Հայաստանի ու Արցախի Անվտանգության խորհուրդների այսօրվա համատեղ նիստում՝ անդրադառնալով Արցախում առաջիկայում կայանալիք ընտրություններին, Հայաստանի կառավարության ղեկավար Նիկոլ Փաշինյանը նշել է, որ որ ընդհանրապես Արցախի գոյության ողջ ընթացքում տեղի ունեցած ընտրություններն ի ցույց են դրել ժողովրդավարական առումով Արցախի և Ադրբեջանի միջև բոլորովին տարբեր իրողությունների գոյությունը, ինչը ևս մեկ անգամ գալիս է հիմնավորելու, որ Արցախը և Ադրբեջանը երբևէ որևէ պարագայում չեն կարող լինել ընդհանուր քաղաքական տարածքում։
Իհարկե, վարչապետի «քաղաքական տարածք» ձևակերպումը սոցիալական ցանցերում արդեն դարձել է բուռն քննարկումների, նույնիսկ՝ շահարկումների թեմա՝ հիմք դառնալով պնդումների համար, թե իբրև Փաշինյանը հստակ չի ասել, որ Արցախը չի կարող լինել Ադրբեջանի կազմում։
Սակայն ես հակված եմ այն կարծիքին, որ այս պարագայում Փաշինյանը գլխավորապես ընդգծել է հենց ժողովրդավարական Արցախի որակական խզումն ավտորիտար Ադրբեջանից, ինչը հնարավոր չի դարձնում ԼՂՀ գոյությունն Ադրբեջանի կազմում՝ հենց մարդու իրավունքների, հումանիտար իրավունքի տեսանկյունից։ Համաձայենք՝ սա լեզու է, որն ավելի ընկալելի է միջազգային հանրության համար, իսկ Հայաստանի վարչապետի ելույթը հաստատապես միայն ներքին լսարանի համար չէ։
Արցախում նախատեսված ընտրությունները ԼՂՀ սուբյեկտությունն ընդգծելու, կարգավորման գործընթացում հայկական օրակարգն առաջ տանելու համար բացառիկ նշանակություն ունեն։ Թեկնածուների առատությունը, իշխանության թեկնածուի բացակայությունը լավ նախադրյալներ են, որպեսզի մարտի 31-ին Արցախում ձևավորվի իրապես լեգիտիմ խորհրդարան և ընտրվի վստահության ուժեղ մանդատ ունեցող նախագահ։
Իհարկե, շատ կարևոր է նաև, որպեսզի Արցախի ընտրություններով սինխրոնացվեն հայկական երկու պետությունների քաղաքական համակարգերը։ Սա բնավ չի ենթադրում «Երևանի թեկնածուի» հաղթանակ կամ Արցախի քաղաքական համակարգի արհեստական «հեղափոխականացում», ինչը նախօրեին Ստեփանակերտի փողոցներում փորձում էին բեմականացնել Սամվել Բաբայանի մի քանի կողմնակիցներ։ Հայկական երկու երկրների քաղաքական համակարգերի սինխրոնացումը կարող է տեղի ունենալ ոչ թե անձերի կամ քաղաքական համակրությունների, այլ՝ ինստիտուցիոնալ մակարդակում, ինչը, տվյալ դեպքում օրինական ընտրություններն են։
Ստեղծված իրավիճակում կարևոր դերակատարություն է վերապահված հեռացող նախագահ Բակո Սահակյանին, ով պարտավոր է առավելագույնս մնալ արբիտրի դերում՝ ստանձնելով պատասխանատվությունը լեգիտիմ ընտրությունների անցկացման հարցում։ Սահակյանը դարձել է նաև այն բացառիկ գործիչը, ով կարող է Արցախում նպաստել նոր մշակույթի ձևավորմանը։
Արցախի երկու նախկին նախագահները պաշոտնը թողնելուց հետո հեռացել են երկրից՝ թուլացնելով ԼՂՀ սուբեկտությունը։ Արցախի գործող նախագահի թիմակիցներից մեկն այսօր հայաստանյան թերթերից մեկին ասել է, թե Բակո Սահակյանը մնալու է Արցախում․ ազատ օրերին իր ապագա գրասենյակն է ձևավորում։ Սա շատ կաևոր քայլ կլինի, որի շնորհիվ Արցախում կարող են դրվել պետական կառավարման մշակույթի հիմքերը, նախադրյալներ ստեղծել ինստիտուցիոնալ հիշողության փոխանցման համար։