Հանրապետությունում ստեղծված սահմանադրաիրավական ճգնաժամը նոր թափ է հավաքում, իսկ ՍԴ նախագահ Հրայր Թովմասյանը, վայելելով նախկին ռեժիմի մնացորդների աջակցությունը, շարունակում է համառել: Բայց, այնուամենայնիվ, Հրայր Թովմասյանի դիրքերը չափազանց անկայուն են, նա քայլում է բարակ պարանի վրայով և ամեն պահ կարող է գլորվել ձորը: Իրավիճակի բարդությունը հասկանում են նաև ՀՀԿ-ականներն ու քոչարյանականները և Սահմանադրական դատարանի ինքնահռչակ նախագահին փրկելու համար փորձում են դեսանտ իջեցնել։
Պետք է փաստենք, որ Սահմանադրական դատարանը Հրայր Թովմասյանի գլխավորությամբ շարունակում է իր հակահեղափոխական գործունեությունը: Թաքնվելով իրավական նորմերի հետևում՝ նա կազմաքանդում ու ոչնչացնում է հեղափոխության բոլոր նվաճումները՝ պարարտ հող ստեղծելով ռևանշի հնարավորության համար:
Բացի այդ, ՍԴ ինքնահռչակ նախագահն ինքն իրեն համեմատում է առաջնագծում մարտական հերթապահություն իրականացնող զինվորների հետ։ Իր իրավունքն է, բայց եթե այդպես է, ապա մենք էլ իրավունք ունենք նրան համեմատելու դիակապտությամբ զբաղվող ռազմական հանցագործի հետ, որը բավական չէ՝ սպանել է Սահմանադրական դատարանը, մի հատ էլ դրա դիակը այս ու այն կողմ է քարշ տալիս՝ ատամներով պոկելով դրա վերջին կռճոնները։
Մենք իրավունք ունենք նաև Հրայր Թովմասյանին համեմատելու ծանր բեռի հետ, որը շարունակում է կառչած մնալ հեղափոխական Հայաստանի փեշերից՝ արգելակելով նրա սրընթացը քայլերթը։ Մի խոսքով՝ ինչի հետ ասես, որ չենք կարող համեմատել Սահմանադրական դատարանի ինքնահռչակ դատավորին, բայց փաստը մնում է փաստ, որ սերժսարգսյանական արդարադատության վերջին ուղեբեռը պետք է դուրս շպրտվի մեր իրականությունից։
Թովմասյանի պաշտոնավարումն իրապես սահմանադրական փակուղի է, որը պարզ չէ, թե ինչպիսի հանգուցալուծում կստանա: Միայն մի բան է հստակ՝ իրավիճակն այս չի կարող երկար շարունակվել, քանի որ դատական համակարգի անկայունությունը ուղղակի սպառնալիք է պետության և պետականության համար: Ավելորդ ցնցումներից և արկածախնդրություններից խուսափելու համար ճիշտ կլինի, եթե ՍԴ նախագահ Հրայր Թովմասյանը հրաժարական տա:
Պետք է հստակ արձանագրենք, որ սա զուտ ոլորտային ճգնաժամ չէ, որը վերաբերում է միայն ՍԴ-ին: Դատական համակարգի ճգնաժամն իր մեջ է ներառում ամբողջ հասարակությանը՝ կանխարգելելով զարգացման ցանկացած փորձ: Քանի դեռ դատարաններն այս վիճակում են, տնտեսական ներդրումների թեման կարելի է փակված համարել: Ոչ մի լուրջ գործարար ներդրումներ չի անի այնպիսի մի երկրում, որտեղ դատական համակարգը փլուզման եզրին է: Սա զուտ իրավաբանական բանավեճ չէ, և պետությունն էլ ավելին է, քան իրավաբանական գրասենյակը։ Պետության ու արդարության մասին բովանդակային խոսույթը չի կարող սահմանափակվել իրավաբանական ամորֆ ձևակերպումներով ու պնդումներով, քանի որ իրավականությունն ու արդարությունը ոչ միշտ են մեկտեղվում, և հանրության խնդիրն է անարդար իրավական համակարգը որքան հնարավոր է մոտեցնել արդարության գաղափարին։ Սա շարունակական գործընթաց է։
Սերժսարգսյանական իրավաբանության ներգործությամբ ու ներազդեցությամբ վերջին տասնամյակի ընթացքում լեգիտիմացվել են Հայաստանի պատմության ամենանողկալի հանցագործությունները։ Ամեն ինչ օրենքով էր, իրավական փաստաթղթերով հիմնավորված։ Սա ճահիճ է, որը մեր հանրությանը դատապարտել է իրավական նիհիլիզմի։ Տարիներ են պետք իրավականության ու սահմանադրականության նկատմամբ մարդկային հավատքը վերականգնելու համար։
Հիմա էլ գրեթե նույն իրավիճակն է. առաջին տպավորությամբ՝ ՍԴ-ն գործում է օրենքի և Սահմանադրության շրջանակներում, բայց չէ՞ որ բոլորի համար էլ ակնհայտ է, որ վերստին գործ ունենք կոռումպացված ու հանցագործ նույն համակարգի հետ, որը տասնամյակներ շարունակ մարդկային ճակատագրեր է խեղել։
Մի՞թե այսքանից հետո հանրությունը իրավունք չունի պահանջներ ներկայացնելու դատական իշխանությանը։ Իմ համոզմամբ՝ ոչ միայն ունի, այլ նաև պարտավոր է, քանի որ դատական համակարգը պատկանում է ժողովրդին և հաշվետու է նրա առջև, ինչպես գործադիրն ու օրենսդիրը։ Այսինքն՝ անարդարություն գործող Սահմանադրական դատարանը պետք է արմատախիլ արվի, և մոտեցումն այս ավելի քան ժողովրդավարական է։
