«Հանքերի իրական սեփականատերերի վերաբերյալ տեղեկության 10 տոկոսի հրապարակումը իրականում ոչ մի բան չի տա, ոչ մի նորություն չենք իմանա դրանից։ Այս որոշման արդյունքում մենք չենք իմանա ավելին, քան մինչև հիմա գիտեինք»,- «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց Հայկական բնապահպանական ճակատի անդամ, աշխարհագրագետ Լևոն Գալստյանը՝ անդրադառնալով կառավարության վերջին որոշմանը։
Իսկ կառավարության վերջին նիստում գործադիրը ընդունեց համապատասխան որոշում, որով հրապարակման ենթակա են դառնում հանքերի իրական սեփականատերերի վերաբերյալ իրավաբանական անձանց պետական ռեգիստրի գործակալություն ներկայացված հայտարարագրում առկա բոլոր տեղեկությունները՝ բացառությամբ ֆիզիկական անձանց անձը հաստատող փաստաթղթի տվյալների, այդ թվում՝ հանրային ծառայության համարանիշի, ինչպես նաև նրանց հաշվառման և բնակության հասցեների մասին տեղեկատվության:
Ըստ «ՀՀ ընդերքի մասին օրենսգրքի» պահանջների` իրական սեփականատերերի բացահայտման պարտավորություն ունեցող իրավաբանական անձինք՝ մետաղական օգտակար հանածոյի արդյունահանման և մետաղական օգտակար հանածոյի արդյունահանման նպատակով երկրաբանական ուսումնասիրության իրավունք ունեցող կազմակերպությունները մինչև փետրվարի 20-ը արդարադատության նախարարության իրավաբանական անձանց պետական ռեգիստր են ներկայացրել իրենց կազմակերպության` ՀՀ արդարադատության նախարարի 2020 թվականի փետրվարի 5-ի «Իրական սեփականատերերի վերաբերյալ հայտարարագրի ձևը, լրացման և ներկայացման կարգը հաստատելու մասին» N 36 հրամանով սահմանված իրական սեփականատերերի վերաբերյալ հայտարարագիրը:
«Իրական սեփականատերերի վերաբերյալ տեղեկատվության հրապարակումը բխում է Հայաստանի Հանրապետությունում Արդյունահանող ճյուղերի թափանցիկության նախաձեռնության (ԱՃԹՆ) իրականացման շրջանակում ստանձնած պարտադիր կատարման ենթակա պարտավորությունից, ինչպես նաև ՀՀ Բաց կառավարման գործընկերության (ԲԿԳ) 4-րդ գործողությունների ծրագրի «Իրական սեփականատերերի բաց, հանրային գրանցամատյանի ներդրում» հանձնառությունից»:
ԱՃԹՆ-ն պահանջում է, որ իրական սեփականատերերի վերաբերյալ ամբողջական տվյալներն առանց սահմանափակումների և անվճար հասանելի լինեն հանրությանը: Ըստ նախագծի՝ հիմնավորումների ներկայացված իրավական ակտի նախագծի ընդունման արդյունքում կսահմանվի Իրական սեփականատերերի վերաբերյալ հայտարարագրով ներկայացված տվյալների շրջանակը, որն առանց սահմանափակման և պետական տուրքի վճարման հասանելի է հանրությանը Իրավաբանական անձանց պետական ռեգիստրում:
Գալստյանի խոսքերով՝ անգամ եթե այս պահանջին համապատասխան տեղեկությունները հրապարակվեն, իրականում ոչ մի նորություն չենք իմանա, քան այն, ինչ մինչև հիմա հետաքննող լրագրողները պարզել են։ «Հայկական բնապահպանական ճակատը գտնում է , որ սրանով որևէ խնդիր չի լուծվի ու սրա արդյունքում ոչ մի ավելի բան չենք իմանա, քան մինչև հիմա գիտենք։ Հայաստանում մի քանի կազմակերպություն կա ընդամենը, որոնց մասին գրեթե ամեն ինչ գիտենք։ Հետևաբար պետք էր 100 տոկոսով բացահայտում ապահովել, որը այս նախագծով չի լինելու»,-ասաց Գալստյանը։
Լևոն Գալստյանի խոսքերով՝ այս մտադրությունը շրջանառվում էր 2015-2016 թվականներից, երբ Հայաստան մուտք գործեց Արդյունահանող ճյուղերի թափանցիկության նախաձեռնությունը, որի շրջանակներում էլ ընդունվեց այս որոշումը, որը բնավ ոչ այս, ոչ էլ նախորդ կառավարության ջանքերով չէր։ «Սա ԱՃԹՆ-ի ուղենիշներից մեկն է։ Իրենց մոտ ընդունված է 10-20 տոկոսով տեղեկատվության բացահայտումը, որը ոչ թե լուրջ փոփոխություններ բերելու համար էր, այլ այդ ոլորտում համաշխարհային հանքարդյունահանման մաֆիան տարբեր ձևերով օրինականացնելու կամ ավելի ընկալելի դարձնելու միջոց է կամ գործիք։ Ավելի հասկանալի լինելու համար ասեմ, որ այս հարցում Հայաստանի կառավարությունը չէ որոշում կայացնողը, նույնը նաև այլ երկրների դեպքում։ Գոյություն ունի համաշխարհային հանքարդյունաբերական այդպիսի մի ընդհանուր կոալիցիա, որը այս նման բոլոր ընթացակարգերը, նախաձեռնությունները նախաձեռնում է, ընդունում է և պարտադրում է մեր նման երկրներին, որ մեր ընդերքի օգտագործումը ևս փաթեթավորի տարբեր տերմիններով և միջազգային ստանդարտներով։ Կրկնում եմ, սա մեր կառավարության որոշելիք հարցը չէր»,- եզրափակեց Գալստյանը։
