Հայաստանի փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանը հայտարարել է, որ հակաճգնաժամային իրողությամբ պայմանավորված՝ անելիքների շրջանակում դիտարկվում է նաև պետական պարտքը մեծացնելու տարբերակը: Խոշոր հաշվով, այդ տարբերակը կարող է թվալ անխուսափելի, թեև, իհարկե, ամեն ինչ կախված է այն հանգամանքից, թե որքան կտևի ճգնաժամը, որքան փակ կմնա համաշխարհային և հայաստանյան տնտեսությունը, և որքան արագ կսկսի վերականգնումը: «Բլումբերգ» միջազգային գործակալությունը հաշվել է, որ համաշխարհային ճգնաժամը համաշխարհային տնտեսության վրա կարժենա 5 տրիլիոն դոլար, իհարկե, երկամյա կտրվածքով: Այսինքն՝ համաշխարհային տնտեսությունը կկորցնի այդքան, և հարկավոր է հասկանալ, թե որքա՞ն է լինելու այդ կորստում Հայաստանի բաժինը:
Միևնույն ժամանակ, Նիկոլ Փաշինյանը շաբաթներ առաջ հայտարարեց, որ ճգնաժամը հնարավորություն է, և Հայաստանը պետք է դնի այդ հնարավորության, այսպես ասած, 30 միլիարդ դոլարի նպատակ՝ համաշխարհային տնտեսության մեջ առաջանալիք բացը լրացնելու գործում ունենալով իր տեղը: Սակայն Փաշինյանը հղում էր անում 3 տրիլիոն կորստի հաշվարկին: Եթե խոսքը 5 տրիլիոնի մասին է, ապա նշանակո՞ւմ է դա, որ համամասնորեն պետք է բարձրանա նաև Հայաստանի նշաձողը՝ 50 միլիարդ դոլար: Թվաբանությունն այստեղ, իհարկե, լինելու է խիստ սուբյեկտիվ, և իրականությունը բերելու է իր խնդիրներն ու հնարավորությունները: Այն, որ դրանք օգտագործելու համար Հայաստանին պետք է լինելու շատ փող, կասկածից վեր է: Ամբողջ հարցն այն է, թե արտաքին պարտքը մեծացնելուց բացի, արդյոք կա՞ այլ իրատեսական աղբյուր: Ընդ որում, հարկ է նկատել, որ, իհարկե, առանց այդ էլ բարձր արտաքին պարտքը մեծացնելը ողբերգություն չէ, եթե խոսքը ոչ թե գոյատևման համար փող վերցնելն է՝ ինչը գործնականում տեղի ունեցավ 2008-ի համաշխարհային ճգնաժամից հետո, երբ Հայաստանի կառավարությունները հաջորդաբար կրկնապատկեցին պարտքը, այլ զարգացման հստակ ծրագրեր ու ռազմավարություն ունենալն ու փողը հենց դրան ուղղելը: Եվ, իհարկե, գլխավորը՝ չգողանալն ու չմսխելը:
Այդ առումով, Հայաստանի ներկայիս կառավարությունը վստահություն ներշնչում է, իսկ ահա զարգացման համալիր և համապարփակ ծրագրերի առումով իրավիճակը, մեղմ ասած, առաջացնում է բազմաթիվ հարցեր, որովհետև արտաքին պարտքի էֆեկտիվության համար հույժ կարևոր են լինելու արագ համակարգային ռեֆորմները: Այդ ամենով հանդերձ, այդուամենայնիվ, Հայաստանին, թերևս, անհրաժեշտ է դիտարկել ֆինանսական այլ աղբյուրներ, մասնավորապես համահայկական համաշխարհային ներուժի օգտագործումը: Խոսքը, իհարկե, հանգանակության մասին չէ, քանի որ հազիվ թե իրատեսական լինի մեծ հանգանակությունը՝ այնքան, որ բավարարի տնտեսական ռազմավարական կարիքները: Խոսքը դարձյալ զարգացման ծրագրերի վրա հիմնված նախաձեռնության մասին է, երբ Հայաստանը, այսպես ասած, պարտքի փոխարեն կարող է ձևավորել համահայկական բաժնետիրական նախագծեր, ներգրավելով փողեր մեր հայրենակիցներից, որոնք մի կողմից կպարունակեն էթնիկ կամ հայրենասիրական բաղադրիչը, մյուս կողմից, սակայն, կզուգակցվեն նաև տնտեսական հեռանկարի, տնտեսական շահի ուղեկցությամբ:
Լուսանկարը՝ Armeniasputnik-ի
