«Սևան-Հրազդան ՀԷԿ-ը «Տաշիր Գրուպին» հնարավոր վաճառքի մասին լուրերը շրջանառվում են արդեն մոտ երկու տարի: Ակնհայտ է, որ «ՌուսՀիդրոն» նպատակ ունի ազատվելու իր՝ բավականին խնդրահարույց հայաստանյան ակտիվից, ինչն առավելապես պայմանավորված է կասկադի կողմից վերջին տարիներին պարտքերի կուտակումով, ինչպես նաև առհասարակ «ՌուսՀիդրոյի» դուստր ընկերության՝ Միջազգային էներգետիկ կորպորացիայի շահութաբերության ցածր մակարդակով»,- «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց Էներգետիկ անվտանգության ինստիտուտի նախագահ Վահե Դավթյանը։
Նշենք, որ նախօրեին ռուսական «Կոմերսանտ» թերթը գրել էր, որ «Ռուսհիդրոն» մտադիր է Հայաստանում Սևան–Հրազդան ՀԷԿ-ը վաճառել Սամվել Կարապետյանի «Տաշիր» ընկերությունների խմբի կառույցներին: Նշվում է, որ ցածր սակագների պատճառով ՀՀ-ից արդեն հեռացել է մեկ այլ ռուսական էներգետիկ ընկերություն՝ «Ինտեր ՌԱՕ»-ն: Կասկադի արժեքը կարող է կազմել 173 միլիոն ռուբլի՝ մոտ 2,7 մլն դոլար: Գնորդը կպարտավորվի նաև մարել վարկերը: Ըստ փորձագետների՝ գործարքը ձեռնտու է երկու կողմերին՝ «ՌուսՀիդրոն» կազատվի պարտքերից, իսկ «Տաշիրը» կընդլայնի ներկայությունը ՀՀ էներգետիկ հատվածում:
«ՌուսՀիդրոն» վաճառելու է Միջազգային էներգետիկ ընկերության (ՄԷԿ) 90 տոկոսը, որին պատկանում է Հայաստանում Սևան–Հրազդան ՀԷԿ-ը (561 ՄՎտ), Սամվել Կարապետյանի «Տաշիր» խմբի կառույցներին: Որպես գնորդ հանդես կգա Հրազդանի էներգետիկ ընկերությունը, որին պատկանում է Հայաստանի խոշորագույն ՋԷԿ-ը (1,11 ԳՎտ հզորությամբ)՝ գրում է թերթն իրազեկ աղբյուրների վրա հղումով: Ըստ թերթի՝ գործարքի ավարտից հետո ռուսական ընկերությունների ակտիվում կմնա միայն Հրազդանի ՋԷԿ-ի 5-րդ բլոկը, որի սեփականատերը, գազատրանսպորտային ցանցի հետ մեկտեղ, «Գազպրոմ Արմենիան» է: Բացի այդ, «Ռոսատոմը» զբաղվում է ՀԱԷԿ-ի արդիականացման ծրագրով:
Միաժամանակ, էներգետիկ անվտանգության փորձագետի խոսքով, «Տաշիր Գրուպի» կողմից կասկադի հնարավոր ձեռք բերումը հակասում է Հայաստանի էլեկտրաէներգետիկ շուկայի ազատականացման ծրագրին, որը ենթադրում է անբանդլինգի սկզբունքի կիրառում, այսինքն՝ էլեկտրաէներգիայի գեներացման, փոխանցման ու բաշխման գործառույթների հստակ տարանջատում:
«Ինչպես հայտնի է, «Տաշիրը» տնօրինում է բաշխիչ ցանցը՝ Հայաստանի էլեկտրական ցանցերը, ինչպես նաև զբաղվում է գեներացմամբ Հրազդանի ՋԷԿ-ում՝ փորձելով իր ներկայությունն ապահովել նաև մեծ հիդրոէներգետիկայում: Խոսքը Շնող ՀԷԿ-ի 76 ՄՎտ հզորությամբ նախագծի, ինչպես նաև վերոնշյալ Սևան-Հրազդան համալիրի մասին է: Ինչ վերաբերում է էլեկտրաէներգիայի փոխանցմանը, ապա, ինչպես գիտենք, 2018 թ.-ին խզվեց 2017 թ.-ին «Տաշիրի» հետ կնքված պայմանագիրը Հայաստանի բարձրավոլտ ցանցերի հավատարմագրային կառավարման մասին: Սակայն գեներացման ու բաշխման գործառույթների իրականացումը մեկ ընկերության կողմից ըստ էության հակասում է Հայաստանի էներգետիկ շուկայի իմպլեմենտացվող մոդելին, ուստի տվյալ գործարքն անհրաժեշտ է գնահատել հենց այս տեսանկյունից»,- ընդգծեց Դավթյանը։
Ինչ վերաբերում է այն պնդումներին, թե գործարքի կնքումը կնշանակի, որ ռուսական կապիտալը նահանջում է հայկական էներգետիկայից, ապա, փորձագետի խոսքով, նման մոտեցումը մակերեսային է ու մասամբ մանիպուլյատիվ, քանի որ ի դեմս «Տաշիր» ընկերությունների խմբի՝ կրկին գործ ունենք ռուսական կապիտալի հետ:
Նշենք, որ Սևան-Հրազդան կասկադը կառուցվել է 1930-1962 թթ.: Այդ ժամանակից ի վեր այն մեծ ազդեցություն է ունեցել Հայաստանի հիդրոէլեկտրականության ստացման գործընթացում։ Կասկադն ընդգրկում է 7 փոքր հիդրոէլեկտրակայաններ, որոնք ձգվում են Հրազդան գետի երկայնքով՝ Սևանա լճի և Երևան քաղաքի միջև։