2019 թվականի վերջին Հայաստանի ֆուտբոլի ֆեդերացիայի նախագահի փոփոխությունից հետո օրակարգային թիվ խնդիրը Հայաստանի ազգային հավաքականն է։ Մասնավորապես, երկրպագուն անհամբեր սպասում է նոր գլխավոր մարզչի, որը ոտքի կկանգնեցնի մեր գլխավոր թիմին։
Աբրահամ Խաշմանյանը ստեղծված իրավիճակում ուղղակի չի կարող շարունակել աշխատանքը։ Չի կարող այն պարզ պատճառով, որ 9։1 հաշվով պարտությունից հետո հասարակությունը խնդրի լուծումը տեսնում է արմատական փոփոխությունների մեջ։ Եվ երկրորդ՝ ազգային թիմի առաջատար ֆուտբոլիստներից մի քանիսը, մասնավորապես Վարազդատ Հարոյանը հատկապես, Իտալիայի հետ խաղից հետո Խաշմանյանի հետագա աշխատանքն ըստ էության անթույլատրելի են համարում։
Իսկ ինչպիսի՞ մասնագետ է անհրաժեշտ մեր հավաքականին։ Դեռևս անցյալ տարվա հոկտեմբերին Արմեն Գյուլբուդաղյանցի հրաժարականից հետո Հայաստանի ազգային հավաքականի նոր գլխավոր մարզչի տարբերակները ակտիվ քննարկման առարկա էին դարձել: Հիշեցնենք, որ Գյուլբուդաղյանցը հեռացավ 2020 թվականի Եվրոպայի առաջնության ընտրական փուլում՝ Լիխտենշտեյնի և Ֆինլանդիայի հավաքականների հետ խիստ անհաջող հանդիպումներից հետո: Այն ժամանակ շատերն այն կարծիքին էին, որ Հայաստանի հավաքականը պետք է ունենա իսպանացի գլխավոր մարզիչ։ Ավելի ստույգ՝ մարզչի վերջնական ընտրության հարցում անհրաժեշտ է առաջին հերթին հաշվի առնել մի պարզ փաստ:
Անցյալ տարվա հունվարին Հայաստանի ֆուտբոլի ֆեդերացիայի տեխնիկական տնօրեն էր նշանակվել իսպանացի հայտնի մասնագետ Խինես Մելենդեսը: Վերջինիս գործառույթի հիմքում մանկապատանեկան ֆուտբոլի զարգացումն է, ինչպես նաև բոլոր հավաքական թիմերի համակարգումը: Մելենդեսին նշանակելով ՀՖՖ տեխնիկական տնօրեն՝ հայկական ֆուտբոլային գերատեսչությունն ըստ էության պատասխանատու որոշում կայացրեց մարզաձևի զարգացման իսպանական մոդելն ընտրելու վերաբերյալ: Մինչև 17 տարեկանների Հայաստանի հավաքականն այսօր գլխավորում է իսպանացի Ռուբեն Լեսկանոն, իսկ երիտասարդական հավաքականը՝ մեկ այլ իսպանացի մասնագետ Անտոնիո Ֆլորեսը: Այսինքն՝ երիտասարդ և պատանի ֆուտբոլիստների հետ այսօր աշխատանք է տարվում հստակ ծրագրով, որը մշակել է Մելենդեսը։
Արմեն Գյուլբուդաղյանցը ազգային թիմի ղեկին հայտնվել էր անցյալ տարվա հոկտեմբերին՝ մինչև Մելենդեսի Հայաստան գալը: ՀՖՖ-ն չգնաց կտրուկ քայլի, և չնայած Ազգերի լիգայի խաղարկությունում մեր հավաքականի ձախողմանը՝ Գյուլբուդաղյանցը պաշտոնանկ չարվեց: Ընդունենք, որ եթե ընտրել էինք իսպանական մոդելը, ապա այնքան էլ տրամաբանական չէր երկրի գլխավոր թիմը տեղացի մասնագետին վստահելը: Իսկ թե ինչպես և ինչ պայմաններում էր նշանակվել Խաշմանյանը՝ բոլորն են հիշում։ Կարծում ենք՝ շատ ավելի պատեհ կլիներ, եթե Գյուլբուդաղյանցը անցյալ տարվա գարնանը ընդգրկվեր ազգային թիմի մարզչական շտաբում, իսկ գլխավոր մարզիչը կամ ժամանակակից ֆուտբոլում թիմի մենեջեր կոչվածը նշանակվեր Մելենդեսի կողմից: Այս պարագայում մոդել կոչվածը շատ ավելի ամբողջական և հեռանկարային տեսք կունենար: Այս տարբերակը հիմա էլ ակտուալ կարելի է համարել։
Ինչևէ, հիմա ՀՖՖ-ն կրկին կանգնած է գլխավոր մարզչի բարդ ընտրության առաջ: Ստեղծված իրավիճակում, կարծում ենք, որոշակիորեն անհասկանալի կլինի, եթե Հայաստանի ազգային հավաքականը գլխավորի, ասենք, իտալացի կամ գերմանացի մասնագետ: Իտալացի մարզիչը դժվար թե համաձայնի աշխատել մի միջավայրում, որտեղ գործի է դրված ֆուտբոլի զարգացման իսպանական ծրագիրը: Ցանկացած բարձրակարգ մասնագետ կպնդի, որ դուստր հավաքականները աշխատեն իր նախընտրած ծրագրով:
Գաղտնիք չէ, որ երիտասարդական և պատանեկան հավաքականները ազգային թիմի գլխավոր ռեզերվն են: Անհասկանալի կլինի նաև, եթե ազգային հավաքականի ղեկը կրկին վստահվի տեղացի մասնագետի: Խնդրի ամենաօպտիմալ լուծումը թերևս գլխավոր մարզչի ընտրությունը Խինես Մելենդեսին վստահելն է: Տրամաբանական է, որ նա կնախընտրի իսպանացի մասնագետի, ում ճանաչում և վստահում է: Եթե ընտրել ենք մի ճանապարհ, ապա դրանից շեղվելը բոլորովին ճիշտ չի լինի: Եթե ընտրել ենք իսպանական մոդել, ապա այն պետք է լինի ամբողջական և աշխատի՝ ինչպես մեխանիզմը:
Բոլորովին այլ հարց է՝ ընտրված մոդելը ճի՞շտ է, թե՞ սխալ: Այսօր, սակայն, այս հարցն այնքան էլ կարևոր չէ, քանզի հայկական ֆուտբոլը 20 տարի շարունակ առաջ չի շարժվել հստակ ծրագրով, և թերևս առաջին անգամ է ընտրվել զարգացման մոդել: Արդյունքը կարող ենք տեսնել միայն տարիներ անց, իսկ հիմա մեր միակ խնդիրը հնարավորինս արագ առաջ շարժվելն է: Կրկին սխալվելու իրավունք մենք պարզապես չունենք:
Մոտ մեկ ամիս առաջ մամուլում տեղեկություն տարածվեց, որ ՀՖՖ-ն դիտարկում է Հայաստանի հավաքական հրավիրել իսպանացի մասնագետի, և որ թեկնածուների թվում են Այտոր Կարանկան և Լուիս Ֆերնանդեսը: Անցյալ տարվա դեկտեմբերին Կարանկան այլ հայտնի մասնագետների հետ Երևանում մասնակցել էր Մարզչական արտոնագրերի թարմացման առաջին դասընթացին։ Հաշվի առնելով ստեղծված իրավիճակը՝ թե՛ Կարանկայի, թե՛ Ֆերնանդեսի տարբերակները կարելի է միանգամայն նախընտրելի համարել։
Առջևում 2022 թվականի աշխարհի առաջնության ընտրական փուլն է, որտեղ մրցակցությունը շատ ավելի դժվար է լինելու, քան ընթացիկ Եվրոպայի առաջնության ընտրական փուլում: Դեռ ժամանակ ունենք հերթական կարևոր մրցաշարին պատշաճ կերպով նախապատրաստվելու: Սա այն դեպքն է, երբ «հրամանատարի» ընտրության պատասխանատու հարցում կոմպետենտ մասնագետ պաշտոնյային վստահելն ուղղակի այլընտրանք չունի: Էքսպերիմենտների հետևանքով այսօր ունենք բավական տխուր պատկեր: Հուսանք, որ նախկինում թույլ տված սխալներն այլևս չեն կրկնվի:
