Հայաստանի հետհեղափոխական իրավիճակն ակնհայտորեն ունի իշխանության և ընդդիմության քաղաքական բովանդակության և կառուցվածքի, ըստ այդմ՝ սոցիալական բազայի խնդիր, որը ողջախոհ ժամկետում լուծումներ չստանալու պարագայում իր հետևանքը կթողնի երկարաժամկետ հեռանկարում: Փորձել ենք, և դեռ կփորձենք հնարավորինս անդրադառնալ Հայաստանի արդիականացման համար կարևոր այդ խնդրին, դրա իշխանական և ընդդիմադիր ասպեկտներին, այս հրապարակման մեջ դիտարկելով իշխանության հանգամանքը: Աներկբա է, որ Հայաստանում կառավարող քաղաքական ուժը կառուցվածքային և բովանդակային առումով ավելի շատ հեղափոխական է, քան քաղաքական: Դա դրսևորվում է նաև այդ ուժի ներսում տարաբնույթ հակադրությունների և տարակարծությունների ձևով, որոնք իրենց խորքում ոչ թե քաղաքական բանավեճի դրսևորումներ են, այլ, այսպես ասած, եղած խորքային իրողությունների և բախումնային ներուժի օբյեկտիվ դրսևորումներ, որոնք առժամանակ հարթել էր հեղափոխությունը՝ որպես գերակա իրողություն:
Առաջին լուրջ բախումն Ամուլսարի հարցում էր, բայց, անկասկած, դա վերջինը չէր և չէր էլ կարող լինել, քանի որ հետհեղափոխական պետական կառավարման խնդիրները ենթադրելու են հիմնարար հարցերի շուրջ լրջագույն հասարակական-քաղաքական «դիսկուրս»: Իսկ բանն այն է, որ Հայաստանում ընդհանրապես այդ «դիսկուրսի» ներուժ պարունակող շերտերի գերակշռող մասը հայտնվել է հեղափոխական միևնույն թիմում կամ տիրույթում: Ըստ այդմ, հորդորները, թե Նիկոլ Փաշինյանը պետք է այսպես ասած՝ կարգի հրավիրի թիմին, արգելի չմտածված խոսելը, ամեն առիթով արտահայտվելը և այլն, ավելի շատ մեխանիկական և իներցիոն են, քանի որ խնդիրը ամենևին կարգապահությունը, կանոնակարգվածությունը կամ, այսպես ասած, իրավիճակի գնահատման անհատական համարժեքությունը չէ, որ հաճախ իսկապես լքում է կառավարող ուժի մի շարք պաշտոնյաների և պատգամավորների: Սակայն այդ ամենը, խոշոր հաշվով, ցցուն են դառնում մի պատճառով՝ քաղաքական ընդհանուր բովանդակության և կառուցվածքի բացակայության, ինչի պայմաններում վերը բերված խնդիրները դառնում են ավելի աչք ծակող, քան կարող էին լինել:
Ըստ այդմ, վարչարարական կամ վարչահրամայական մեխանիզմով, կամ լիդերային խարիզմայով բոլորին լռեցնելու միջոցը չի լինելու արդյունավետ թե՛ հանրային, թե՛ ներկուսակցական-ներիշխանական իմաստով: Բոլորը պետք է «լռեն» շատ ավելի կոնկրետ ֆունկցիոնալության շրջանակում, զբաղված լինելով շատ ավելի կոնկրետ գործով, ըստ այդմ՝ խոսելով այդ գործի վերաբերյալ և այդ դաշտ բերելով նաև հանրային «դիսկուրսը»: Անկասկած է, որ լինելու են շեղելու և «ներկայիս» դաշտ բերելու արտաքին փորձեր, որտեղ կառավարող նոր ուժը, անշուշտ, առավել խոցելի և նվազ պաշտպանված է քաղաքական-քարոզչական իմաստով: Այդուհանդերձ, չկա դրան արդյունավետ, միաժամանակ հանրային ինստիտուցիոնալ և մշակութային, արժեհամակարգային զարգացման տեսանկյունից հետադիմական նվազագույն ռիսկեր պարունակող այլ տարբերակ, քան «ֆունկցիոնալ լռության» կամ պարզապես ոլորտային-մասնագիտական առաքելության շրջանակների հստակեցումն ու, այդպիսով, «դիսկուրսի» որակական նոր տիրույթի սահմանումը: Որովհետև այլ տարբերակը ենթադրելու է կամ ներքին լռության պարտադրանք, կամ պարտադրանք հարակից լուռ միջավայր ձևավորելու ուղղությամբ: Երկուսի էֆեկտն էլ լինելու է կարճաժամկետ, այդ թվում՝ առաջին հերթին կառավարող ուժի համար:
Միևնույն ժամանակ պետք է արձանագրել, որ քաղաքական բովանդակային և կառուցվածքային ձևավորման գործընթացը անխուսափելիորեն պետք է ենթադրի լրջագույն բանավեճ այդ ուժի ներսում: Բայց ամբողջ հարցը հենց այն է, որ ներքին բանավեճն էլ պետք է լրջացվի, որպեսզի իրավիճակը տեսարանից վերածվի բովանդակության և կառուցվածքի, այդպիսով նոր որակ, արժեք և քաղաքական ավանդույթի հիմք մատուցելով հանրությանն ու դաշտի մյուս դերակատարներին: Այլ կերպ ասած, կառավարող քաղաքական ուժը կանգնած է հեղափոխական հավաքականության հանգամանքը առօրյա քաղաքականության անցման ճանապարհին հետևանքի հավանականություն ենթադրող ընթացքից տեղափոխել արդյունքի բարձր հավանականությամբ ընթացք:
Լուսանկարը՝ «Ֆոտոլուր»-ի
