Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը հոկտեմբերի 2-ին Սոչիում ելույթ է ունեցել «Վալդայ» ակումբում և հարցուպատասխանի ժամանակ անդրադարձել նաև Ղարաբաղյան հակամարտությանը։
«Կողմերը բավական լուրջ հայտարարություններ են անում, այդ թվում՝ հայտարարություններ են հնչել, որ Ղարաբաղը Հայաստան է, այնպես, ինչպես Տիրանայից Կոսովոյի վարչապետ Է․Ռաման հայտարարում էր, որ Կոսովոն Ալբանիա է։ Դա, իհարկե, չի նպաստում քաղաքական գործընթացի վերսկսման համար մթնոլորտի ձևավորմանը»,- ասել է ՌԴ արտաքին գերատեսչության ղեկավարը։
Լավրովը հավելել է. «Սակայն մենք, որպես համանախագահներ, ամերիկացիների ու ֆրանսիացիների հետ ներդաշնակ աշխատում ենք։ Սա այն քիչ իրավիճակներից է, որտեղ մենք ունենք միասնական տեսլական։ Մենք ունենք հիմնական փաստաթղթեր և չենք ցանկանում դրանք վերանայել։ Մենք ցանկանում ենք հիմնական սկզբունքների հիման վրա, որոնք բազմիցս քննարկվել են, որոնել լուծումը։ Սակայն դրան պետք է հասնել ուղիղ երկխոսության միջոցով։ Շփումներ կան, սակայն կարգավորման երկխոսությունն առայժմ չի վերսկսվել։ Լայնածավալ ռազմական գործողությունների ակնհայտ կամ ոչ ակնհայտ վտանգ ես չեմ տեսնում։ Պետք է անենք ամեն ինչ, որ դա տեղի չունենա»։
Հիշեցնենք՝ օգոստոսի 6-ին Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Ստեփանակերտում տեղի ունեցած հանրահավաքի ժամանակ հայտարարել էր, որ «Արցախը Հայաստան է, և վերջ»։
Քաղաքագետ Նարեկ Մինասյանը, «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում անդրադառնալով Լավրովի հայտարարությանը, նշեց. «Նախ և առաջ պետք է հստակեցնել, որ վարչապետ Փաշինյանի արած հայտարարությունը «ազգային միասնականության» գաղափարի շրջանակներում է, ինչը բավականին կարևոր է։ Այդքան էլ լավ չէ, որ Լավրովի մոտ տպավորություն է ստեղծվել, թե հայկական կողմը փորձում է նման հայտարարություններով ազդել բանակցային գործընթացի վրա»։
Մեր զրուցակիցը միևնույն ժամանակ ընդգծեց. «Եթե Լավրովը մտահոգություն է հայտնում նման հայտարարությունների հետ կապված, ապա լավ կլինի, որ նմանատիպ մեկնաբանություններով նա հանդես գար բոլոր հայտարարությունների հետ կապված, նաև այն ժամանակ, երբ Ադրբեջանի իշխանությունները մի քանի անգամ կրկնում են, որ ոչ միայն Ղարաբաղը, այլև Հայաստանն է Ադրբեջանի մաս։ Այսինքն՝ նմանատիպ հայտարարություններ, եթե արվում են, ապա կարելի էր համեմատել ու զուգահեռներ անցկացնել ֆաշիստական Գերմանիայի կողմից սրբազան գերմանական կայսրության հողերը ազատագրելու գաղափարի հետ։ Այսինքն՝ եթե նմանատիպ հայտարարություններ են արվում, ու Ռուսաստանի արտգործնախարարությունը մտահոգված է բանակցային գործընթացի մթնոլորտի հետ կապված, ուրեմն պետք է բոլոր հայտարարություններին անդրադարձ կատարվի և ոչ թե ընտրողական՝ մեկ-երկու հայտարարության»։
Ո՞րն է այդ ընտրողական վերաբերմունքի պատճառը, հարցին ի պատասխան, քաղաքագետն ասաց. «Այստեղ պարզապես գործ ունենք բանակցային գործընթացի փուլերի հետ։ Եթե նախկինում հրադադարի ռեժիմի խնդիրն էր, խախտումները առաջնային պլանում էին, ենթադրում եմ, որ վերջին շրջանում հարաբերական այդ հանգստությունը սահմանին թույլ է տվել համանախագահող երկրներին կենտրոնանալ հարակից հարցերի, այդ թվում նաև հռետորաբանության վրա։ Եթե մենք անդրադառնում ենք հռետորաբանությանը, ապա կարծում եմ, որ տվյալ դեպքում ևս բավական կարևոր է խտրական մոտեցում չցուցաբերել և չընտրել հատուկ հայտարարություններ, այլ ընդհանրական շեշտադրումներով հանդես գալ»։
Ըստ Մինասյանի՝ վիճելի է, թե որ արտահայտությունն է ավելի շատ ազդում բանակցային գործընթացի վրա։ «Օրինակ՝ այն, որ Զաքիր Հասանովը հայտարարում է, որ շուտով իրենք պատերազմ են սկսելու, թե այն, որ, այո՛, ազգային միասնության տեսանկյունից «Արցախը Հայաստան է, և վերջ»։ Հետևաբար պետք է նաև հայտարարությունները մեկնաբանելիս ու դրանց բացասական ազդեցությունը մեկնաբանելիս տարբեր կողմեր՝ ոչ միայն Լավրովը, այլ միջազգային հանրությունը փորձեն գնահատել իրական ռիսկերը»,- եզրափակեց նա։
ՄԱՀՀԻ փորձագետ Արմեն Վարդանյանն «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում նշեց՝ հասկանալի է, որ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունը չի բխում բանակցային ձևաչափի փիլիսոփայությունից և նորմալ է, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող երկրներն այս կապակցությամբ մտահոգություն են հայտնում. «Բայց Հայաստանի վարչապետը պետք է նրանց հետ հանդիպումներում հստակ հայտարարի, որ դա ներքին լսարանին ուղղված հայտարարություն է, և չպետք է մոռանալ նաև, որ ժամանակ առ ժամանակ Ադրբեջանի նախագահն անում է ավելի վատ հայտարարություններ և դրանք ակնհայտորեն չեն բխում բանակցային տրամաբանությունից»։
Վարդանյանը հիշեցնում է. «Իլհամ Ալիևը մի քանի անգամ հայտարարել է, որ Զանգեզուրը Ադրբեջանինն է, հայտարարել է, որ Երևանը պատմական ադրբեջանական տարածք է և պետք է հետ վերադարձվի, նմանատիպ մի շարք այլ հայտարարություններ, և դրանք իրենց ենթատեքստով ավելի վատն էին, քան Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունը։ Լավ կլինի՝ պարոն Լավրովը դրանց էլ անդրադառնա, չնայած եթե չեմ սխալվում՝ Մարիա Զախարովան անդրադարձել է»։