«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ՀՀ արտակարգ և լիազոր դեսպան, Արցախի ԱԳ նախկին նախարար Արման Մելիքյանը:
–ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները տարածել են հայտարարություն, որով կոչ են արել արցախյան գործընթացի կողմերին ձեռնպահ մնալ սադրանքներից և վերահաստատել հրադադարի պահպանման խստագույն հանձնառությունը: Հաշվի առնելով այն փաստը, որ ԵԱՀԿ–ն կորոնավիրուսի պատճառով դադարեցրել է շփման գծին մոնիտորինգի իրականացումը ի՞նչ զարգացումներ կարող ենք սպասել
-Կարելի է ասել, որ համանախագահ պետությունները ժամանակավորապես խաղաղության ապահովման, պահպանման խնդիրը, գոնե ձևականորեն, թողել են հակամարտող կողմերի քաղաքական ղեկավարության ու զինված ուժերի հայեցողությանը, իսկ հնարավոր սրացումների համար քաղաքական պատասխանատվությունն էլ, այսպիսով, իրենք իրենց վրայից հանել են: Եթե առաջիկայում խաղաղությունը հակամարտող կողմերի ջանքերով պահպանվի, ապա հարց է առաջանալու, թե արդյոք առհասարակ անհրաժեշտ է լինելու վերականգնել ԵԱՀԿ դաշտային առաքելության կողմից իրականացվող մոնիթորինգները շփման գծում ու Հայաստանի Հանրապետության և Ադրբեջանի սահմանի երկայնքով: Մինչդեռ փոքր կամ մեծ ինտենսիվություն և ընդգրկում ունեցող ռազմական գործողությունների վերսկսումը կարող է մեր տարածաշրջանում նոր և անդառնալի փոփոխությունների հանգեցնել, ինչը համանախագահները չէին կարող հաշվի չառնել այդ հայտարարությունն անելով: Ինչ խոսք, մենք պետք է ձգտենք պահպանել խաղաղությունը, սակայն պարտավոր ենք աչքի առաջ ունենալ նաև տարածաշրջանային զարգացումների ռազմական սցենարներն, ընդ որում ինտենսիվ ու լայնածավալ պատերազմի վերսկսման տարբերակին հատուկ ուշադրություն նվիրելով:
–Առհասարակ ներկայիս ճգնաժամի պայմաններում հնարավո՞ր է սպասել հակառակորդի աշխուժացում, ի՞նչ վտանգներ են հնարավոր
-Հակառակորդի ռազմական աշխուժացման հավանականությունը շարունակում է աճել տարածաշրջանում գլոբալ աշխարհաքաղաքական գործընթացի ընթացիկ զարգացումներին զուգահեռ: Որքան հասկանում եմ, Բաքուն փորձելու է շեշտը դնել այնպիսի ռազմական գործողությունների վրա, որոնց միջոցով, առանց սեփական մարդկային ռեսուրսը վտանգելու, հեռահար թիրախային հարվածներ կհասցնի հայկական զինուժի դիրքերին, ռազմական ու քաղաքացիական ենթակառուցվածքներին՝ դրանց առավելագույն վնասը պատճառելու և մեր պաշտպանունակությունը լիովին կազմալուծելու նպատակը հետապնդելով: Հավանաբար միայն այս մարտավարության հաջող կիրառման դեպքում ադրբեջանական կողմը կփորձի առաջ շարժել իր բանակային ստորաբաժանումները: Մենք պետք է համարժեք հակախաղն ունենանք և ցանկալի է, որ այդ հակախաղը ստիպի հակառակորդին զերծ մնալու արկածախնդիր քայլերի դիմելու գայթակղությունից:
–Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն օրերս խորհրդարանում հայտարարել է, որ Տավուշում վերջին միջադեպերը վկայում են, որ անհրաժեշտ է սահմանային միջադեպերի քննության մեխանիզմներ ներդնել:Կարծում եք, ԵԱՀԿ անմիջական ներկայությունը հակամարտության գոտում կփոխարինվի՞ իրավիճակի մոնիտորինգի մեխանիզմների ներդրմամբ:
– Այս պահին նման մեխանիզմների գործնական ներդրման համար որևէ իրական նախադրյալ ես չեմ տեսնում: ԵԱՀԿ-ն անգամ մոնիթորինգային իր առաքելությունից է հրաժարվում, ուր մնաց թե առաջիկայում զբաղվի միջադեպերի հետաքննությամբ: Այսօր ավելի հեշտ է պատկերացնել, որ համանախագահ երկրներից մեկի զինուժը կմտնի տարածաշրջան ու կդիրքավորվի հակամարտ կողմերի զինված ուժերի միջև, քան ենթադրել, որ ԵԱՀԿ-ն կդիմի քաղաքական ու ռազմական տեսանկյունից ծանրակշիռ որևէ քայլի:
–Շատերն այս օրերին խոսում են համաճարակի հաղթահարումից հետո գլոբալ փոփոխությունների մասին։ Կարծում եք հակամարտության լուծման ճակատագիրը և՞ս փոփոխության կենթարկվի՝ կախված նրանից, թե համաճարակից հետո ինչ վիճակում կլինեն Հայաստանը, Արցախն ու Ադրբեջանը։
-Գլոբալ փոփոխությունները նախանշված են եղել դեռևս տարիներ առաջ և պայմանավորված են մի շարք բնական ու մարդածին գործոններով: Համաճարակի գործոնն ընդամենն օգտագործվելու է դրանց իրական մեխանիզմները, ծնող պատճառներն ու հեռահար նպատակները քողարկելու համար: Համաճարակը չպետք է մեզ ապակողմնորոշի՝ առաջիկայում Թուրքիայի ու թյուրքական գործոնի դերն աշխարհաքաղական զարգացումների համատեքստում ակտիվանալու է և մենք, սեփական անվտանգության նկատառումներից ելնելով, պարտավորված ենք լինելու հաշվի նստել այս հանգամանքի հետ:
