Ինչպես արդեն հայտնի է մի քանի իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպություններ սկսել են նախկինում քաղաքական հայացքների համար դատապարտված անձանց արդարացման գործընթաց։
Օգոստոսի 7-ին Հայաստանի հելսինկյան ասոցիացիա հ/կ ներկայացուցիչ Նինա Կարապետյանցը, Ժուռնալիստներ հանուն մարդու իրավունքների հ/կ ներկայացուցիչ Ժաննա Ալեքսանյանը, Իրավունքի և ազատության կենտրոն հ/կ ներկայացուցիչ Վարդան Հարությունյանը և ՀԱԿ իրավական հարցերով պատասխանատու Արմեն Խաչատրյանը հանդիպում են ունեցան ՀՀ գլխավոր դատախազի հետ։ Հանդիպման թեման եղել է հենց քաղաքական դրդապատճառներով դատապարտված մարդկանց արդարացումը։ Իրավապաշտպան Վարդան Հարությունյանը «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասել էր, որ հանդիպման ընթացքում համաձայնություն է ձեռք բերվել, որ ՀՀ դատախազությունը կսկսի Մարտի 1-ին առնչվող քաղբանտարկյալների արդարացման գործընթաց, իսկ հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչները այս հարցում ամեն կերպ կաջակցեն և դատախազությանը կտրամադրեն թեմային վերաբերող՝ իրենց ձեռքի տակ եղած ամբողջ տեղեկատվությունը։
Հանդիպմանը մասնակից՝ ՀԱԿ իրավական հարցերի պատասխանատու Արմեն խաչատրյանը, որը 2008-ին համակարգել է քաղբանտարկյալների ցուցակը, «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց, որ այս գործընթացի շրջանակներում խոսք կարող է լինել 100-ից ավել քաղբանտարկյալների մասին: «2008 թվականի նախագահական ընտրություններին հաջորդած իրադարձություններով պայմանավորված՝ 82 գործ կա, որոնցով անցնում է 113 քաղբանտարկյալ։ Օրինակ՝ Սափեյանների գործով 4 հոգի է դատապարտվել։ Մեկ գործ է եղել, որի շրջանակներում 4 մեղադրյալ է ներգրավված եղել։ Կամ Ալիկ Արզումանյանն ու Սուրեն Սիրունյանը ևս միասին են դատապարտվել։ Դրա համար էլ կա 82 գործ, բայց 113 քաղբանտարկյալ»,- ասաց «Խաչատրյանը՝ հավելելով, որ ներկայումս սկսվող աշխատանքը շատ ծավալուն է, պետք է անհատական բողոքներ կազմել 113 վերաբացման վարույթի մասին։ «Գուցե լինեն նաև մարդիկ, որ հրաժարվեն բողոքներ ներկայացնել, բայց ես ուզում եմ ընդգծել, որ այս 113 թվի մեջ են մտնում այն քաղբանտարկյալները, որոնք մահացել են։ Օրինակ՝ Սմբատ Այվազյանը և այլք։ Ես կարծում եմ, որ այս անձանց գործերը, ինչպես նաև Մյասնիկ Մալխասյանի բողոքները պետք է առաջնահերթ քննել ու որոշում կայացնել»,- ընդգծեց Խաչատրյանը՝ հավելելով, որ գլխավոր դատախազի հետ քննարկել են հարցը, համագործակցության եզրեր կան, և հնարավոր է խորացնել համագործակցությունը, ավելի արդյունավետ դարձնել:
«Մեր մոտեցումները ամբողջապես նույնական են։ Գործընթացը սկսելու համար 3 հիմք տեսանք՝ նոր երևան եկած հանգամանքով բողոքներն են, դատական սխալի հիման վրա եղած բողոքներն են և արդարադատության բուն էությունը խախտող որոշումները և այդ հիմքով բերված բողքները։ Եվ մենք, հավանաբար, առաջնահերթություն կտանք նոր երևան եկած հանգամանքով բողոքներին»,- ասաց Խաչատրյանը՝ հավելելով, որ արդարացման ենթակա քաղբանտարկյալների թվում է նաև վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։ Նիկոլ Փաշինյանը մինչ օրս համարվում է դատապարտված անձ ծանր հանցագործության մեղադրանքով: «Ես տարբերություն երբեք չեմ դրել քաղբանտարկյալների մեջ։ Ինձ համար տարբերություն չկա գործերի առաջնահերթության մեջ։ Նիկոլ Փաշինյանի գործը կարող է և վերջինը քննվել, քանի որ նա քաղբանտարկյալների ցանկում վերջինն է, և նրա արդարացումը կարող է սիմվոլիկ լինել»,- նկատեց մեր զրուցակիցը։
Նշենք, որ ներկայումս Վճռաբեկ դատարանում միայն քաղբանտարկյալ Մուշեղ Սաղաթելյանի գործն է, որով որոշում կա, և գործը արդեն առաջին ատյանում է քննվում։
Դատախազության կողմից Արամ Բարեղամյանի գործով բողոքն էլ դատական սխալի հիմքով արդեն Վճռաբեկ դատարանի վարույթում է։ Մեկ բողոք էլ Գագիկ Ջհանգիրյանն է ներկայացրել սեփական նախաձեռնությամբ՝ քրեկան դատավարության օրենսգրքի 21-րդ հոդվածի 6-րդ մասով։
Լուսանկարը՝ Photolure-ի