ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն այս տարվա դեկտեմբեր ամսին հերթական աշխատանքային այցը կկատարի Ռուսաստանի Դաշնություն: Սա կդառնա թվով 10-րդը՝ պաշտոնավարումից ի վեր:
Վարչապետը ժամանելու է Սանկտ Պետերբուրգ՝ մասնակցելու Եվրասիական տնտեսական բարձրագույն խորհրդի նիստին և ԱՊՀ անդամ պետությունների ոչ պաշտոնական հանդիպմանը: Այս մասին «Հայկական ժամանակ»-ին տեղեկացրել է ՀՀ ԱԳՆ Եվրասիական տարածաշրջանի վարչության պետի պաշտոնակատար Արթուր Գրիգորյանը:
ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի պաշտոնական այցը Ռուսաստանի Դաշնություն, ըստ ոչ պաշտոնական աղբյուրների, տեղի կունենա 2020 թվականի գարնանը: Նախատեսված պաշտոնական այցի մանրամասները դեռևս հստակեցված չեն, սակայն այն առանձնանալու է ինչպես արարողակարգային բաղադրիչներով, այնպես էլ հագեցած օրակարգով:
Քաղաքական մեկնաբան Հակոբ Բադալյանն օբյեկտիվ է համարում այն հանգամանքը, որ Փաշինյանն արդեն 10-րդ անգամ է մեկնում Ռուսաստան։ «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում Բադալյանն ասաց. «Հայաստանն ամենատարբեր ոլորտներում աշխատանքային կապվածություն ունի Ռուսաստանի հետ, ու այս օբյեկտիվ իրողությունից էլ բխում է, որ ուշադրությունը դեպի Ռուսաստան՝ աշխատանքային այցերը, փոխայցելությունները պետք է գերակայեն այլ ուղղությունների նկատմամբ։ Այստեղ ես չեմ կարծում, որ ինչ-որ առանձնահատուկ ընդգծվածություն կարող է լինել հեղափոխությունից հետո։ Իմ գնահատմամբ՝ սա տրամաբանական մասշտաբի մեջ է»։
Բադալյանն այդուհանդերձ առանձնացրեց մի կարևոր հանգամանք. «Չափիչը չպետք է լինի այցերի քանակը. մեզ պետք է հետաքրքրի, թե այդ այցելություններն ինչ բովանդակային, հռետորաբանական շրջանակներում են տեղի ունենում։ Այդ տեսանկյունից ես արձանագրում եմ փոփոխությունների մեկնարկը։ Ի վերջո՝ եթե մենք քանակով ենք չափում, մենք կտրվում ենք իրականությունից, մենք տեսնում ենք այդ փոփոխությունները ոչ միայն հայ-ռուսական հարաբերությունների մասշտաբով, այլև ընդհանրապես աշխարհաքաղաքական ռեգիոնալ զարգացումների իմաստով. սա բերելու է նաև հայ-ռուսական հարաբերությունների բնույթի փոփոխության։ Այնպես որ, էական չէ՝ տասն անգամ, թե տասնմեկ անգամ է այցելել։Կարող է մեկ այլ ուղղությամբ այցը շատ ավելի կարևոր ու նշանակալի լինի, քան մեկ ուրիշ ուղղությամբ տասը այցը, քանակը չպետք է չափիչ լինի։ Մենք պետք է չափենք բովանդակությամբ, պրոցեսներով, դիտարկենք աշխարհաքաղաքական համատեքստը»։
Մեր այն դիտարկմանը, որ հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա խնդիրները պահպանվել են նաև այս իշխանությունների օրոք, Բադալյանն արձագանքեց. «Տասնամյակներ և նույնիսկ հարյուրամյակներ մի իրավիճակ է ձևավորվել, որը բնականաբար ոչ միայն քաղաքական, ոլորտային, մասնագիտական, այլ նաև հանրային հոգեբանության տեսանկյունից շատ ժամանակ է պահանջում։ Թավշյա հեղափոխությունից հետո եղել են մի քանի հիմնարար հայտարարություններ, և ակնհայտ է, որ սկսվել է պրոցես։ Դրա մեկնարկն ինքնին փոփոխության նշան է։ Սա մենք տեսնում ենք նաև Ռուսաստանից հայտարարությունների տեսքով, մենք տեսնում ենք, որ ԵԱՏՄ-ում Հայաստանն իր նախաձեռնողականությամբ որոշակի տրամաբանություն է փոխում, մենք տեսանք Երևանում անցկացված վեհաժողովն ու Իրանին խաղի մեջ ներգրավելու հանգամանքը։ Մենք տեսնում ենք, որ ՀԱՊԿ-ում Հայաստանը դնում է հարցադրումներ, որոնք իհարկե մեկ շաբաթում կամ մեկ տարում լուծելի խնդիրներ չեն, բայց կարևորը պրոցեսն ու քննարկումները սկսելն է։ Դա թույլ կտա մեր հանրությանը մի կողմից՝ պրոցեսը վերահսկել, մասնակցել, մյուս կողմից՝ իշխանությանը դնել իր իսկ սկսած պրոցեսի պատասխանատվության տակ»։
Այն, որ հայ-ռուսական հարաբերությունների մեջ տրանսֆորմացիոն գործընթացը մեկնարկել է, ըստ Բադալյանի՝ աներկբա է, ու դրա մասին մի շարք հայտարարություններ են վկայում. «Օրինակ՝ երբ Հայաստանի վարչապետը Հայաստանում հայտարարում է, որ եթե լինի պատերազմ, ապա պատասխանատուն Ռուսաստանն է՝ սա փոփոխությո՞ւն է , թե՞ ոչ, սա հարաբերությունների փոփոխության մեկնարկի մասին վկայությո՞ւն է, թե՞ ոչ։ Իմ կարծիքով՝ վկայություն է, որովհետև այդպիսի հայտարարությունները հենց այնպես չեն լինում։ Այստեղ է խնդիրը, մենք իրավիճակը սրանով պետք է չափենք՝ նաև ռուս-ամերիկյան, ռուս-թուրքական հարաբերությունների տիրույթում»։
Ըստ նրա՝ Հայաստանի հետ հարաբերությունների վերափոխման պահանջ ունի նաև Ռուսաստանը. «Որովհետև հենց լայն առումով աշխարհաքաղաքական իրավիճակն այնպիսին է, և նաև՝ ռուս-թուրքական հարաբերության, ռեգիոնալ զարգացումների տրամաբանությունն այնպիսին է, որ Ռուսաստանի համար խնդիր է վասալ Հայաստանը։ Հիմա այլ հարց է, թե Ռուսաստանում ինչ շրջանակներ ինչ պատկերացումներ ունեն, որովհետև Ռուսաստանում կան ազդեցիկ շրջանակներ, որոնց համար իհարկե կարևոր է Հայաստանի վասալությունը, որովհետև դա իրենց համար փող ու ազդեցություն է»։
Բադալյանն առանձնացրեց նաև մի այլ կարևոր հանգամանք. «Հայ-ռուսական հարաբերությունների տրանսֆորմացիան սկսվել է ոչ թե թավշյա հեղափոխությամբ, այլ ապրիլյան քառօրյա պատերազմով։ Այդ տրանֆորմացիան սկսել է հայկական բանակը, դրա միջավայրը ձևավորել է հայկական բանակը։ Այլ հարց է, որ դրան հաջորդած երկու տարիների ընթացքում չկային այլ նախադրյալներ ու առաջին հերթին լեգիտիմ իշխանության հանգամանքը։ Հեղափոխությամբ ամրագրվեց նաև այդ հանգամանքը»։
Ինչ վերաբերում է հայ-ռուսական հարաբերություններում Քոչարյանի գործոնին և դրա ազդեցությանը, մեր զրուցակիցն ընդգծեց. «Մտածել, որ հայ-ռուսական հարաբերությունը, այն էլ՝ Ռուսաստանի իշխանությունը պայմանավորելու է Ռոբերտ Քոչարյան անձի ճակատագրով՝ միամտություն է և նշանակում է չպատկերացնել ընդհանրապես, թե աշխարհաքաղաքական իմաստով անգամ ինչպիսի մեծ նշանակություն ունեն հայ-ռուսական հարաբերությունները։ Ռոբերտ Քոչարյանի գործոնը կարող է լինել գործիք թե՛ Ռուսաստանի և թե՛ Հայաստանի իշխանության համար, բայց դա չի կարող լինել առանցք կամ որոշիչ հանգամանք հայ-ռուսական հարաբերությունների տիրույթում։ Դիտարկել դա որպես կանխորոշիչ՝ նշանակում է չափազանց անլուրջ գնահատել Ռուսաստանի նախագահին։ Իսկ ես Պուտինին անլուրջ գործիչ համարել չեմ կարող։ Մենք նաև իրադարձությունների զարգացման ընթացքում ենք տեսնում, որ դա ամենևին էլ այդպես չէ։ Խնդիրն այստեղ Ռոբերտ Քոչարյանը չէ. մտածել, որ որևէ լուրջ մարդ կարող է հայ-ռուսական հարաբերությունները պայմանավորել որևէ անձի ճակատագրով՝ միամտություն է, իրատեսական ու համարժեք չէ»:
