Այդպես էլի է եղել : Առաջին անգամը չէ, որ ՀՅԴ-ն ճգնաժամ է ապրում : ՀՅԴ-ն ինքն իրենով ճգնաժամածին կազմակերպություն է: Այնպես որ, անհանգստանալու կարիք չկա: Թվում է, թե այսպես են մտածում ՀՅԴ-ի ներկայիս ղեկավարները:
Այնուամենայնիվ, ներկայիս ճգնաժամը անկասկած ամենախորը ճգնաժամն մեկն է 130 տարվա վաղեմության կազմակերպության բոլոր ճգնաժամերից, որ այն ունեցել է սկսած իր ստեղծման առաջին օրից: Ինչու՞: Պատճառները ինչպես հեռավոր, այնպես էլ անմիջական են, ինչպես օբյեկտիվ, այնպես էլ սուբյեկտիվ են:
Երեք օբյեկտիվ պատճառներ, որոնք բացատրում են այս խորը ճգնաժամը.
Նախ և առաջ, սառը պատերազմի ավարտը և կոմունիզմի անկումը առաջ բերեց սոցիալիստական գաղափարախոսությունների փլուզումն ամբողջ աշխարհում : Դաշնակցակիզմը, ինչպես նաև սոցիալ-դեմոկրատական գաղափարախոսությունները և սոցիալիզմը չկարողացան ադապտանալ այս նոր աշխարհին, որը զուրկ է գաղափարախոսությունից, գտնվում է լիբերալիզմից և ազգայնականությունից դուրս: ՀՅԴ-ի համար, այս գաղափարախոսությունների փլուզման արդյունքում ցուցադրված և իրական գաղափարախոսությունները անհամապատախան էին, որը ստիպեց ՀՅԴ-ին գաղափարական պարզաբանում անել. Արդյո՞ք ՀՅԴ-ն առաջադիմական ձախ կուսակցություն է: Եթե ձախ է, ապա ինչպես պետք է բացատրել, որ գրեթե 20 տարի լինելով իշխանության մի մաս, ՀՅԴ-ին երբեք չի հաջողվել նվազագյունս պարտադրել սոցիալական արդարություն, այն դեպքում, որ այն գլխավորել է սոցիալական չափանիշներով երեք նախարարություններ:
Ավելին, գլոբալացումը շարժվում է ավանդական կազմակերպություններին դեմ, որոնք հիմնված են հին մոդելի վրա`վերևից ներքև, որը հաշվետու չէ ժողովրդին և անկախ, ներառական և շարժունակ աշխարհի նոր հարացույցին ադապտանալու փոխարեն, նախընտրել է ներփակվել այն ամենի շրջանակի մեջ, ինչ իրենք գիտեն անել։ Մասնավորապես՝ ողջախոհության մեջ, կարծես աշխարհը չի փոխվել: Այնուամենայնիվ, ներկայիս քաղաքացիական հասարակությունները ավելի ազատ են, պահանջատեր և ժողովրդավարական : Հասարակության գլոբալացումը և թափանցիկության աշխարհը բարենպաստ չեն այն կազմակերպությունների համար, որոնք գաղտնիության կողմնակիցներն են: Կարգապահ և անտեսանելի ակտիվիստների լուռ մեծամասնությունը այլևս այն չէ: Այս լուռ մեծամասնությունը, օրինակ, տեղեկատվություն ստանալու համար օգտվում է միայն կուսակցության ներքին հաղորդակցությունից, այն բաց է շարժունակության (Հայաստան այց կատարելու համար) և նորագույն տեխնոլոգիաների համար (համացանց, սոցիալական կայքեր), սա ուրվագծում է նրանց պաշտոնական կարծիքը : Լուռ մեծամասնությունը իրենց իսկ աչքերով են տեսել, թե ինչպես է շահագործվում վարչակարգը, որը ՀՅԴ-ի կառավարական գործընկերն էր : Այն քիչ քիչ ինքն իրեն չեզոքանում է կարգապահությամբ, բայց դրա մասին չէր էլ մտածում : Լուռ մեծամասնությունը շատ պարզ տեսնում է, որ ՀՅԴ-ին ուղղված քննադատությունները հակադաշնակցականություն չեն պարունակում, եթե ոչ պատրանքային, ապա առնվազն ուռճացված են : Այս քննադատությունները լեգիտիմ են թվում նրանց համար : Այն ինչ կատարվում է այս լուռ մեծամասնության խորքում, նոր է և կուսակցության ուղղության հիմնական խնդիրն է, որը միշտ հենվել է հիմքային կարգապահության վրա, որպեսզի գործի այնպես, ինչպես ցանկանում է: Այլևս ամեն ինչ ավարտված է և այս լուռ մեծամասնությունը ավելի ու ավելի քիչ է լռելու :
Երրորդ օբյեկտիվ պատճառն այն է, աշխարհը փլուզվում է և քաղաքականությունը այլևս աշխարհի ճարտարապետության կենտրոնում չէ : Եվ քաղաքականության վրա հիմնված բոլոր կազմավորումները տուժում են աշխարհի և քաղաքականության ապակենտրոնացումից : 2008 թվականի ճգնաժամը ցույց տվեց, որ քաղաքականությունը, տնտեսական ճնշման տակ, զիջել է իր դիրքերը: ՀՅԴ-ն, որպես քաղաքական կազմակերպություն, տեսնում է, որ իր ԴՆԹ-ն (ADN) քանդվում է : Այն այլևս ռեսուրսներ չունի, որ ադապտանա տնտեսության ձեռքերում գտնվող աշխարհին : Այն շարժվում է շրջանաձև և դատարկ լոզունգներից դուրս իր գործողությունները կապ չունեն հայկական հասարակական իրականության հետ:
Ինչ վերաբերում է սուբյեկտիվ պատճառներին, Հայերը երբեք միջնադարից ի վեր անկախ պետական փորձ չեն ունեցել, ինչպես այսօր են անում ՝ինքնիշխանության գրեթե 3 տասնամյակ: Անհրաժեշտաբար ազգային ինքնությունը կը փոխվի, փոխվում են վարքագիծը: Հայկական մոնիզմը, որը վերակազմավորում էր բոլոր կատեգորիաները (կրոնական, քաղաքական, տնտեսական, մշակութային, սոցիալական և այլն) նույն բաժնում, սկսեց նոսրացնել: Յուրաքանչյուր կատեգորիա դառնում է ինքնավար:
Այնուամենայնիվ, Դաշնակցակիզմը կապված է այս մոնիզմի հետ: Եվ դաշնակցականներ չեն տեսնում, որ որքան երկար է անկախությունը, այնքան ավելի է թուլանալու Հայկական մոնիզմը, և այնքան ավելի կթուլանա նաև Դաշնակցակիզմը: Դա բնական երևույթ է: Եվ ՀՅԴ-ն է մնում հարմարվել պետությանը, ոչ թե պետությանը `հարմարվել Դաշնակցակիզմին:
երեսուն տարի ՀՅԴ-ն կարծել է, որ իր հավաքական կապիտալը բավական ուժեղ է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքականության մշակույթը փոխելու համար, ասես ՝հոմո–Դաշնակուսի (homo dachnakus) արժեքներն ավելի մեծ էին, քան հոմո–սովետիկուսի (homo sovieticus) արժեքները: Լինելով Iին Հանրապետության հիմնադիր կուսակցությունը և հիմնական քաղաքական ուժը սփյուռքում, ՀՅԴ-ն կարծում էր, որ աստիճանաբար ամեն ինչ կշրջվի ի օգուտ իրեն` իր ազգային պետության հետ ամուսնության շուրջը: Այս դիտարկումից ելնելով, կուսակցության հիմքում համատեղվում են երկու բարոյագիտություններ, որոնց մասին խոսում է Մաքս Վեբերը: Մի կողմից Հրանտ-Վահան ուժի ճամբարն է կամ պատասխանատվության բարոյագիտությունը, մասնավորապես, Հայաստանում ինտեգրվելը, պետական բարձր ապարատի կողմից, որտեղ տիրում են կոռումպացված կառավարական կոալիցիաներ և հանցակցություններ իշխանությունների հետ բիզնեսում և արտոնություններում : Որոշել մասնակցել մի պետության կառավարմանը, որտեղ լայն տարածում ունի կաշառակերությունը, նույնն է ինչ տրվել այդ չարիքին, երբեմն նույնիսկ դառնալ ճակատագրապաշտ և այդ չարիքի կրողը : Մյուս կողմից արժեքների ճամբարը, որը մարմնավորում է Վիգեն Հովսեփյանը Միացյալ նահանգներում կամ համոզմունքների բարոյագիտությունը, մասնավորապես պետության մերժումը պաշտպանել դաշնակցականների ժառանգական սեփականությունը, նրա բարոյական սկզբունքները և կուսակցության` ընդդիմության հակվածությունը:
Հրանտ-Վահան զույգը ցնցումներ է ապրում և արդյունքում`սահմանադրության բարեփոխումներ` ի օգուտ խորհրդարանական վարչակարգի, թուրք-հայկական արձանագրության չեղարկում և Հայաստանի դիվանագիտության շարունակությունը սփյուռքում : Վիգեն Հովսեփյանի պատասխանն էր` կոռուպցիա, արտագաղթ, վարչակարգի բռնապետություն և սփյուռքի ինքնավարություն Քոչարյան-Սարգսյան վարչակարգի հետ համեմատած: Բայց դաշնակցականների այս երկու մոտեցումները մոռացել են կարևորի մասին`քաղաքացիական հասարակության և ժողովրդավարության մասին, ինչն էլ կյանքի է կոչվում թավշյա հեղափոխության միջոցով : Այստեղից տպավորություն է ստեղծվում, որ ՀՅԴ-ն ընդհատակ է անցել Հայաստանում, կարծես թե հեղափոխությունը կուսակցության ղեկավարների ոտքերի տակից քաշել է թավյա գորգը :
Հրանտ-Վահան զույգին պետք է ասվեր, որ ՀՅԴ-ն պետք է ներգրավեր Հայաստանի հանրապետության ստորին շերտը`հասարակությունը, և ոչ վերևները : Այսպիսով կկարողանայինք խուսափել անախորժություններից, որի մասին մենք գիտենք : Կարող ենք նույնիսկ հաստատել, որ եթե ՀՅԴ-ն ընտրած լիներ պետության մեջ հասարակության միջոցով ներգրավվելը, ապա այն ինչ-որ չափով կարող էր լիներ այս թավշյա հեղափոխության գլխին, որի արժեքները կատարելապես արտացոլում են Դաշնակցության բարոյագիտությունը : Նույնիսկ Սասնա Ծռեր կուսակցությունն է ներշնչված դաշնակցականներով, այն աստիճան, որ նրանց Հայաստանում որակավորում են որպես « նեո-դաշնակներ » : Այլ դիտորդներ այնքան հեռուն են գնում, որ մտածում են, որ Հրանտ-Վահան տանդեմի արդյունքները, որոնցով իրենք հպարտանում են, հնարավոր էր լինեին նույնը առանց նրա. Սերժ Սարգսյանը, երկու մանդատից հետո բարեփոխումներ է կատարում Սահմանադրության մեջ`ելնելով իր անձնական շահից և ոչ խորհրդարանական համոզմունքներից : Սերժ Սարգսյանը օգտագործում է Թուրքիա-Հայաստան արձանագրությունները`միջազգային լեգիտիմություն ստանալու համար, որը նա երբևիցե չի ունեցել իր`2008 թվականի վիճահարույց ընտրությունների պատճառով : 2016 թվականից ի վեր այս արձանագրությունները անօգուտ են եղել իր համար, քանի որ Էրդողանական Թուրքիան ռադիկալացված էր :
Պետք է նաև Վիգեն Հովսեփյանին ասվեր, որ ՀՅԴ-ն պետք է ընտրած լիներ իրական ժողովրդավարության և ոչ հուշագրականություն (memorialism), ազգային գաղափարախոսության կամ բարոյախոսական մեսիանիզմի ուղին: Քանի որ Հայաստանին անհրաժեշտ չէր ազգային բաղադրիչներ, այլ հակառակը, ունիվերսալիզմն ու բաց լինելն է պետք : Երկու կողմերն էլ պարտվեցին և այս իշխանության պայքարից դուրս մնացած մարտիկները անօգնական են դարձել:
Ինչ վերաբերում է հեռավոր պատճառներին, ապա դրանք երկուսն են: Մի կողմից դաշնակցական կատարելությունը մասամբ իրականացել է, 27 տարի է Հայաստանը ազատ է և անկախ և 70 տարի խորհրդային ժամանակաշրջանում նվիրյալ, բայց ծաղրանքի ենթարկված մարտիկների ձեռքերով հրամցված խորհրդանիշերը պաշտոնապես ձևավորվում են Հայաստանի Հանրապետությունում (օրհներգ, դրոշ, զինանշան) :Բայց այսօր ՀՅԴ-ի գործիքատուփը դատարկ է : Ոչ գործիքատուփ կա, ոչ էլ գործիքներ : Այդ իսկ պատճառով պետք է այն վերակառուցել : Մնում է կարծրատիպական, հիշատակող մտածողությունը, կարծես դաշնակցական մտածողությունը սառեցվել էր այլ ժամանակահատվածում: Այսպիսով 40 երկրներում ներկայացված դաշնակյան ցանցը չի օգտագործում իր ռեսուրսները`սնելու իր միտքը և այն արդիական դարձնելու համար : Այն պետք է դուրս գա դաշնակյան ռևիզիոնիզմից`զառանցական մաքսիմալիզմից և կտրվի ինքն իրենից և ինքնագովեստից, մեծամտությունից: Պետք է վերագտնի համեստության, չափավորության, ֆեդերալիզմի և բաց լինելու ուղին:
Մյուս կողմից էլ Հայաստանում ՀՅԴ-ի երեք տասնամյակների գոյությունը աչքի է ընկնում եռակողմ անհամապատասխանություններով Հայաստանի Հանրապետության, սփյուռքի կազմակերպությունների (ընդհանուր առմամբ) և (մասնավորապես) ՀՅԴ-ի միջև: Առաջին անհամապատասխանությունը` դաշնակցականների մոդելի տեղափոխումը Հայաստան` ԽՍՀՄ-ի անկման ժամանակ : Մի մոդել, որը ներշնչված էր 1960-1970-ական թվականների միջինարևելյան գաղափարներով,մինչդեռ աշխարհը ցնցում է գլոբալացումը, և Հայաստանը բացել էր դռները դեպի Եվրոպա :
Երկրորդ անհամապատասխանությունը`դաշնակների կառուցվածքը, որը ստեղծված լինելով Հայաստանում, անմիջապես իր շարքերն առավ խորհրդային հասարակության անհատներին, ովքեր գաղափար չունեին ՀՅԴ-ի սովորույթների և ավանդույթների մասին : Այն աստիճան, որ մի քանի տարի ականատես եղանք, թե ինչպես Հայաստանի կոմունիստական կուսակցության նախկին ապարատչիկները և Հայ Համազգային Շարժումից (ՀՀՇ) հիասթափվածները հայտնվում են կուսակցության գլխին, նույնիսկ 1992 թվականի Բուրոյում, այն դեպքում, որ ըստ ՀՅԴ-ի կանոնակարգի, 15 տարի է անհրաժեշտ, որպեսզի կարողանան ներկայացնել իրենց թեկնածությունը Բյուրոյում: Այստեղից է գալիս սփյուռքի և Հայաստանի դաշնակցականների միջև անհամապատասխանությունը : Հայաստանի դաշնակցականների հանցակցությունը հաջորդող իշխանությունների հետ (սկսած Տեր-Պետրոսյանից մինչև Սերժ Սարգսյան) անհայտ էին կուսակցության անդամների համար: Տրամաբանական կլիներ, որ ՀՅԴ-ի հայաստանյան մասնաճյուղը աստիճանաբար ինտեգրեր կուսակցությունը` միջազգային սոցիալիզմի մոդելով, այսինքն ինտեգրման տարբեր կարգավիճակներով (հյուր, դիտորդ, ֆակուլտատիվ անդամ, լիիրավ անդամ) : Այսպիսով մենք կխուսափեինք մի շարք հիասթափություններից:
Եվ վերջապես, երրորդ անհամապատասխանությունը`սփյուռքում հայկական կազմակերպությունները` ՀՅԴ-ն, Հնչյակյանները, Ռամկավարները, Հայկական ընդհանուր բարեգործական ընկերություն (ՀԲԸՄ) և այլն, ավանդապահ են և համայնքային, միչդեռ Հայաստանի հասարակությունը արդիականանում է, դառնում է ինքնավար և գլոբալացվում է: Այստեղից էլ գալիս է կոմունիստական մոտեցումը և հետազգային մոտեցումը: Սփյուռքի կազմակերպություններին երբեք չի հաջողվել ազատագրվել համայնքայնությունից`ազգայինի շեմին հասնելու համար: Այն աստիճան, որ դրանք մնացել են առավելագույնս համա-համայնքային կազմակերպություններ բայց դեռևս չեն հաջողել դառնալ համազգային կազմակերպություն, այն դեպքում, որ իրենք ունեն այդ բոլոր միջոցները, մասնավորապես ՀՅԴ-ն:
Ինչ վերաբերում է անմիջական պատճառներին, դրանք երեքն են : Նախ, վերջին ընդհանուր ժողովը ձախողվել էր, լիակատար ֆիասկո էր: ընդհանուր ժողովը ոչ մի խնդիր չէր լուծել, որի արդյունքում ճգնաժամը ավելի է սրվում: Ղեկավարությունը ամեն ինչ հակառակն է անում: Այնտեղ, որտեղ պետք էր կապակցված լինել, խառնաշփոթ էր և անպարզ : Երբ Բյուրոյի անդամները թոշակի անցնելիս պետք է հրաժարված լինեին հաջորդ չորս տարիների (2019-2023) համար իրենց թեկնածությունը ներկայացնելուց` պարզապես Հրանտ-Վահան էջը շրջելու համար և ձախողման պատասխանատվությունը իրենց ուսերին վերցրած լինեին, նրանք բոլորը ներկայացնում են իրենց թեկնածությունը`բացառությամբ Հրանտ Մակարյանի : Դա չի հակասում դաշնակների ռևիզիոնիզմին, առավել ևս Հրանտ-Վահան ժառանգությանը: Նոր իշխանությունները մնում են այս ռևիզիոնիստական դաշնակների խարսխին, որի հետևանքով մեծանում է ճնշումը : Մյուս կողմից, այնտեղ, որտեղ պետք էր չափավոր լինել, ընդհանուր ժողովը ծայրահեղ էր: Վերջինս որոշել էր, որ ՀՅԴ-ն կոալիցիայի մի մասը չէր լինելու, որտեղ նա փոքրամասնություն էր կազմում : Այլ կերպ ասած, ՀՅԴ-ն այլևս չէր համտեսելու իշխանության բարիքները: Քանի որ ինչպես կարող էր կուսակցությունը, որը սկսած 1991թվականից ունեցել է 4 %, անսպասելիորեն դառնալ մեծամասնություն Ազգային ժողովում և դառնալ կոալիցիայի կենտրոնական կուսակցություն : Եթե կուսակցությունը չի ձգտում իշխանությանը, ո՞րն է դրա նպատակը: Գլխիվայր ենք քայլում…
Հաջորդ անմիջական պատճառը Հայաստանում 2019 թվականի հունվարից ի վեր կուսակցության անկանոն և անհեթեթ գործունեության կարգն է, մասնավորապես երիտասարդության շարժումը, որը, գրոտեսկային միկրոժողովների միջոցով, փորձում է համոզել, որ իրենք ներկայացնում են ամբողջ ուսանողությունը և որ կուսակցությունը ներկայացնում է ժողովրդին : ՀՅԴ-ն ցանկանում է ապացուցել, որ այն գոյություն ունի և այդպես վարվելով վնասում է ինքն իրեն : Այն պարզապես ցույց է տալիս իր թուլությունը և դառնում է ծաղրանքի առարկա : Այլընտրանքի մասին մտածելու փոխարեն նրանք դառնում են նախկին վարչակարգի աններդաշնակության մի մասը, որը վայրահաչ է անում Նիկոլ Փաշինյանի նոր վարչակազմի դեմ, ով, չլինելով անմեղ, ժառանգել է մի աղետալի իրականություն: 2018 թվականի ապրիլ-մայիսից ի վեր, երբ բացահայտվեց էնդեմիկ պետության կոռումպացվածությունը, ՀՅԴ-ն այդ հարցում ոչ մի պատասխանատվություն չստանձնեց: Ուրեմն, կամ ՀՅԴ-ն քաջատեղյակ էր վարչակարգի չարաշահումներից և հետևաբար հանցակից էր կամ էլ նա անտեղյակ էր այդ ամենից և հետևաբար միամիտ էր : Ինչ էլ որ լինի, ընդհանուր ժողովը երբեք չի փորձել դաշնակցականների և հանրապետականների վարչակազմի չարաշահումների պատասխանատվությունը իր ուսերին վերցնի: Օրինակ պատգամավորները կարող էին ներքին հետաքննություն սկսել ՀՅԴ-ի և նախկին վարչակազմի`ղեկավարների, նախարարների և իշխանությունների հետ սերտ կապ ունեցող անձանց հետ հարաբերությունների հարցով : Ոչ, ոչինչ էլ չարեցին : Հայ ժողովրդին ոչ մի հաշիվ չտվեցին մինչդեռ ՀՅԴ երիտասարդների շարժումը պահանջում է նախարարների հրաժարականը առանց դույզն ինչ տատանումի : Այս ճգնաժամի վերջին անմիջական պատճառն այն է, որ դաշնակցականների համակարգում այլևս կենտրոն չկա, քանի որ ՀՅԴ-ն որոշել է, որ իրենց գլխավոր քարտուղարը պետք է հաստատվի Կանադայում: Ինչպես բացատրել կուսակցության ապագայի համար այս ամբողջովին անտրամաբանական և վտանգավոր անհամապատասխանությունը…
Հաշվի առնելով ճգնաժամի ամբողջ դինամիկան, զարմանալու առիթ չկա, երբ « Նիկոլ Աղբալյան » ուսանողական շարժումը լքում է ՀՅԴ-ի շարքերը`արձանագրելու համար նախկին Բյուրոյի անդամ և « Ասբարեզ »-ի` Կալիֆորնիայում ՀՅԴ-ի պաշտոնական թերթի գլխավոր խմբագիր Ափո Բողիգյանի հեռացումը, « Դրoշակ »-ի`ՀՅԴ-ի պաշտոնական թերթի նախկին գլխավոր խմբագիր Նազարեթ Բերբերյանի հեռացումը և 1983 թվականին Բելգրադի վրա հարձակում գործած հատուկ ջոկատի նախկին անդամ Անդրանիկ Պողոսյանի հեռացումը և հաստատելու համար, որ դաշնակցական համակարգը տարբեր կողմերից արտահոսքեր ունի: Կտրվելով իր մտավորական երիտասարդությունից, կտրելով իր համակարգի ճյուղը և անդամահատելով մամուլի իր կենտրոնական ներկայացուցչին ռևիզիոնիստական դաշնակցության ղեկավարությունը շարժվում է Հրանտ-Վահան դուետի հետքերով և փակում ապագայի բոլոր դռները : Ուստի, ՀՅԴ-ն պետք է մտածի այս գլոբալացված աշխարհում դաշնակացական նոր էկոհամակարգ վերստեղծելու մասին, ինչպես օրինակ Դաշնակ 2.0-ը`ջատագովելով Դաշնության քրիտափորական գաղափարների վերադարձը և պետք է վերջնականապես հրաժարվի դաշնակցականների կործանիչ և ինքնաոչնչացնող ռևիզիոնիզմից : Անհրաժեշտ կլինի մտածել համակարգի հորիզոնականության մասին, կուսակցության` աշխարհի տարբեր կետերում գտնվող ճյուղերը միացնելու մասին, ժողովրդավարական ցենտրալիզմից (որտեղ ամբողջ իշխանությունը կենտրոնացած է բուրգի գագաթնակետում գտնվող Բյուրոյի ձեռքերում, որտեղ տեղեկատվությունը ամբողջովին վերահսկվում է) դուրս գալու մասին : Շատ նորարարություններ կարող են տեղի ունենալ`առանց կուսակցության կառուցվածքը փոխելու : Հասկացեք, հարգելի ընթերցող, ներկայիս կուսակցության գործունեությունը սկսվում է 1898 թվականից, մի ժամանակահատված, երբ ՀՅԴ-ն հետապնդվում է ռուսական և օսմանյան կայսրությունների կողմից : Ռուբեն-Նավասարդյան դաշնակների ռևիզիոնիզմը կառուցել է իր « կայսրությունը » կուսակցության այս հին մեքենայի վրա, որ ավելի շատ պարտադրի իր բռնակալությունը և խոչընդոտի բոլոր բարեփոխումները : Այնուամենայնիվ, Հայաստանն այսօր անկախ է և ՀՅԴ-ն շարունակում է գործել գաղտնիության պաշտամունքով, որն առաջացնում է եթե ոչ մերժում, ապա անվստահություն:
Մի խոսքով, ՀՅԴ-ն պետք է հաղթահարի քաղաքական ճգնաժամը` ղեկավարության և ծրագրի ճգնաժամը : Այնուամենայնիվ, ռևիզիոնիզմով չէ, որով այն կհասնի իր նպատակին, այս ղեկավարությունը, որը զարգացնում է հակադաշնակցականությունը և այն դարձնում պարիսպ` ի դեմ դատողության և մտքի ազատության : Բայց, փաստացի, որ՞ն է հակադաշնակցականությունը :
Շարունակելի
