«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է նախկին զինդատախազ, իրավագետ Գագիկ Ջհանգիրյանը:
– Դատարանն արդեն գնացել է խորհրդակցական սենյակ և Ռոբերտ Քոչարյանի խափանման միջոցի վերաբերյալ որոշում կկայացնի սեպտեմբերի17-ին: Ի՞նչ կարևորություն կունենա այս որոշումը՝ ինչպիսին էլ այն լինի:
– Կարծում եմ, որ եթե մերժեց, ապա խափանման միջոցի փոփոխման միջնորդություններ էլի են լինելու: Ամեն առիթով, ամեն մի ցուցմունքից ու ապացույցի հետազոտությունից հետո շատ հավանական է՝ էլի կլինեն, չեն բավարարվի այս մեկ միջնորդությամբ: Միջնորդությունը բավարարելու հավանականությունը քիչ եմ համարում, որովհետև անձեռնմխելիության ինստիտուտի մասին այնքան խոսվեց այս ընթացքում, այնքան ծամծմվեց, մանրամասնվեց ու մատուցվեց, և նաև վիճարկվեց ամբողջ դատական համակարգում, մինչև Վճռաբեկ դատարան, որ կարծես թե թերի և չբացահայտված շերտեր կամ երանգներ չմնացին: Անվիճելի է իրավաբանների և բոլոր սթափ մտածողների համար, որ նախագահը տվյալ պարագայում անձեռնմխելիության իրավունքից չի օգտվում, որովհետև նա դուրս է եկել Սահմանադրության 55-րդ հոդվածով իրեն տրված լիազորությունների սահմաններից և Զինված ուժեր է ներգրավել քաղաքական իրադարձությունների մեջ, ինչի իրավունքը չի ունեցել: Նա Զինված ուժերի կիրառման որոշում կարող էր կայացնել միայն ռազմական դրության ժամանակ, այն էլ ՀՀ-ի վրա անմիջական հարձակման, այդպիսի հարձակման իրական վտանգի կամ պատերազմ հայտարարելու դեպքում, որիշ որևէ պարագայում, առանց ռազմական դրություն հայտարարելու, Զինված ուժերի կիրառման լիազորություն հանրապետության նախագահը չուներ:
– Հավանաբար ծանոթ եք 00-38 հրամանի մեկնաբանություններին, վերջին մեկնաբանություններից մեկը տվել է Սեյրան Օհանյանը, ըստ որի՝ այդ հրամանի հիմքում ընկած է ԱԱԾ-ից եկած տեղեկատվությունը, որ ընդդիմության շարքերում կան զինվորականներ, որոնք զինված հարձակման են նախապատրաստվում: Ձեր ասածի սկզբունքային համատեքստում տեղավորվո՞ւմ է այս տեղեկատվությունը, եթե այն եղել է ԱԱԾ-ում:
– Եթե ԱԱԾ-ին հարցնենք՝ որտեղի՞ց այդ տեղեկությունը, կասեն՝ ոստիկանությունն է տրամադրել: Ինչ տեղեկություն էլ տրված լիներ, կան ներքին զորքեր, կա ոստիկանություն և կա անվտանգություն. այսինքն՝ եթե նույնիսկ հանրապետության նախագահը ուզենար արտակարգ դրություն մտցնել, այդ ֆորմալ իրավունքն էլ չուներ այդ ժամանակ, որովհետև 2005թ. Սահմանադրությամբ՝ արտակարգ դրության ռեժիմը պետք է սահմանված լիներ օրենքով, անցումային դրույթների համաձայն՝ 2 տարի ժամանակ էին տվել, որ օրենսդրությունը համապատասխանեցնեին Սահմանադրությանը, այդ 2 տարին լրանում էր 2007թ. նոյեմբերի 25-ին, այսինքն՝ մինչ այդ նախագահը կարող էր հրամանագրով արտակարգ դրություն հայտարարել և ներգրավել ոստիկանության, անվտանգության և այլ ուժեր, էլի բանակը չէր կարող ներգրավել: Բայց 2007թ. նոյեմբերի 25-ից հետո այդպիսի հրամանագիր այլևս չէր կարող ընդունել, որովհետև անցումային դրույթների 117-րդ հոդվածի ուժով նախագահը զրկված էր այդպիսի հրամանագիր ընդունելու իրավունքից, քանի որ ռեժիմը պետք է սահմանվեր օրենքով, իսկ այդ օրենքը ընունված չէր…
– Անդրադառնանք Սահմանադրական դատարանի որոշմանը, որը շատերի կարծիքով՝ քաղաքական միջամտություն է Մարտի 1-ի գործի դատավարությանը: Որպես իրավագետի եմ Ձեզ հարցնում. ինչո՞ւ է ՍԴ-ն կայացրել մի որոշում, որն ով ինչպես ուզի՝ կմեկնաբանի:
– Սահմանադրական դատարանը դատարան չէ, այսօր այն 2 դատավորների և 7 անդամների մի կոնգլոմերատ է և գործող Սահմանադրությանը հակասող կառուցվածք ունի. պետք է երեք մասնագետ դատավորները ներկայացված լինեին նախագահի կողմից, երեքը՝ կառավարության կողմից, այսօր խառնաշփոթ է, որը բավական երկար է տևել և շարունակվում է: Ինչու է այդպիսի որոշում կայացրել. ՍԴ-ն շատ հարազատ է մնացել Սահմանադրական դատարանի վատ ավանդույթներին: Ես կարդացել եմ վերջին որոշումը, և էջերց մեկի 2/3-ը մեկ հսկայական նախադասություն է, որտեղ 6 բութ կա. ամենալավ լեզվաբանները թող ասեն՝ դա ինչ է նշանակում:
– Որոշման նպատակը ո՞րն է եղել:
– Չեմ կարող ասել, թե ինչ քաղաքական նպատակ են հետապնդում, բայց կարծում եմ, որ խնդիր են ունեցել կողմերին հավասարապես դուր գալ և չնեղացնել, միջանկյալ ինչ-որ լուծում են գտել: Այդ դիմումը ընդհանրապես վարույթ չպետք է ընդունվեր և քննության առարկա չպետք է դառնար, որովհետև անձեռնմխելիության խնդիրն արդեն լուծված է: Երկրորդ նախագահի անձեռնմխելիության հարցը երեք ատյաններում քնարկվել էր, Վճռաբեկ դատարանի քրեական գործերով պալատը ընդարձակ և խոր գնահատական էր տվել: Ի վերջո, Վճռաբեկն այդ խնդիրը լուծել էր… ՍԴ վերջին որոշումը իբր թե վերաբերում էր անձեռնմխելիության ինստիտուտին, բայց «դատարանը որոշեց» մասում Սահմանադրության 140-րդ հոդվածին հղում չկա, ոչ էլ նախկին Սահմանադրության 56.1 հոդվածի վրա որևէ հղում կամ ակնարկ կա, այսինքն՝ ինչ-որ զարտուղի ճանապարհով ուզեցել են ասել, որ իբրև թե գործառութային անձեռնմխելիության իրավունքը խախտված է:
– Պաշտպանական կողմն ասում է, որ ՍԴ այդ որոշումը պետք է հիմք հանդիսանա խափանման միջոցը փոխելու համար:
– ՍԴ այդ որոշման մեջ որևէ այդպիսի դրույթ չկա, որը հիմք կհանդիսանա Քոչարյանի խափանման միջոցի փոփոխման համար: Այդ որոշումը հասցեագրված է Ազգային ժողովին: Դա էլ սխալ գրված: Իհարկե, նշվում է, որ այս դրույթը պետք է առանձին քննարկվեր, այս դրույթը պետք է առանձին վիճարկման առարկա դառնար և այլն, բայց այդ խնդիրները քննարկվել են այս քրեական գործի շրջանակում: Եվ չի կարող որևէ մեկը մեղադրվել մի արարքի մեջ, և այդ արարքի հանցանքը նախատեսող հոդվածի կամ իրավաբանական լեզվով ասած՝ հանցակազմի տարրերը չքննարկվեն քրեական գործ հարուցելիս, անձին մեղադրելիս, մեղադրական եզրակացություն կազմելիս և այլ հաջորդական փուլերում, այս պարագայում ևս նախագահի անձեռնմխելիության հարցը չէր կարող չքննարկվել, դա մի կողմից վերաբերում էր սուբյեկտին, մյուս կողմից՝ օբյեկտիվ կողմին:
Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում:
