Հանգամանքը, որ Հայաստանն ամբողջությամբ կլանված է Ամուլսարի հարցով, կամ առավելագույնը հարակից ներքին զարգացումներով, ամենևին չի կանգնեցրել ժամանակն աշխարհում, որտեղ տեղի են ունենում հիմնարար նշանակության զարգացումներ, այդ թվում՝ Հայաստանի համար: Օրինակ՝ թվում է, թե Ջերմուկի ջրերից և մեր սարերից շատ հեռու է Բելառուսը, որտեղ այցելում է ԱՄՆ նախագահի ազգային անվտանգության հարցերի խորհրդական Ջոն Բոլթոնն ու խոսում ինքնիշխանության, Բելառուսի անկախ պետականության, այդ մասին բելառուս ժողովրդի ընտրության վերաբերյալ: Եվ դա իսկապես այդպես է՝ Բոլթոնը չի ազդում մեր ջրային ավազանի վրա:
Ազդեցությունը մեր վրա «էքզիատենցիալ» է՝ անվտանգային, որովհետև նախորդ տարի հոկտեմբերին Կովկաս այցելությունից մեկ տարի անց Բոլթոնը այցելում է Ռուսաստանի և ընդհանրապես աշխարհաքաղաքական ռուս-արևմտյան առանցքային կորի համար կարևոր մյուս տարածաշրջան՝ արևելաեվրոպական հետխորհրդային հատված՝ Մոլդովա, Ուկրաինա և Բելառուս: Բոլոր երեք երկրներում ամերիկացի «բազեն» խոսել է ինքնիշխանությանը Նահանգների աջակցության մասին:
Նախորդ տարի Բոլթոնը այցելել էր Կովկաս՝ Վրաստան, Հայաստան, Ադրբեջան, որտեղ հայտարարությունները ամենատարբեր էին: Մեկ տարի անց ամերիկացի առանցքային պաշտոնյան անցնում է Ռուսաստանի համար կարևոր այլ հատվածով: Գործնականում, մեկ տարվա ընթացքում Բոլթոնը «գծում» է այն կորը, որ տարիներ առաջ իր հանրահայտ աշխատությունում գծել էր ամերիկյան գեոքաղաքականության «կնքահայրերից» մեկը՝ Բժեզինսկին: Այս հանգամանքը հատկանշական է Միացյալ Նահանգներ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի այցից առաջ, որը տեղի է ունենալու ՄԱԿ Գլխավոր ասամբլեայի հերթական նստաշրջանի առիթով, ներառելով, սակայն, նաև ամերիկահայ շրջանակների հետ հանդիպումները: Փաշինյանի այցին ընդառաջ խոսվում է Թրամփի հետ հանդիպման հնարավորության մասին, սակայն գրեթե անհավանականության ասպեկտով: Միաժամանակ, Երևանը չի թաքցնում, որ աշխատում է այդպիսի հանդիպում կազմակերպելու ուղղությամբ: Այդ հանդիպումը, սակայն, կախված է թերևս ամերիկա-ռուսական դիրքային պայքարից, որ ներկայումս տեղի է ունենում երկակի դրսևորումներով:
Նահանգները, մի կողմից, Թրամփի մակարդակում հայտարարում է, որ պետք է Պուտինին հրավիրել հաջորդ տարի Նահանգներում տեղի ունենալիք Մեծ յոթնյակի վեհաժողովին, մյուս կողմից խորհրդական Բոլթոնը մեկնում է Բելառուս և հայտարարում ինքնիշխանությանն աջակցելու մասին: Ռուսաստանի հանդեպ վարվում է կարկանդակի և մտրակի քաղաքականություն, որից Երևանը նկատելիորեն փորձում է մնալ հեռու, ինչի վկայությունն էր Լեհաստանում Երկրորդ աշխարհամարտի մեկնարկի 80-րդ տարելիցի առիթով միջոցառումներին մասնակցությունից վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ձեռնպահ մնալուն: Փաշինյանի այդ որոշումը, անկասկած, պայմանավորված է նրանով, որ փորձում է որևէ ռիսկի տակ չդնել Երևանում հոկտեմբերի 1-ին տեղի ունենալիք ԵՏՄ Վեհաժողովը և, մասնավորապես, դրան Պուտինի մասնակցությունը: Հատկապես որ Փաշինյանը հրավիրել է նաև Ռոհանիին: Կստացվի՞ Երևանում կազմակերպել երկու լիդերների համաժամանակյա ներկայությունը: Դա կլինի ուժեղ ռեգիոնալ քայլ, ինչը, որքան էլ տարօրինակ չհնչի, կարող է լինել Երևանի լուման հայ-ամերիկյան հարաբերության գործում:
Բանն այն է, որ այդ հարաբերության ծիրում Երևանը կռվախնձոր չէ՝ «պատկանելության» կամ «կողմնորոշման» ասպեկտով: Խնդիրը Երևանի դերն է՝ թեկուզ ներկայիս աշխարհաքաղաքական, այսպես ասած, «վեկտորականության» պայմաններում, երբ դե յուրե շարունակում է մնալ եվրասիական տիրույթում: Երևանը կարողանո՞ւմ է նոր օրակարգ ձևավորել այդ համատեքստում, որը կառուցված է Հայաստանի ինքնիշխանության ու անվտանգության սպասարկման հստակ տրամաբանության վրա, թե՞ ոչ: Այդ դեպքում Հայաստանը արժանահավատ և կարևոր գործընկեր է դիտվելու Նահանգներում, որովհետև հայկական շահն ու անվտանգությունը անվտանգային այն գլոբալ համակարգի կարևոր բաղադրիչ է, որի գերակա դերակատարի կարգավիճակում են Նահանգները: Նրանք միևնույն ժամանակ փորձում են գտնել այդ կարգավիճակից բխող կառավարման նոր օպտիմալ համակարգ, որը կպահանջի հնարավորինս քիչ անմիջական միջամտության մեխանիզմների ձևավորում՝ առանց անմիջական և ուղղակի կողմնորոշումների հարցադրման, բայց ռեգիոնալ ընդունելի «մատրիցայի» առկայությամբ: Կովկասի համար այդ ընդունելի մատրիցան հայկական է, Նահանգները դա ցույց է տվել անկախությունից հետո Հայաստանի հանդեպ իր քաղաքականությամբ:
