Մինչ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն առաջարկում է տնտեսության մյուս ճյուղերի առաջընթաց զարգացման հաշվին ՀՆԱ-ում փոքրացնել գյուղատնտեսության մասնաբաժինը, տնտեսագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր Աշոտ Մարկոսյանն առաջարկում է սրա մասնաբաժինը հասցնել 30%-ի: Նա գտնում է, որ անհրաժեշտ է ստեղծել տնտեսության հենասյուները, որոնց շուրջ կձևավորվեն կլաստերները, որոնց առանցքը կարող է հանդիսանալ մշակող արդյունաբերությունը: Այդ տեսակետը նա հայտնել է Հայաստանի գործատուների միության իրականացրած Հայաստանի արդյունաբերության իրավիճակային վերլուծության ընթացքում անցկացված հարցումների ժամանակ: «Արտադրությունները պետք է կառուցված լինեն ավելացված արժեքի ստեղծման սկզբունքի վրա, որը նշանակում է շահույթի ստացում և համապատասխան արժանապատիվ աշխատավարձ:
Հայաստանը պետք է օգտագործի բնության կողմից իրեն տրված ուժեղ կողմերը՝ ջուրը և արևը: Տարեկան մեր երկրում առաջանում է շուրջ 10 մլրդ խորանարդ մետր ջուր, իսկ Սևանա լճի ջրի ծավալը կազմում է 33 մլրդ խորանարդ մետր: Ջուրը կարելի է վաճառքի նպատակով արտահանել հարևան մուսուլմանական երկրներ և հսկայական եկամուտներ ապահովել տնտեսության համար: Ինչպես Սինգապուրը, որն իր խմելու ջուրը խողովակներով ստանում է Մալազիայից: Արևի հնարավորությունը պետք է օգտագործվի արևային էներգետիկայի և գյուղմթերքների (բանջարեղեն, մրգեր) արտադրությունը խթանելու համար, գյուղատնտեսության մասնաբաժինը ՀՆԱ-ի մեջ կարելի է հասցնել մինչև 30%»:
Նշյալներից զատ, պրոֆեսորը կարևորում է հանքարդյունաբերության ռեսուրսները և մետաղների ձուլումը, վերամշակումը, մասնավորապես` ձուլարանների կառուցումը, մալուխների արտադրությունը, փայլարի արտադրություն և այլն: Նա գտնում է, որ մեծ տեղ պետք է հատկացնել էներգիայի արտադրությունը: Բայց նշյալներից առաջ, որպես առաջնահերթություն, տեսնում է կրթության խթանումը, որն էլ իր հերթին կխթանի գիտության և տեխնոլոգիաների զարգացումը: «Մի կլաստերը կարող է հանդիսանալ գիտատեխնիկական կրթահամալիրը, բարձր արդյունաբերության տեխնոլոգիաների արտահանումը, ռադիոտեխնիկայի և էլեկտրատեխնիկայի արտադրության խթանումը, օտարերկրյա ներդրումների խթանումը, դրանց կառավարումը և արտոնությունների տրամադրումը»:
Նույն հարցման շրջանակներում «Արմբազալտ» ՓԲԸ հիմնադիր Էդվարդ Գրիգորյանը Հայաստանի արդյունաբերության զարգացման համար սկզբնական շրջանում նպատակահարմար է գտնում հավաքման արտադրությունների կազմակերպումն ու զարգացումը, ինչպես նաև ոչ ծանր մեքենաշինության, էներգետիկայի, ավտոմոբիլաշինության, հաստոցների և գործիքների արտադրություն, զարգացումը: Ըստ նրա՝ ակտուալ կարող է համարվել արդյունաբերության զարգացման հատուկ հիմնադրամի ստեղծումը: «Արդյունաբերության տարբեր ճյուղերում պետք է խթանել տեխնոլոգիաների և նյութերի կիրառությունը, մասնավորապես կոմպոզիտային նյութերի օգտագործումը, օրինակ՝ ավտոմեքենաների թափքի, քամու կայանների թիակների արտադրությունների համար: Նույն նյութերը կարող են լինել ջերմամեկուսիչներ՝ ավտոմեքենաների ներքին կտորային ծածկույթը փոխարինելով ավելի հրակայուն կտորներով, որոնք ստացված են կոմպոզիտային նյութերից, մասնավորապես բազալտե քարի թելից: Գյուղատնտեսության ոլորտում՝ ջերմոցների կառուցման համար և ճանապարհաշինության բնագավառում մետաղական ամրանները կարելի է փոխարինել կոմպոզիտային նյութերից ստացված ամրաններով»:
Տեխնիկական գիտությունների դոկտոր, Երևանի կապի միջոցների գիտահետազոտական ինստիտուտի համասեփականատեր, տնօրեն Մհեր Մարկոսյանը գտնում է, որ պետք է զարգացնել հանքարդյունաբերությունը, ապահովելով երկրորդ և երրորդ մակարդակների գործարկումը, այն է՝ ձուլարանների և մետաղների զտման ճանապարհով նոր նյութերի և մաքուր մետաղների ստացումը: Դրա արդյունքում կարելի է ստանալ լայն սանդղակով մաքուր մետաղներ և նյութեր ու դա կնպաստի նաև Հայաստանում քիմիայի և վերջնարդյունքում նյութաբանության զարգացմանը, որն աշխարհում շատ պահանջարկված է: Պետական արտոնությունների միջոցով կարելի է խթանել հավաքման արտադրությունները: «Հարկային օրենսդրությունը և հարկային համակարգը չեն նպաստում արդյունաբերության զարգացմանը: Այլ երկրներում Հարկային օրենսդրությունը և հաշվապահությունը օգնում են ընկերություններին հաշվարկելու իրենց ծախսերը և օպտիմալացնելու դրանք: Իսկ ՀՀ-ում պատկերն այնպիսին է, որ դրանք ավելի շատ անհրաժեշտ են պաշտպանվելու համար: Արդյունաբերության զարգացման համար անհրաժեշտ է ստեղծել ներքին շուկա, սեփական կարիքները ներկայացնելով արդյունաբերական ճյուղերին: Մասնավորապես, գյուղատնտեսության բնագավառում, օրինակ, կրթական հաստատություններին կից, կարելի է ձևավորել մինի արդյունաբերական գործարաններ (արտադրություններ) գործնական պարապմունքների համար:
Իսկ ստացված արտադրանքը կարող են սպառվել քոլեջներում, դպրոցներում, մանկապարտեզներում կամ այլ հաստատություններում: Արդյունաբերության ոլորտում կարևորվում են ռադիոէլեկտրոնիկան և կապը, որոնց շրջանակում կարող են իրականացվել, օրինակ, գերբարձր հաճախականային տրանզիստորների կամ չիպերի հավաքման արտադրություններ, հզոր հաղորդակների կամ լակատորների արտադրություններ: ՏՏ ոլորտում ստվերային աշխատուժը կրճատելու նպատակով, հարկերի վճարման բեռը կարելի է թողնել գնորդների վրա և այդ նպատակով պետական գործիքակազմով նպաստել ՏՏ արտադրանքների վաճառքին: Այդ նպատակով արտադրությունները հաշվառել և պետական աջակցությամբ նպաստել վաճառքների խթանմանը, գնորդի վրա թողնելով հարկերի վճարումները»:
Ռազմաարդյունաբերական ծրագրերի բնագավառի կոնստրուկտոր, ինժեներ Աշոտ Սահրադյանը նշում է, որ իրենց կոնստրուկտորական բյուրոն չորս կարևոր ուղղություններով կձևավորի համագործակցության սխեմաներ պետական ոլորտային գերատեսչությունների և մասնավոր հատվածի հետ:
Դրանք են. գյուղատնտեսություն, ռազմաարդյունաբերություն, էներգետիկա և մեքենաշինություն: Այդ ոլորտներում աշխատանքները կներառեն արևային էներգետիկ կայանների արդյունավետության բարձրացման և արևային ջրատաքացուցիչների արդիականացումը, գյուղատնտեսության բնագավառում՝ գյուղատնտեսական նշանակության համակարգերի ավտոմատացումը, ներառյալ ջերմոցային տնտեսությունները, մեքենաշինության արդյունաբերության ենթաճյուղերում՝ ինժեներական լուծումները, ներառյալ տարբեր սարքերի, սարքավորումների նախագծումը և արտադրությունը, աղբի այրման վառարանների արտադրությունը, ռազմական արդյունաբերության համար տարբեր տվիչների, թռչող սարքերի, պաշտպանական համակարգերի արտադրությունը, առանձին ինժեներական լուծումներ՝ տուրիզմի և ավտոտրանսպորտի բնագավառում: Նրա կարծիքով՝ Հայաստանում արդյունաբերության զարգացման և ինժեներական ծառայությունների խթանման համար անհրաժեշտ է ներմուծել միայն շարժիչներ և մարտկոցներ՝ տարբեր նշանակության, մնացած անհրաժեշտ մասերը կարելի է թողարկել ՀՀ-ում:
