Երևանի նախկին ոստիկանապետ Աշոտ Կարապետյանի՝ Ռուսաստանի Պյատիգորսկ քաղաքում տեղի ունեցած ողբերգական մահը Հայաստանում արժանացավ դիտարկումների մարտիմեկյան գործի համատեքստում՝ նկատի ունենալով այն, որ Կարապետյանը եղել է դրանով ներգրավված վկաներից, իրադարձությունների մասնակիցներից: Փաստորեն նա երկրորդ վկան է, որը հեռանում է կյանքից, իսկ ընդհանուր առմամբ չորրորդը՝ նկատի ունենալով այն, որ դեռևս տարիներ առաջ առողջական խնդիրների հետևանքով կյանքից հեռացել են Ռոբերտ Քոչարյանի թիկնազորի պետ Գրիշա Սարկիսովը և ԱԱԾ նախկին պետ Գորիկ Հակոբյանը: Ամիսներ առաջ էլ ինքնասպանություն է գործել նախկին ոստիկանապետ Հայկ Հարությունյանը: Այժմ կյանքից հեռանում է Աշոտ Կարապետյանը՝ ողբերգական պատահարի հետևանքով, որ տեղի է ունեցել նրա իսկ գարեջրի գործարանում պայթյունի հետևանքով:
Հանրության մեջ այդ առիթով առաջանում են կասկածներ, թե ինչ-որ մի աներևույթ ձեռք գուցե վերացնում է վկաներին: Այդ կասկածները լիովին հասկանալի են, թեև իհարկե որևէ կերպ հաստատված կամ ապացուցված չէ այն հանգամանքը, որ կա այդօրինակ միտում կամ ալիք: Այստեղ երևի թե երբեք հնարավոր չէ գալ միարժեք համոզման՝ կա՞, թե՞ ոչ, որովհետև Հայաստանում անվստահության խնդիրը տարիներ շարունակ խորացել է այնքան, որ հանրությունը չի վստահելու որևէ պաշտոնական տարբերակի և մշտապես ունենալու է իր կանխավարկածները: Առավել ևս, որ մշտապես գտնվելու են մարդիկ, շրջանակներ, որոնք փորձելու են խաղալ այդ իրողությունների վրա, իսկ երբեմն պարզապես մակաբուծել տեղեկատվաքարոզչական կամ քաղաքական իմաստով:
Այստեղ խնդիրը թերևս այլ դաշտում է: Եթե մենք խոսում ենք մարտիմեկյան գործի բացահայտման մասին, ապա դրանով անցնում են տասնյակ և հարյուրավոր վկաներ, որոնցից ամեն մեկն էլ իր հերթին առանցքային է: Ավելին, նրանց մի մասը նույնիսկ ներկայումս կառավարող համակարգում է՝ ընդհուպ վարչապետի խորհրդականի պաշտոնում: Մեղմ ասած՝ խելագարության կանխավարկած կարող է դիտվել այն, որ ինչ-որ մեկը, ինչ-որ աներևույթ ձեռք կարող է վերացնել բոլոր վկաներին:
Եվ ուրեմն գործի բացահայտման հարցը գտնվում է այն իրավապահ կառույցների տիրույթում, որոնք զբաղվում են դրանով: Ի վերջո, մի քանի առանցքային վկա ողջ չեն կամ Հայաստանում չեն, բայց մի քանիսն էլ ոչ միայն Հայաստանում են, այլև քննության լիակատար տրամադրության տակ: Եթե դրան ենք ավելացնում այն, որ կա բացահայտման քաղաքական կամքը, ապա առաջանում է պարզ իրավիճակ. կա՛մ քննությամբ զբաղվող կառույցը ստանձնում է համոզիչ, փաստարկված, ապացուցված բացահայտման պատասխանատվություն, կա՛մ հայտարարում է, որ ինչ-ինչ պատճառներով գործի բացահայտումը հնարավոր չէ, իրատեսական չէ կամ շատ երկար ու անորոշ ժամանակի հարց է:
Ի վերջո, մարտիմեկյան հանցագործության բացահայտման գերկարևորությամբ հանդերձ՝ նույնքան և գուցե ավելի կարևոր է նաև, որ մի ամբողջ պետականություն չդառնա բացահայտման գործընթացի պատանդ, երբ դրանից կարող է տարբեր մանիպուլյացիաներով օգտվել ով ասես՝ հանրությունից ու պետությունից բացի: Այդ գործընթացը պետք է կախված լինի պետությունից, ոչ թե պետությունը կախված լինի այդ գործընթացից, երբ դրանում ամեն մի հերթական լուր կամ տեղեկություն կարող է ազդել հանրային և քաղաքական իրողությունների վրա:
Լուսանկարը՝ Armeniasputnik-ի