«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ԱԺ Պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանը:
– Մի քանի օրից լրանում է Հոկտեմբերի 27-ի ոճրագործության 20 տարին, թեման այս օրերին տաքացել է, ուզում եմ հասկանալ՝ առի՞թն է այդպիսին, թե՞ կան այլ նախադրյալներ:
– Միշտ Հոկտեմբերի 27-ից առաջ ազգովի հիշում ենք, թե ինչ ոճրագործություն է տեղի ունեցել, 20 տարի է՝ նույնը կրկնվում է, և 27-ից հետո ազգովի «թայմաութ» ենք վերցնում՝ ակնկալելով, որ մի օր Հոկտեմբերի 27-ը կբացահայտվի: Դա այն չբացահայտված հրեշավոր ահաբեկչական գործողությունն է, որը մեր երկրի ընթացքը կասեցրեց, տարավ այլ ուղղությամբ, և մենք անընդհատ փորձում էինք այդ ուղեծրից դուրս գալու ճանապարհը գտնել վերադառնալու համար, որովհետև մեր ժողովուրդը Հոկտեմբերի 27-ից առաջ ձևավորել էր լեգիտիմ իշխանություն՝ ի դեմս ԱԺ-ի, և նրա երկու լիդերները՝ Կարեն Դեմիրճյանը և Վազգեն Սարգսյանը ձևավորել էին հույս, որը մեր ժողովուրդը կորցրեց ընդամենը 4 ամիս հետո՝ ընդամենը մեկ նշանառու կրակահերթի հետևանքով:
Երբ կարդում ենք Հոկտեմբերի 27-ի հատորները, տեսնում եք, որ Նաիրի Հունանյանը՝ իր խմբի անդամներով, ցույց է տալիս, որ պատահական էր, իրենց վրա ինչ-որ տեղից կրակել են, իրենք անկանոն կրակոցներ են արձակել, բայց հետագայում տեսանք այն կադրերը, որտեղ բոլորի աչքի առաջ նրանք, ըստ էության, պլանավորված եկել էին գլխատելու այն ժամանակվա քաղաքական իշխանությունը: Եվ այդ գլխատման հետևանքով մեր երկիրը հայտնվեց անորոշության մեջ, չնայած որ այն ժամանակվա քաղաքական մեծամասնությունը ձևավորեց կառավարություն, բայց այդ ընթացքում, այդ խառնաշփոթի մեջ կառավարությունը չկարողացավ կողմնորոշվել իր քաղաքական քայլերի հարցում, և դրանից օգտվեց իշխանության մյուս՝ նախագահական թևը:
– Շատերին զարմացրել է կրակողի վաղաժամ ազատ արձակման դիմումը:
– Շատերը զարմացել են, որ նա այդպիսի հանդգնությամբ է հանդես եկել, չնայած որ նա իրացրել է իր իրավունքը, մեր օրենսդրությամբ՝ ցանկացած ցմահ դատապարտյալ 20 տարի հետո իրավունք ունի դիմել վաղաժամկետ ազատ արձակման համար:
– Մի՞թե ուզում է խոսել:
– Եթե նա գնում է այդ քայլին, միգուցե 20 տարի ուշացումով ասելիք ունի, բայց այս միտքն ընդամենը առաջին պահին ինձ մոտ եկավ: Ես այն կարծիքին չեմ, որ նրանք ռոմանտիկներ էին, ինչպես Վազգեն Մանուկյանն էր ասում, կամ «ուչաստկովիի» գործ էր, համոզված եմ, որ սրա հետևում լուրջ, համակարգված խնդիր էր լուծվում, և այդ խնդիրը Հայաստանը գլխատելն էր… Հետագայում Ռ. Քոչարյանն ամեն ինչ արեց, որ այս գործը կազմակերպիչների մասով կարճվի:
– Ինչո՞ւ եք կարծում, որ Նաիրի Հունանյանը նախաքննական մարմնի հետ աշխատելու ցակություն ունեցել է, բայց հետո ինչ-որ բան է տեղի ունեցել:
– Առաջին էտապով քննությունն իրականացնում էր Զինվորական դատախազությունը՝ բավականին հզոր քննչական խմբով: Տարիներ անց Մարտի 1-ի Փաստահավաք խմբի աշխատանքների շրջանակում առնչվեցի այդ քննչական խմբի մի պրոֆեսիոնալի՝ Սամվել Հարությունյանի հետ, որի աջակցությունն անգնահատելի էր: Նա նաև Նաիրի Հունանյանին քննող քննիչն է եղել, որի նկատմամբ հետագայում կազմակերպիչների մասով գործը կարճելուց հետո Աղվան Հովսեփյանը և նրա ղեկավարած գլխավոր դատախազությունը փորձեցին քրեական գործ հարուցել: Այստեղ շատ բազմազան բացահայտելու բաներ կան:
– Կոնկրետ խոչընդոտողներին եք մատնանշում: Դա մի՞շտ եք ասել:
– Միշտ եմ ասել, կարող եք համացանցում դիտել Հոկտեմբերի 27-ի վերաբերյալ իմ հարցազրույցները: Հոկտեմբերի 27-ի բացահայտման պահանջը միշտ եղել է ոչ միայն Վազգեն Սարգսյանի թիմակիցների, ԵԿՄ-ի և ընտանքի անդամների, այլ նաև հանրային ընկալումներում, և հիմա էլ Հոկտեմբերի 27-ի բացահայտումն ակտուալ է: Պետությունը պարտավոր է իմանալ, թե այդ օրն ինչ տեղի ունեցավ, այս հարվածը անշրջելիորեն 20 տարի մեզ հետ է գցել մեր պետության առաջընթացի և զարգացման ուղեգծից:
– Նաիրի Հունանյանի վերաբերյալ դուք նշում եք, որ ինչ-որ մարդիկ նրան հույս են տվել, ո՞ւմ նկատի ունեք:
– Ես չեմ կարող հստակ անուններ նշել, բայց որ հույս տվողները և՛ այն ժամանակվա քաղաքական դաշտում էին, և՛ դրանից հետո չէին կարողանում թաքցնել իրենց հրճվանքն այդ գործողությունից հետո և, թևերը քշտած, սպասում էին, թե նոր իշխանական համակարգն ինչպես պետք է ձևավորվի, և ովքեր պետք է մասնակից լինեն այդ նոր քաղաքական իշխանության ձևավորմանը: Խոսքը դրա մասին չէ, իհարկե նման հրեշավոր հանցագործությունները կատարելիս այնպես չէ, որ Նաիրի Հունանյանը իր բարեկամների կամ նախկին սկաուտ ընկերների հետ նստեց ու որոշեց, որ պետք է գալ-վերացնել Վազգեն Սարգսյանին: Հետո պարզվեց նաև, որ միայն Վազգեն Սարգսյանով չէր ավարտվելու, ամբողջ քաղաքական էլիտան էր թիրախում, Վ. Սարգսյանին գնդակահարելուց հետո բարձրանում են վերին հարթակ և գնդակահարում խորհրդարանի ղեկավարությանը, այսինքն՝ գործադիր և օրենսդիր մարմինների գլխատումից հետո երկրում մնում էր միայն մեկ լեգիտիմ իշխանության կրող, դա հանրապետության նախագահն էր, որի հետ էլ նրանք փակ դռների հետևում շարունակեցին բանակցությունները: Նաև այդ բանակցությունների էությունն ու բովանդակությունը մնացին հասարակության համար կասկածելի և անհասանելի: Ես միշտ ասել եմ, որ հնարավոր չէ այդ հանդիպման ձայնագրությունը չլինի ԱԱԾ-ի տրամադրության տակ:
– Դուք էլ միայն այդքանը գիտեք, ոչ ավելին:
– Ես կսպասեմ, որ բացահայտվեն գործի կարճման հիմքերը՝ Աղվան Հովսեփյանի կողմից իրականացված օրենքի կոպիտ խախտմամբ, ընդ որում՝ դրանից առաջ գործը վերցնելով Զիվորական դատախազությունից և հանձնելով բավականին հմուտ քննիչի՝ Մարսել Մաթևոսյանին, որն արդեն մահացել է: Քաղաքական պահանջ է իջեցվել, և գործը կարճվել է, և դրանով մերժվել է այն, որ կարող էին կազմակերպիչներ լինել…
– Ինչպե՞ս կարելի է ստուգել այն տեղեկությունը, ըստ որի՝ Ռոբերտ Քոչարյանը Վազգեն Սարգսյանին հորդորել է չգնալ Ազգային ժողով:
– Որքան գիտեմ՝ քննիչը հարց է տվել, և Քոչարյանի բացատրության մեջ դա կա, որը տպագիր է, և իր գրքում էլ, ասում են, որ նա հիշատակել է այդ մասին: Իրականում Վազգեն Սարգսյանը եղել է նախագահականում, ինչ-որ թեմայով զրուցել են, և իր ցուցմունքում Ռ. Քոչարյանը կարծես թե նշել է, որ ինքը հորդորել է, որ Վազգեն Սարգսյանը չգնա Ազգային ժողով: Դա հարցեր է առաջացնում. ինչու էր հորդորում չգնալ, եթե ԱԺ-ում հարցուպատասխան պետք է լիներ, վարչապետը պարտադիր պետք է ներկա չլինե՞ր: Եվ եթե դավադրությունների տեսության ճանապարհով գնանք, այդտեղ շատ հեռուն կարող ենք գնալ, ես չեմ ուզում գնալ, կուզեմ, որ մի օր հնարավորություն լինի կարճված գործը վերաբացելու, և քանի դեռ Ռ. Քոչարյանը շատ հարցերին պատասխան տալու հնարավորություն ունի, այդ հարցերը նրան ուղղի քննչական մարմինը ներկայացնող լիազոր անձը: Այս դրվագը շատ կարևոր է… Նաև Վազգենն ասել է՝ Կարեն Սերոբիչը կնեղանա, ինչպես կարող եմ չգնալ, և գնացել է: Ես չեմ ուզում ալիբիների շղթա կառուցենք, ուզում եմ, որ այդ ամեն ինչը փաստերի հիման վրա արվի և օրենքի շրջանակում:
Հարցազրույցն ամբողջությամբ տեսանյութում:
