Ամիսներ առաջ մեծ ոգևորություն ապրեցինք, երբ հայտնի դարձավ, որ ֆուտբոլի Հայաստանի առաջին խմբի առաջնությանը մասնակցելու են 18 թիմեր: Կարճ ժամանակ անց «Մակարավանք» ակումբը հրաժարվեց մրցաշարին մասնակցելուց, և այսօր Առաջին խմբում պայքարում են 17 թիմեր: Այս մրցաշարում գրանցող արդյունքների վրա հայացք նետելիս տպավորությունը ոչ մի կերպ դրական չես անվանի: 7:0, 8:0, 8:2 և նմանատիպ հաշիվներն արդեն իսկ սովորական են դարձել: Խոստովանենք, սակայն, որ այս երևույթը սպասելի էր, քանզի միանգամից մեծ թվով նոր թիմերի ներգրավումը առաջնությանն ուղղակի չէր կարող հաշիվների տեսանկյունից բալանսավորված ընթացք ապահովել:
Ամենամտահոգիչը, սակայն, գրանցվող ֆուտբոլային հաշիվները չեն: Վերջերս մամուլում կրկին հրապարակում եղավ արատավոր այն երևույթի մասին, որից ամենաշատն էինք վախենում: Մասնավորապես, նշվում էր, որ Ոստիկանությունում օպերատիվ տվյալներ էին ստացվել, համաձայն որի՝ «Մասիս» ֆուտբոլային ակումբի մարզիկները և մարզամրցումների մասնակիցը, նախնական համաձայնությամբ, կանխորոշել են խաղի ելքը՝ ձեռնտու հաշվով, ինչի համար կատարվել են խաղադրույքներ, որի արդյունքում «Վիվարոբեթ» բուքմեյքերական ընկերությանը պատճառվել է մոտ 1,5 մլն դրամի վնաս: Ու փաստորեն, տեղի ունեցածից հետո ուղղակի ի չիք է դառնում այն պնդումը, որ Հայաստանի առաջնությունում պայմանավորված հանդիպումներ անցկացնելու երևույթն այլևս վերացել է: Ավելին, միանգամից բազմաթիվ նոր թիմերի հայտնվելը ստիպում է ենթադրել այն մասին, որ խարդախությամբ ֆուտբոլային հանդիպումների միջոցով փող աշխատելու համակարգը մեր երկրում պարզապես ծաղկում է:
Երկրպագուների շրջանում շատ է խոսվում նաև, որ պայմանավորված հանդիպումներ է անցկացնում Բարձրագույն խմբում ելույթ ունեցող թիմերից մեկը: Մեզ հասած տեղեկությունների համաձայն՝ հատկապես առաջին խմբի թիմերում այսօր քիչ չեն ռուս կամ ուկրաինացի ֆուտբոլիստները: Հավատացեք, որ ամենևին էլ տրամաբանական չէ, որ ՌԴ-ից կամ Ուկրաինայից ֆուտբոլիստը գա և ամսական 2-3 հարյուր դոլար աշխատավարձով ելույթ ունենա հայկական երկրորդ լիգայի թիմում: Մեր տեղեկություններով՝ նախկին ԽՍՀՄ երկրներում և հատկապես Ուկրաինայում գոյություն ունեն ֆուտբոլիստների խմբեր, որոնք զբաղվում են, այսպես ասած, խաղեր սարքելով: Որոշ ակումբների ղեկավարներ նրանց հետ պայմանավորվածություն ձեռք բերելով և ներգրավելով թիմում՝ սկսում են խաղեր սարքելու խարդախ գործունեություն:
Պայմանավորված հանդիպումների վրա խաղադրույքներ կատարվում են հիմնականում Հայաստանից դուրս՝ ասիական երկրներով: Բնական է, որ խոսքը չի վերաբերում նորաստեղծ բոլոր թիմերին: Այդ ակումբների ղեկավարների շարքում կան մարդիկ, որոնք միանգամայն արդար մղումներով են մուտք գործել հայկական ֆուտբոլ և լուրջ ներդրումներ են անում:
«Մասիս» ակումբի հետ տեղի ունեցածը պետք է լուրջ ազդակ հանդիսանա իրավապահների համար: Արատավոր երևույթին կոշտ արձագանք չտալու դեպքում Հայաստանի առաջնությունը կարող է դառնալ «ղումարբազության» կենտրոն: Կարծում ենք՝ նաև մարզական խաղերի խարդախության մասին օրենքում պետք է հստակություն մտցվի:
2018 թվականը հայկական ֆուտբոլի համար սկսվեց սկանդալով: Հայաստանի ֆուտբոլի ֆեդերացիայի նախկին նախագահ Ռուբեն Հայրապետյանը դիմել է իրավապահ մարմիններին՝ կասկածներ ունենալով, որ 2017 թվականի նոյեմբերի 20-ին կայացած Հայաստանի առաջին խմբի 2017/18 մրցաշրջանի «Լոռի»-«Էրեբունի» հանդիպումը, որն ավարտվել է 5։0 հաշվով, պայմանավորված է եղել։ Ավելի ստույգ՝ ՀՖՖ նախագահը հայտնել է, որ հանդիպման՝ պայմանավորված լինելու վերաբերյալ զեկույց է կազմվել ՈՒԵՖԱ-ի կողմից, որում մասնագետները վերլուծության են ենթարկել ամբողջ խաղի ընթացքն ու դրա վրա կատարված խաղադրույքները։ Կան կասկածներ, որ հանդիպման արդյունքի վրա ազդելու նպատակով խաղի կազմակերպիչներին և մասնակիցներին տրվել, իսկ վերջիններիս կողմից ստացվել կամ ընդունվել են կաշառք ստանալու առաջարկներ։
Այն մասին, որ Հայաստանի առաջին խմբի առաջնությունում պայմանավորված հանդիպումներ լինում են՝ խոսվում է վաղուց: Խոսում են հիմնականում խաղադրույք կատարող կամ բուքմեյքերական ընկերությունների հետ կապ ունեցող անձինք: Շատ բուքմեյքերական ընկերություններ պարզապես խաղադրույքներ չեն ընդունում Հայաստանի առաջին խմբի առաջնության հանդիպումների վրա՝ լուրջ կասկածներ ունենալով, որ դրանք «ծախված են»: Պայմանավորված հանդիպումները կամա թե ակամա ստվեր են գցում նաև այն թիմերի վրա, որոնք կապ չունեն «մախինացիաների» հետ: Նշենք, որ ՈՒԵՖԱ-ի հովանու ներքո գործում են բավական լուրջ կենտրոններ, որոնք հետազոտությունների միջոցով ջրի երես են բերում պայմանավորված խաղերը:
Հայաստանի առաջին խմբի առաջնությունում խաղում են պատանի և երիտասարդ ֆուտբոլիստներ: Ոմանց կեղտոտ խաղերը բնականաբար ազդում են թե՛ նրանց հոգեբանության և թե՛ կարիերայի վրա: Իրավիճակը կարելի է փրկել միայն պայմանավորված խաղերի հեղինակներին, մասնակիցներին խստորեն պատժելով: Իսկ թե իրականում ովքեր են կանգնած արատավոր այս երևույթի հետևում, հուսանք՝ կպարզեն իրավապահները:
