մինչ այդ՝ Ներկայացուցիչների պալատի մի շարք կոնգրեսականներ էին նման նախաձեռնությամբ հանդես եկել։ Հիմա հերթը Սենատինն է։ 100-ից 30 սենատոր մասնակցել է այս նախաձեռնությանը։ Նորից եմ կրկնում՝ սա կարևոր նախաձեռնություն է, սակայն բարդ է կանխատեսել, թե ինչ կլինի՝ հաշվի առնելով այն ճգնաժամը, որը սպասվում է Միացյալ Նահանգներին կորոնավիրուսի հաղթահարումից անմիջապես հետո կամ հենց այս փուլում։ Այդուհանդերձ, հույս ունենանք, որ այս փոքր ֆինանսական միջոցները հնարավոր կլինի պայպանել Արցախի համար։ Այն պետք է դիտարկել աշխարհաքաղաքական նշանակության կոնտեքստում և ոչ զուտ ֆինանսական աջակցության։
– Ձեր կազմակերպությունը մոտ մեկ ամիս առաջ ահազանգել էր, որ հնարավոր է կրճատում լինի Արցախին տրամադրվելիք օգնության հետ կապված, խոսքը հենց ականազերծման աշխատանքների մասին էր։ Այսինքն՝ սա այդ նույն աջակցության պահպանմանն ուղղված նախաձեռնությո՞ւն է։
– Այո, խոսքը հենց այդ մասին է։ Միացյալ Նահանգների բյուջեով նախատեսված չէր Արցախին ֆինանսական օգնության տրամադրումը, հիմա սենատորները փորձում են այնպես անել, որ բյուջեում վերաբաշխումներ լինեն, ու ֆինանսական օժանդակություն Արցախին, այնուամենայնիվ, տրամադրվի։
– Կարծում եք՝ սա միայն լոբբիստների՞ աշխատանքի արդյունք է։
– Այո՛, սա մեր լոբբիստների ակտիվ աշխատանքի արդյունք է։ Հենց լոբբիստական ճանապարհով է ազդեցություն ներգործվում Կոնգրեսի անդամների վրա, նրանք էլ իրենց հերթին նախատեսված մեխանիզմներով օգտագործում են իրենց ազդեցությունը ադմինիստրացիայի վրա ճնշում գործադրելու համար։ Այնպես որ՝ այո, սա առաջին հերթին լոբբիստական կազմակերպությունների և համայնքի ակտիվ աշխատանքի արդյունք է։
– Նույնիսկ ճգնաժամի պայմաններում Միացյալ Նահանգները Հայաստանին հատկացրեց օգնություն կորոնավիրուսի դեմ պայքարի համար։ Սա քաղաքական ժեստ կհամարե՞ք։
– Միացյալ Նահանգները, որպես գերտերություն, ոչ միայն Հայաստանին, այլ հարյուրավոր այլ պետությունների է օգնություն հատկացրել։ Հայաստանը նրանցից մեկն էր և ստացավ օգնություն հենց կոնկրետ արտակարգ դեպքի պայքարի համար։ Այսինքն՝ օգնություն կորոնավիրուսի դեմ պայքարի համար, որովհետև դրա հաղթահարումը բխում է աշխարհի բոլոր պետությունների շահերից, ու անհրաժեշտ են կանխարգելիչ միջոցառումներ հիվանդության հետագա տարածման համար։ Այո՛, Միացյալ Նահանգները բոլորին տրամադրում է ֆինանսական միջոցներ, բայց այս արտահերթ օգնությունը պետք չի համեմատել ընթացիկ տարիների բյուջետային ծախսային ծրագրերի հետ։
– Այսինքն` Հայաստանն ու Արցախը, ամեն դեպքում, առաջնահերթ չեն Միացյալ Նահանգների համար։
– Բնականաբար, Արցախին տրամադրվող օգնությունը Միացյալ Նահանգների համար առաջնահերթ նշանակություն ունենալ չի կարող։
– Եթե համեմատական իմաստով նայենք՝ ինչո՞ւ է Հայաստանը, լինելով ԵԱՏՄ անդամ երկիր, այս բարդ իրավիճակում աջակցություն ստանում ԱՄՆ-ից ու Եվրոպայից։
– Նման համեմատական անցկացնելը սխալ է, տարբեր հարթություններում գտնվող գործընթացներ են։ Հայաստանը նաև Ռուսաստանից է օգնություն ստացել՝ բժշկական սարքավորումների ու բժշկական տեխնիկայի տեսքով, նաև այլ ուղղություններով է Ռուսաստանը Հայաստանին օգնել՝ քաղաքացիների տեղափոխման հարցով։ Այնպես որ, սրանք տարբեր ծրագրեր են, և համեմատական անցկացնելը տեղին չեմ համարի։