Ամբողջ ամառ երկրի տարբեր տարածքներում մոլեգնած հրդեհները, որոնք ոչնչացրել են հեկտարներով տարածքներ, երեկ «ամփոփվել» են Երևանի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանում՝ կրակի մեջ առնելով Սամվել Ալեքսանյանին պատկանող «Մալաթիա մոլ»-ի շենքը։ Հրդեհը մարելու համար ժամեր են պահանջվել, մեկ տասնյակից ավելի մարդիկ են տուժել, դեպքի վայր են ժամանել երկրի ոստիկանապետը, ԱԻ նախարարը։ Թեև առայժմ պարզված չէ հրդեհի պատճառը, սակայն ԶԼՄ-ների հետ զրույցներում «Մալաթիա մոլ»-ի աշխատակիցները փոխանցել են, որ ըստ նախնական վարկածի՝ հրդեհը բռնկվել է կահույքի արտադրամասի մի փոքր հատվածում, այնուհետև մեծ բռնկում է տեղի ունեցել: Նրանք փորձել են մարել հրդեհը, չի հաջողվել, այնուհետև մինչ տարածքից դուրս կգային՝ փորձել են տարատեսակ առարկաներ հեռացնել առևտրի կենտրոնից, մասնավորապես՝ հիշյալ արտադրամասից:
Շոգը հրդեհածին իրավիճակներ է ստեղծում ու նման պատահարներից ապահովագրված չեն աշխարհի որևէ երկրում, մյուս կողմից՝ նման ֆորս-մաժորային իրավիճակները բացահայտում են պետության օպերատիվ արձագանքման պոտենցիալը, պետություն-բիզնես հարաբերությունների մակարդակն ու ստվերը։ Հեռու ենք այն դավադրական տեսություններից, որոնք հրդեհների հետևում «փնտրում» են կոնկրետ մարդկանց, քաղաքական դրդապատճառներ, հեղափոխություն կամ ռևանշիզմ։
Մյուս կողմից՝ չենք կարող չանել մի քանի քանի ընդհանրական հետևություններ։
Հրդեհների առատությամբ թերևս մոտենում ենք 2017-ի ամռան մակարդակին, երբ Հայաստանի իշխող համակարգն ակնհայտորեն ճաքեր էր տալիս՝ մի կողմից, չդիմանալով «երկիշխանության» ռեժիմին, մյուս կողմից՝ կորցնելով իրավիճակին տիրապետելու կարողությունն ու ռեսուրսները։ Թերևս դա էր պատճառը, որ պետությունը չէր կարողանում պատշաճ կատարել իր վերահսկողական ֆունկցիաներն ու օպերատիվ վերացնել հրդեհածին իրավիճակները։
Հիմա Հայաստանում գոյություն ունի ինստիտուցիոնալ վակուում, երբ հին համակարգը հեռացվել է, իսկ նորը դեռ չի ձևավորվել։ Սա թերևս ամբողջացնում է այն համատեքստը, որտեղ մոլեգնում են հրդեհները, այլ խոսքով՝ բացահայտվում է դրանք կանխելու կամ դրանց հետևանքները չեզոքացնելու հարցում պետական ջանքերի անարդյունավետությունը։
Մյուս կողմից՝ տարիներ շարունակ իշխանության գրեթե բոլոր օղակները թաթախված են եղել կոռուպցիայի մեջ, ինչի հետևանքով պետությունը պատշաճ վերհսկողություն չի իրականացրել՝ բացառելու համար նման միջադեպերի, այսպես կոչված, տեխնածին պատճառները։ Հեղափոխությունից հետո փոխվել է իշխանության միայն վերնաշենքը, իսկ միջին և ստորին օղակներն ապրում են նախկին իներցիայով։
Խնդիրն, իհարկե, ունի նաև այլ ասպեկտներ։
Հայաստանի հատկապես խոշոր բիզնեսը տարիներ շարունակ մտածել է միայն հարստանալու, մեծ փողեր դիզելու մասին՝ անտեսելով սոցիալական պատասխանատվության ինստիտուտը, իրեն պատկանող տարածքներում անվտանգության տարրական կանոնները, այնտեղ աշխատող մարդկանց աշխատանքային պայմանները։
Այս ամենի հետևանքով՝ մեզանում հրդեհները դարձել են սովորական երևույթ։ Երեկ, բարեբախտաբար, հաջողվեց խուսափել մարդկային զոհերից։ Եթե հետևություններ չարվեն, հաջորդ անգամ հետևանքները կարող են ավելի ցավալի լինել։
Լուսանկարը՝ Armeniasputnik-ի
