«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Ազգային ժողովի փոխնախագահ Լենա Նազարյանը:
– Բոլորին հետաքրքրում է՝ ե՞րբ է կայանալու սահմանադրական հանրաքվեն:
– Կոնկրետ օր չեմ կարող ասել, հավանաբար տեղի կունենա մարտի վերջին:
– Որոշակի ընթացակարգեր կան, ԱԺ որոշումը պետք է հաստատվի ՀՀ նախագահի կողմից, հետո կնշանակվի հանրաքվեի օրը: Չի՞ քննարկվում այն տարբերակը, որ նախագահը կարող է չստորագրել:
– Ո՛չ, նախապես հանրաքվեի տարբերակը նախագահի հետ քննարկված է եղել:
– «Իմ քայլի» բոլոր պատգամավորները կողմ քվեարկեցին այս որոշմանը, բայց մինչ այդ կարծիք կար, որ խմբակցության ներսում տարաձայնություններ կան: Դա չէ՞ր համապատասխանում իրականությանը, եթե դատենք այս քվեարկությամբ:
– Իմ հարցազրույցներում պարբերաբար հերքում էի այդ տեղեկությունները, բայց լրատվական դաշտում հաճախ հայտնվում են իրականությանը չհամապատասխանող տեղեկություններ: Գիտեք՝ մենք դեմ ենք եղել միապետությանը, մենք խմբակցության ներսում կարող ենք ունենալ տարաձայնություններ, երկար քննարկել, համոզել միմյանց, բայց ոչ ոք թող չկասկածի, որ որոշում կայացնելու ժամանակ մենք կլինենք միասնական և վճռական:
– Ե՞րբ որոշվեց գնալ այս ճանապարհով:
– Մի քանի շաբաթ առաջ ենք սկսել քննարկումներն այս տարբերակի շուրջ… Վաղ կենսաթոշակի անցնելու վերաբերյալ մեր առաջարկը ուժի մեջ է, և հիմա էլ ձեռք ենք մեկնում՝ հարցին արժանապատիվ լուծում տալու համար:
– Այսինքն՝ եթե լինեն դատավորներ, ովքեր կորոշեն օգտվել այդ օրինագծից, կարո՞ղ են:
– Այո՛, դեռ ժամանակ կա: Եթե դատավորներն օգտվեն այդ հնարավորությունից, հանրաքվեի կարիք այլևս չի լինի, և դա շահեկան կլինի բոլորի համար՝ և՛ պետության, և՛ իրենց:
– Այսօր շատ կարծիքներ են հնչում. կան մարդիկ, որոնք ասում են՝ եթե այդ հարցը հնարավոր է լուծել առանց լրացուցիչ գումարներ ծախսելու, ինչու չեն լուծում այդպես, այլ ընտրում են հանրաքվեի տարբերակը:
– Այդպես են ասում կա՛մ նրանք, ովքեր խորությամբ չգիտեն խնդրի մասին, կա՛մ այն քաղաքական գործիչները, որոնք շատ լավ գիտեն, բայց նախընտրում են այդպիսի պոպուլիստական հայտարարություններ անել: Խնդիրն այն է, որ գործող Սահմանադրությամբ սահմանադրական փոփոխություն անելու ընթացակարգը այնպես է սահմանված, որ առանց ՍԴ-ի համաձայնության որևէ փոփոխություն հնարավոր չէ անել: Դա, ըստ էության, սուպերսահմանադրական դատարան է: Եթե կենտրոնանանք այդ ընթացակարգով շարժվելու վրա, ապա գուցե չհաջողենք:
– Կարծում եք, որ այդպիսի հեռահար հաշվա՞րկ է եղել:
– Այո, դա ակնհայտ է: Այդ պատճառով, մենք չենք ուզում հարցնել Սահմանադրական դատարանից, ուզում ենք հարցնել սահմանադրից: Այդպիսով՝ որոշումը կլինի շատ ավելի ծանրակշիռ և լեգիտիմ:
– Խորհրդարանական բանավեճն ինչի՞ շուրջ էր:
– Բանավեճը միայն «Լուսավոր Հայաստան» խմբակցության հետ էր: Ըստ նրանց՝ ընթացակարգային խախտումներ են տեղի ունենում: Բայց ԼՀԿ-ն մնում է իր «դասականության» մեջ և շարունակում է սխալներ գործել: Ես հիշում եմ, որ «Ելք» խմբակցության ժամանակ պարոն Մարուքյանն ասում էր, որ Սահմանադրության մեջ չկա նկարագրված իրավական ճանապարհ Սերժ Սարգսյանին մերժելու համար, չկա իրավական ընթացակարգ զավթիչներից ազատվելու համար: Իհարկե, չկա, ով պետք է այդպիսի ընթացակարգ ներդներ Սահմանադրության մեջ: Եվ եթե մենք հետևեինք միայն Սահմանադրությամբ սահմանված ընթացակարգերին, չեմ կարծում, որ հեղափոխություն տեղի կունենար… ԼՀԿ-ի կարծիքով՝ չպետք է ուշադրությունը կենտրոնացնել ՍԴ-ի վրա, քանի որ ՍԴ-ն մարդկանց կյանքի հետ ուղիղ առնչություն չունի, մարդիկ ավելի շատ բողոքում են առաջին և մյուս ատյանների դատարաններից: Ես բացարձակապես համամիտ չեմ: Օրինակ՝ անցած տարվա նոյեմբերին ՍԴ-ի կողմից ընդունվեց 14-80 որոշումը, որը, ըստ էության, կաշկանդում է ԲԴԽ լիազորությունները և խոչընդոտում վեթինգի իրականացումը:
«Լուսավոր Հայաստանը» նաև ասում է՝ ինչու ռեսուրս ծախսենք, ինչու մարդկանց տանենք ընտրատեղամաս: Բայց դա անհրաժեշտ է անել, որպեսզի մեր որոշումը լինի ծանրակշիռ և լեգիտիմ… Ինձ ավելի շատ հետաքրքրում է այս հարցի քաղաքական կողմը: Ինչպե՞ս կարելի է հաշտվել մի իրավիճակի հետ, երբ ունենք հին Սահմանադրական դատարանի կազմ, ինչպե՞ս կարող ենք հանդուրժել մի իրավիճակ, երբ գիտենք, որ Հրայր Թովմասյանը, լինելով Սահմանադրության համահեղինակ, Սահմանադրության մեջ ներդրել է մի անցումային դրույթ, որով երաշխավորել է իր պաշտոնի երկարակեցությունը: Ինչպե՞ս կարելի է այդ անօրինականության հետ հաշտ լինել: Եթե մենք հաշտվում ենք դրա հետ, փաստացի ստացվում է, որ տեղ ենք տալիս հետագայում նման գործելաոճ որդեգրել կամ ուրիշների մոտ կասկած հարուցել, որ մենք էլ կարող ենք ինչ-որ պաշտոն կամ իշխանություն յուրացնել, դա անընդունելի է: Այս իսկ պատճառով կարծում եմ, որ Հրայր Թովմասյանը և ՍԴ անդամները պետք է հրաժարական տան:
– Դե այդ մարդիկ հրաժարական չեն տալիս, և հիմա հանրաքվեով կորոշվի: Կարևոր է նաև, որ նախկին «Ելք» խմբակցության անդամների միջև քաղաքական անհամաձայնություն կա մի այնպիսի հարցի շուրջ, որը հեղափոխության պահանջներից մեկն էր. մերժել նախկին համակարգը: Դուք այս ընթացքում ինչ-որ նորություն բացահայտո՞ւմ եք ձեզ համար:
– Նույն մոտեցումն է ցուցաբերվում, ինչ տեղի ունեցավ հեղափոխության ժամանակ. երբ մենք «Ելք» խմբակցության կողմնակիցներին բացատրում էինք, որ կողմ ենք իրավական պետությանը և ինստիտուցիոնալ մոտեցմանը, բայց գործող Սահմանադրությամբ սահմանված ընթացակարգերով առաջնորդվելով՝ հնարավոր չէ իշխանափոխություն իրականացնել: Եվ հնարավոր չէ նաև սահմանադրական փոփոխություններ իրականացնել, պետք են հեղափոխական մոտեցումներ:
– «Լուսավոր Հայաստանը» Հրայր Թովմասյանի՞ն է պաշտպանում, թե՞ ՍԴ ինստիտուտը:
– Չենք լսել երբեք, որ Հրայր Թովմասյանի անձն է պաշտպանում, բայց մենք էլ անձի դեմ չենք: Մենք ուզում ենք ունենալ իրապես անկախ դատարան, հավասարակշռված իշխանության թևեր և իրապես փոխզսպված համակարգեր:
Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում:
