Մեկ շնչին բաժին ընկնող նախագահական խորհրդակցությունների թվով Հայաստանը երևի թե վաղուց անվիճելի առաջատար է դարձել աշխարհում, և եթե ասենք՝ «Ֆորբսը» նման վարկանիշային մի ցանկ ունենար, ապա կասկած չկա, որ Հայաստանը կլիներ առաջին տեղում: Բայց, եթե ասենք՝ նույն «Ֆորբսը» ունենար խորհրդակցությունների արդյունավետության վարկանիշային ցանկ, ապա դրանում Հայաստանը թերևս կլիներ վերջինը կամ գուցե վերջից երկրորդը` Մադագասկարից հետո:
Սերժ Սարգսյանը այսօր հերթական անգամ խորհրդակցություն է անցկացրել, որի թեման այս անգամ եղել է դատաիրավական համակարգը: Սերժ Սարգսյանը հորդորել է խորհրդակցության մասնակիցներին, որ նրանք քայլեր ձեռնարկեն դատաիրավական համակարգի, դատարանների հանդեպ հասարակության վստահությունը բարձրացնելու ուղղությամբ:
Նախ՝ եթե Սերժ Սարգսյանն ուզում է բարձրացնել քաղաքացիների վստահությունը դատաիրավական համակարգի հանդեպ, ապա այդ խորհրդակցության մասնակից պաշտոնյաներին ոչ թե խորհրդակցության պետք է հրավիրեր, այլ հրավիրեր հրաժարականի դիմում գրելու: Դատաիրավական համակարգի առանցքային գերատեսչությունների ղեկավար կազմերը վաղուց արդեն այն աստիճան են վարկաբեկված հասարակության աչքին, որ քաղաքացիների մոտ այդ համակարգի վստահությունը վերականգնելու առաջին քայլը պետք է լինի այդ պաշտոնյաներին համակարգից ազատելը: Սակայն, դրա փոխարեն, Սերժ Սարգսյանը նախընտրում է ամեն անգամ կրկնել ցուցադրական այդ խորհրդակցությունները՝ իրականությունը թողնելով ըստ էության նույնը:
Խնդիրն այն է, որ վերոհիշյալ անձինք որևէ դեպքում չեն կարող երկրում իրական արդարադատության ինստիտուտ ձևավորել, թեկուզ այն պարզ պատճառով, որ նրանք մարդ են և նրանց մեջ ևս խոսում է ինքնապաշտպանության բնազդը: Այդ պաշտոնյաների զգալի մասն այդ բնազդից ելնելով միայն կարող է տապալել ցանկացած բարեփոխում: Եվ եթե Սերժ Սարգսյանն ինքը նույն ինքնապաշտպանության բնազդով չի փորձում պահպանել համակարգն այնպես, ինչպես կա, ձգտելով նմանօրինակ խորհրդակցություններով քարոզչական էֆեկտ ստանալ հասարակության մոտ, ապա առաջին հերթին հենց պետք է ազատի համակարգը ինքնապաշտպանական բնազդների գերությունից:
Իրականում հասկանալի է, որ դատաիրավական համակարգն այն հիմնարար համակարգն է, որով պայմանավորված է երկրի առաջընթացը ցանկացած բնագավառում և ոլորտում: Եվ այդ իմաստով կասկած չկա, որ համակարգի իրական բարեփոխումը մեծապես կազդի երկրում իրավականության և ժողովրդավարության մակարդակի վրա, կնպաստի դրանց իրական ծիլերի առաջացմանը: Սակայն Հայաստանում դատաիրավական բարեփոխումների անունը արդեն տարիներ շարունակ կա, իսկ բարեփոխումները չկան ու չկան: Բայց, դրանով հանդերձ, չկան նաև կադրային լուրջ փոփոխություններ: Մինչդեռ եթե արդյունք չկա, ուրեմն պետք է լինեն այդ կադրային փոփոխությունները, պետք է թոշակի ուղարկվեն որոշ մարդիկ, իսկ նրանց փոխարեն գան երիտասարդներ, որոնք կստանձնեն արդյունք ապահովելու պատասխանատվություն:
Ինչքա՞ն կարելի է պարբերաբար հրավիրել նույն դեմքերին, լուրջ դեմքով նստել նրանց առաջ և նրանց ոչինչ չասող հայացքների ներքո անընդհատ ասել, թե պետք է անել քայլեր, որ հասարակությունը սկսի վստահել համակարգին: Առավել ևս, որ քայլերի հարց չկա: Համակարգը կա՛մ աշխատում է արդարադատության սկզբունքներով, Սահմանադրության և օրենքի հիման վրա, կա՛մ չի աշխատում: Ի՞նչ է նշանակում քայլեր: Համակարգը կա՛մ օրենքով է աշխատում, կա՛մ օրենքով չի աշխատում: Քանի դեռ հարցերն այդպես չեն դրվում իշխանության մոտ, կնշանակի իշխանությունն ինքը իրականում չի ցանկանում որևէ փոփոխություն, որովհետև քայլերի տարբերակը միշտ հնարավորություն է տալիս հետագայում մանևրել, խուսանավել կոնկրետ պատասխանատվությունից, շահարկել կոնկրետ հարցադրումները:
Սերժ Սարգսյանի հերթական խորհրդակցությունը լրիվ այդ տրամաբանության, այդ ժանրի մեջ էր, հետևաբար կարելի է համոզված ասել, որ դրա արդյունքը Հայաստանի դատաիրավական համակարգի աշխատանքի վրա չի զգացվելու բացարձակապես, եթե մենք արդյունք համարելով նկատի ունենք հենց համակարգի օրինական աշխատանքը: Այլապես արդյունք է նաև այն, որ իշխանությունը նման պարբերական խորհրդակցություններով փորձում է աշխատելու իմիտացիա անել, փորձում է իրավիճակ փոխելու ցանկություններ և ջանքեր իմիտացնել: Բայց մի՞թե իշխանությունն ինքը հավատում է իր այդ հնարքներին կամ մի՞թե համարում է, որ այդ հնարքներով ժամանակ ձգելը կարող է մեղմել այն գերլարված սոցիալ-հոգեբանական վիճակը, որ կա երկրում: Չէ՞ որ հնարքները ժամանակը ձգում են, իսկ խնդիրները, այսինքն՝ լարվածության պատճառները, շարունակում են մնալ ու ժամանակի մեջ կարծրանալ՝ է՛լ ավելի ծանրանալով որպես բեռ պետության ուսերին: