Այս օրերին Սահմանադրական հանրաքվեի հարցի քննարկումը թվում է միանգամայն անպատեհ, թեև այն որոշակիորեն շարունակվում է: Արտակարգ դրությունը առժամանակ սահմանել է պարզ իրավական ռեժիմ՝ հանրաքվեն չի կարող տեղի ունենալ արտակարգ դրության պայմաններում: Այն հետաձգվում է, և սահմանվում է նաև որոշակի ժամկետ, որում այն տեղի կունենա արտակարգ դրությունը չեղարկելուց հետո: Երբ կչեղարկվի Հայաստանում արտակարգ դրությունը, պարզ չէ, որովհետև այն երեսնօրյա ժամկետը՝ որ օրենքով սահմանված է առավելագույն իմաստով, կարող է երկարաձգվել սպառվելուց հետո, եթե լինի դրա անհրաժեշտությունը վարակի առումով: Կլինի, թե ոչ, պատասխանն ավելի շատ կարող է լինել գուշակություն: Ներկայիս իրավիճակում, սակայն, խորքային առումով առավել էական է դառնում այն, թե որևէ պահի արտակարգ դրությունը չեղարկելուց հետո ինչպիսին կլինի մեր հանրային և հասարակական-քաղաքական հարաբերությունների ռեժիմը: Վարակից առաջ այն, այսպես ասած, անտանելի լարված էր և բևեռացված: Վարակը, սակայն, թելադրում է իր կանոններն ու մարտահրավերները, որոնք ուժեղ են անգամ ամենաուժեղ թվացող պետություններից: Ակնառու է նաև, որ Հայաստանն այդ իրավիճակում առավելագույն ուժեղ լինելու համար ունի եղած ռեսուրսի, ընդ որում՝ համահայկական ռեսուրսի առավելագույն մոբիլիզացիայի կարիք: Իսկ այդ հարցը, մեղմ ասած, էապես առնչվում է նաև համազգային, համահայկական կոնսենսուսին, այդ թվում՝ ներքին կոնսենսուսին:
Խոսելով կոնսենսուսի մասին, անշուշտ, հարկ է արձանագրել, որ այս պարագայում խոսքը նոր կառավարող մեծամասնության և դրան վստահող հանրության ու նախկին իշխող համակարգի միջև փոխհարաբերության մասին է:
Իհարկե, կան թե այս, թե այն կողմում այլ ուժեր՝ իրենց օրակարգով և դիրքավորումներով, սակայն նրանց քաղաքական սուբյեկտությունը ունի ավելի շուտ հարակից, «պահեստային», քան հիմնական նշանակություն՝ օբյեկտիվ պատճառներով: Ահա թե ինչու կոնսենսուս ձևակերպումը ենթադրում է առավելապես այն շրջանակը, որի մասին խոսեցինք քիչ վերևում: Այստեղ իհարկե առաջանում է բարդություն, որովհետև կա ահռելի պատասխանատվություն կառավարության, կառավարող մեծամասնության վրա, իսկ կոնսենսուսի մյուս կողմը՝ նախկին իշխող համակարգը, ակնհայտորեն փորձում է օգտվել այդ հանգամանքից և ակնկալում է ստեղծված իրավիճակում հասնել իրողության, երբ կլինի կոնսենսուս, այսպես ասած, առնվազն հավասար պայմաններում:
Համենայնդեպս ակնառու է, որ մի շարք շրջանակների վարքագիծ խոսում է այդ ակնկալիքի մասին: Իսկ դա ավելի մեծացնում է ներքին լարվածությունը, քան կոնսենսուսային մթնոլորտը կամ տրամադրվածությունը: Մինչդեռ, հենց այդ իրողություններն են թերևս պայմանավորելու նաև, թե ինչ զարգացումներ կարող են լինել հետագայում, հետվարակային միջավայրում, այդ թվում՝ հանրաքվեի իմաստով: Համենայնդեպս, նախկին համակարգի ներկայիս վարքագիծը հուշում է, որ այդ զարգացումներում արդիական է մնալու հանրաքվեի քաղաքական հարցադրումը: Դրան զուգահեռ, նախօրեին տեղի ունեցավ հետաքրքիր միջադեպ ՍԴ նախագահ Հրայր Թովմասյանի հարցազրույցի դրվագի կապակցությամբ, որ հրապարակվեց ընդդիմադիր համարվող մամուլի միջոցներից մեկում: Հարցազրույցը նաև արագ հեռացվեց, բովանդակային առումով բավականին աղմկոտ վրիպումների պատճառով, որի առնչությամբ եղան բացատրություններ, ինչը, սակայն, համոզիչ և կուռ չէր: Դրվագը խոսում էր թերևս այն մասին, որ խնդրո առարկա կոնսենսուսի մի կողմում՝ տվյալ պարագայում նախկին իշխող համակարգում, ներքին իրողությունները բավականին բազմաշերտ են, և «արշալույսները» կամ «մայրամուտները»՝ հարցազրույցը հրապարակվել էր օրվա մայրամուտին, ոչ այնքան խաղաղ:
Այլ կերպ ասած, պետք է ենթադրել, որ նախկին իշխող համակարգում, իհարկե, գուցե ոչ ուղիղ վերաբերմունքի առումով՝ որովհետև դժվար է ասել, թե կա՞ այդ հարցը ուղիղ օրակարգում, բայց անուղղակիորեն տարբեր են մոտեցումները նոր իշխանության հետ հարաբերության ռեժիմի, բնույթի և բովանդակության, ասել կուզի՝ «կոնսենսուսի» իմաստով: Դրան զուգահեռ, սակայն, նույն հարցն առկա է նաև կառավարող նոր մեծամասնության և դրա հենքում գտնվող հանրային տրամադրության առումով: Այստեղ ինչպիսի՞ն են հնարավոր կոնսենսուսի մասին քաղաքական սխեմայի շուրջ պատկերացումները:
