Նախօրեին զինված միջադեպ է տեղի ունեցել Վանաձորում. 3 մարդ սպանվել է, 5-ը՝ վիրավորվել։ Սա հերթական ահազանգն է, որը ստիպում է խորքային դիսկուրս ծավալել, վեր հանել խնդիրներ, որոնք վերաբերում են ոստիկանության, իրավապահ մարմինների գործունեությանը, մյուս կողմից՝ այն տրանսֆորմացիաներին, որոնց ենթարկվում են հանրային մտածողությունը, արժեհամակարգը։
Մոտ մեկ ամիս առաջ մեկ այլ միջադեպի առիթով անդարադարձել էինք ոստիկանության գործունեությանը՝ նկատելով, որ թեև Վալերի Օսիպյանի հրաժարականը պարտադիր պահանջ է, սակայն միայն դրանով ոստիկանություն առկա խնդիրները չեն լուծվելու։ Չսխալվեցինք ու Վանաձորի արյունալի միջադեպը հենց ասվածի ապացույցն է։
Իրավապահ մարմիններն, առաջին հերթին՝ ոստիկանությունը, մնացել են նախկին համակարգի փլատակների տակ ու դա տեսանելի է գրեթե ամեն քայլափոխի։ Հեղափոխությանը հաջորդած մեկ ու կես տարիների ընթացքում գործնականում որևէ բան չի արվել ոստիկանության ինստիտուցիոնալ գահավիժումը կասեցնելու համար։ Վալերի Օսիպյանն այդ մարդը չէր, սակայն նաև փաստ է, որ թե ոստիկանությունում և թե ԱԱԾ-ում առավելապես քաղաքական լուծումներ են պետք, մասնավորապես՝ չի կարող այնպես պատահել, որ երկրում քաղաքական իշխանության փոփոխությունից հետո իրավապահ մարմիններն աշխատեն անցյալի իներցիայով։
Անրաժեշտ է ձևակերպել նոր օրակարգ՝ ինչպես դա տեղի ունեցավ 90-ականնների պարագայում, երբ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի իշխանությունը հարակադրված էր քաղաքական լուծումներ գտնել ոստիկանության և ԱԱԾ-ի համար։
Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությունը կարծես գնում է այդ ճանապարհով, համենյան դեպս՝ խոհրդարանն առաջին ընթերցմամբ արդեն իսկ ընդունել է օրենքի նախագիծ, որով ոստիկանության և ԱԱԾ տնօրենների պաշտոննները դառնում են քաղաքական։ Անհրաժեշտ է հնարավորինս արագացնել այս գործընթացը՝ մի կողմից, իրավապահ համակարգերում ֆունկցիոնալության արդյունավետությունը բարձրացնելու, մյուս կողմից՝ ինստիտուցիոնալ բարեփոխումներին ազդակ տալու համար։
Ինքնին հասկանալի է, որ ԺՊ-ներով կառավարումը ժամանակավոր երևույթ է ու նման ստաստուս-քվոյի երկարաձգումն ամենևին էլ չի նպաստում իրավապահ համակարգի գործունեության արդյունավետությանը։
Սակայն խնդիր ունենք նաև հասարակության վարքագծի հետ։
Ցանկացած հեղափոխություն իր հետ բերում է հասարակության սուբեկտության բարձրացում, ինչն, անշուշտ, դրական երևույթ է, որովհետև գեներացնում է ինստիտուցիոնալ փոփոխությունների, պատմական ռեֆորմների օրակարգ։ Մյուս կողմից՝ հասարակության սուբեկտության մեծացումը կարող է հանգեցնել որոշակի քաոսի, վակուումի, եթե պետական իսնտիտուտներն արդյունավետ չեն գործում։ Հիմա Հայաստանում հենց այդ իրավիճակն է, երբ տարբեր լոկալ խնդիրների լուծման համար փակվում են անգամ հանարապետական նշանակության ճանապարհներ ու դա անպատիժ է մնում՝ առաջացնելով իրավական նիհիլիզմ, բայց նաև արժեզրկելով հեղափոխությունը։
Քաղաքացու սուբեկտության մեծացումը երբեք չպետք է լինի պետական կառույցների, ոստիկանության հաշվին, հակառակ պարագայում՝ «դուխը» կարող է հանգեցնել ողբերգական հետևանքների՝ ինչպես դա տեղի է ունեցել Վանաձորում։
