Դավադրությունների տեսություններով տարվելու միտումն այնքան է խորացել, որ ռուսական մամուլում տպագրված ցանկացած հոդված հայ քաղաքագետ կոչվածները մեկնաբանում են որպես Ռուսաստանի պաշտոնական տեսակետ կամ ավելի վատ՝ message: Վերջին տարբերակն ամենազավեշտալին է: Ընդհանրապես, հայ մասնագետները կարծես թե, մամուլ կարդալուց, թարգմանելուց ու մեկնաբանելուց բացի, ոչինչ չեն կարողանում անել, ինքնուրույն փորձագիտական միտք չեն կարողանում արտահայտել: Իհարկե, կա երկու-երեք մասնագետ, որոնք բացառություն են կազմում, բայց, դե, քիչ է:
Հիմնականում չունենք այնպիսի մասնագետներ, որոնք գիտական հիմքի վրա ճանաչում են Ռուսաստանը, իսկ ճանաչելու համար անհրաժեշտ է իմանալ դրա առանձնահատկություններն ու գործողությունների տրամաբանությունը: Այսինքն՝ Հայաստանում լուրջ ռուսիստներ, ռուսագետներ չկան:
Ընդհանրապես, Ռուսաստանի մասին տեսակետ հայտնողներին կարելի է բաժանել երկու խմբի: Առաջինը կեղծ արևմտասեր, դիլետանտ հատվածն է, որը ողողված է ռուսաֆոբիայի ակնհայտ դրսևորումներով, իսկ երկրորդը՝ շիզոֆրենիայի հասնող ռուսասեր, ռուսաֆիլ զանգվածը: Վերջին խմբի մեջ տեղավորվող մասնագետները հիմնականում տարված են Ռուսաստանի ռեժիմի նկատմամբ պաշտամունքով ու քծնանքով՝ շփոթելով դա մասնագիտական կարծիքի հետ: Այսինքն` մեր միջավայրում Իրանի, Թուրքիայի, Արաբական երկրների մասնագետներ ունենք, բայց ռուսագիտությունն անտեսված է, թողնված է լուսանցքից այն կողմ: Դե, ո՞ւմ է պետք: Միևնույն է, լեզուն գիտեն, կարող են մամուլում տպագրվող ամեն մի անհեթեթություն կարդալ և դա մեկնաբանել որպես Ռուսաստանի մասին փորձագիտական տեսակետ: Ահա այսպիսին է մեր վերաբերմունքը այդ չափազանց կարևոր և, ինչու չէ, նաև վտանգավոր պետության նկատմամբ:
Ընդհանրապես, չընդհատվող ու կայսերական ձգտումներ ունեցող պետականություններից միշտ զգուշանալ է պետք, իսկ զգուշանալու համար՝ ճանաչել: Թերթերի ու կայքերի միջոցով արդյոք հնարավո՞ր է ամբողջության մեջ հասկանալ ու ըմբռնել Ռուսաստանի քաղաքականության էությունը:
Ռուսական մամուլը անհաշվելի քանակության լրատվականների, թերթերի ու հեռուստաալիքների ամբողջություն է: Իսկ դրանք իրարից անկախ համակարգեր են՝ հետապնդելով տարասեռ հետաքրքրություններ և շահեր: Բացի դրանից՝ դաշտը ողողված է հազարավոր հեղինակներով ու սյունակագիրներով, որոնք տարբեր տեսակետներ ունեն աշխարհում տեղի ունեցող այս կամ այն գործընթացի վերաբերյալ:
Ռուսագիտության ամենախոշոր դպրոցները գտնվում են ԱՄՆ-ում, Մեծ Բրիտանիայում և Գերմանիայում: Դրանք թշնամական դպրոցներ են: Հայաստանն էլ պետք է ռուսագիտության դպրոց ունենա, որը կկարողանա քաղաքագիտական ու փորձագիտական տեսանկյունից գնահատել ու արժևորել Ռուսաստանի էությունն ու առանձնահատկությունները։ Բրիտանական և գերմանական դպրոցների օրինակով, մեր ռուսագիտությունը նույնպես պետք է թշնամական բնույթ ունենա։ Թշնամական՝ ոչ թե ատելության և թշնամանքի պարզունակ տարածման տեսանկյունից, այլ ընդհակառակը՝ պաշտպանության և գոյության բնական անհրաժեշտության հիմքի վրա պետք է ձևավորվի գիտական գործիքակազմն ու ուսումնասիրության մեթոդաբանությունը։ Հայ-ռուսական դարավոր բարեկամության մասին լեգենդներ պատմող ավանդական ռուսագիտությունն արդեն իսկ սպառել է իրեն։
Հայաստանն այլևս ԽՍՀՄ-ի կազմում չէ և իր գործընկերներին պետք է ճանաչի անկախ պետության դիրքերից։
Լուսանկարը՝ Armeniasputnik-ի
