«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է 1990-1995 և 1996-1999 թթ. ՀՀ ԳԽ և ԱԺ պատգամավոր, 1992-1997 թթ. Մաքսային վարչության պետ Երջանիկ Աբգարյանը։
– Պարոն Աբգարյան, օրերս արտախորհրդարանական 7 ուժեր հայտարարություն են տարածել, որում մեղադրանքներ ու նաև սպառնալիքներ կային իշխանությունների հասցեին։ Ինչպե՞ս եք գնահատում այդ հայտարարությունը։
– Ակնհայտ է, որ ՀՀ հետադիմական ուժերը իրենց գործունեության հանդեպ հեղափոխական իշխանության շարունակական անհամարժեք արձագանքների պարագայում հետզհետե փորձելու են միմյանց միջև համախոհության եզրեր հաստատել և միավորվել ընդդեմ այդ իշխանության: Շարունակական սաբոտաժները և ընդլայնման հակում դրսևորող այլևայլ խառնակչություններն այդ մասին են վկայում: Ինչ վերաբերում է ինչ-որ «արտախորհրդարանական ուժեր» կոչվածներին, ապա դրանք վերոհիշյալ տրամաբանության նախնական քարոզչական դրսևորումն են: Միաժամանակ ակնհայտ է, որ դա դավադիր ՀՅԴ-ի կողմից քաղաքական դաշտում նորելուկ անձանց ներգրավմամբ «ձևավորված» հակահեղափոխական մի խմբակի «գոյության» մասին ընդամենը դատարկամիտ մի գույժի տարածման նպատակն է հետապնդում՝ ցույց տալու համար, թե իբր հակահեղափոխությունը սկսում է «հանրայնանալ»:
– Այդ ուժերից մեկն էլ Դաշնակցությունն է։ Ի վերջո, ո՞րն է նրանց նպատակը, նրանք կարո՞ղ են հավակնել հանրային վստահության որևէ աստիճանի։ Ինչի՞ վրա է հենվում նրանց քաղաքական հաշվարկը։
– Ակնբախ է, որ ՀՅԴ ղեկավարությունը ներկայումս ամբողջապես կորցրել է իրականության զգացողությունը: Կարծում եմ, որ մշտապես շահադետ, հավակնոտ և ձախողակ ՀՅԴ-ն ձեռքերն արդեն փրփուրներին է պարզում:
– Շատերը նշում են, որ այդ ուժերը միավորվել են Ռոբերտ Քոչարյանի դրոշի ներքո, և իրականում նպատակը գործող իշխանությանը հարվածելն է։ Ի՞նչ պիտի անի Փաշինյանի կառավարությունը և ինչո՞ւ չի անում։
– Դա ակնհայտ է ՀՅԴ-ի այդ նախաձեռնության դեպքում: Բայց ինչու այդպիսի տհաս, նիհար և անգործնական տեսքով: Այդ մասին պետք է հարցն ուղղել ՀՅԴ-ականներին: Ինչևէ, ներկայումս արդեն կարող ենք արձանագրել, որ Փաշինյանի գլխավորած հեղափոխությունը տարբերվում է աշխարհում տեղի ունեցած բոլոր հեղաշրջումներից և հեղափոխություններից նրանով, որ այդ հեղափոխությունը բացարձակապես զուրկ է իրեն սպառնացող վտանգի նույնիսկ բնազդային զգացողությունից: Եվ եթե անցած ավելի քան մեկ տարում այդ հեղափոխական իշխանությունը դեռ չի տապալվել, ապա դրա համար պարտական է նախորդ իշխանամետ քաղաքական ուժերի հանդեպ ժողովրդի տածած անսահման ատելությանը և այդ նույն ուժերի՝ գործնական քաղաքականություն վարելու ապիկարությանը: Այս պայմաններում թե ինչ պետք է անի Փաշինյանի կառավարությունը և ինչու չի անում՝ այս մասին կարելի է երկար խոսել: Նշենք դրանցից մի քանիսը: Հեղափոխության կադրային քաղաքականությունը արտառոց է: Փաստորեն իշխանությունից հեռացնելով նախորդ իշխանության առաջին էշելոնի կադրերին՝ սրանց փոխարինում են նախորդ իշխանության երկրորդ, երրորդ էշելոնի կադրերով կամ յուրային, բայց հիմնականում անգործունակ կադրերով:
Իսկ ընդհանրապես կարելի է նույնիսկ պնդել, որ իշխանափոխություն տեղի չի ունեցել, քանի որ լուրջ փոփոխություններ չեն եղել տնտեսական, դատաիրավական և ուժային բնույթի իշխանական կառույցներում, առաջնահերթորեն՝ բանկային համակարգում, ֆինանսների նախարարությունում, ՊԵԿ-ում և այլն: Արտաքին քաղաքականությունում տեսանելի չեն այն փոփոխությունները, որոնք որպես պահանջ հնչում էին հեղափոխության օրերին: Պուտինին աջ ու ձախ զիջելը մնում է ակնհայտ:
Ակնհայտ են մնում նաև ռուսական ախոռից Արևմուտքին ուղղված անհետևանք հորդորները: Արտգործնախարարը փայլում է դիվանագիտական արարողակարգի իմացությամբ, բայց ոչ՝ դիվանագիտական արդյունքներով: Ինչ-որ օրիորդական սեթևեթություններ եմ նկատում նրա, ինչպես նաև պաշտպանության նախարարի գործելակերպում: ՊՆ-ի նախնական ելույթներում հնչող «ագրեսիվ» հայտարարություններից ոչինչ չի մնացել, նորից վերադարձել ենք ադրբեջանական ագրեսիվ երևակումներին «համարժեք պատասխան» տալու կամ դրանց «ոչ թիրախավորվածությունը» բացահայտելու ողորմելի գործելաոճին: Դրա հետևանքը եղավ ադրբեջանցիների կողմից Նախիջևանի մարզի հյուսիսարևմտյան սահմանային բարձունքների վրա վերջնականորեն հաստատվելը և դրանով հնարավորություն ստանալը կրակի տակ պահելու Երևան-Ստեփանակերտ ռազմավարական ավտոմայրուղին: Հեղափոխական իշխանությունը անկարող եղավ նախորդ ժամանակամիջոցում իր ամբողջական իշխանությունն ամրապնդել երկրում, որի հետևանքներն են երկրի ներսում ընթացող հակահեղափոխական մշտական սաբոտաժները և այլևայլ խլրտումները: Տպավորություն է առաջացել, որ Նիկոլ Փաշինյանի համար ավելի կարևոր է իր «թավշյա» գործելակերպը պահպանելը, քան երկրում հասարակական-քաղաքական կայունություն հաստատելը: Եվ այլն, և այլն:
– Նախորդ իշխանությունը բուռն քննադատում է իշխանությանը, շտապում ուրախանալ այս կամ այն սայթաքումով: Ըստ ձեզ՝ որքանո՞վ է այդ իրավիճակը ազդում հանրային տրամադրությունների վրա:
– Դա այդպես է փողով իշխանության հասնելու պայքարի պարագայում: ՀՀ հանրությունն աստիճանաբար հայտնվել է այնպիսի դրության մեջ, երբ նրա սիրտը մի բան է թելադրում, իսկ ուղեղը՝ մի այլ բան: Բայց ներկայիս հակահեղափոխական հիմնական ուժերի դժբախտությունն այն է, որ նրանք եղել են ղարաբաղյան դավաճանական հանցագործ կլանի կադրերը, որոնք կիսում են այդ կլանի պետական հանցագործությունների պատասխանատվությունը: Այս հանգամանքը բացառում է նրանց մեղքերի թողությունը հայ հանրության կողմից: Եվ այնուամենայնիվ, ներկայումս դեռ չի դադարում նրանց կողմից հրահրվող հանրային խառնակ իրադրությունը, որի դեմն առնելը պահանջում է կտրուկ միջոցառումներ և՛ հանրային, և՛ իշխանական ոլորտներում՝ ներսում, այսինքն՝ կտրուկ փոփոխություններ և՛ ներքին, և՛ արտաքին քաղաքական ասպարեզներում:
– Տեսնո՞ւմ եք արդյոք արտաքին հետք գործող իշխանության դեմ այս շարժումներում։
– Քաղաքականապես կույր պետք է լինել չտեսնելու համար հեղափոխական իշխանության դեմ Հայաստանում առկա խլրտումների հիմնական շարժիչ ուժը: Դա պուտինյան նացիստական Ռուսաստանն է, որը հեղափոխությունից առ այսօր իր խոսափողների միջոցով մշտապես ժանիքներ է ցուցանում Հայաստանին՝ վերջինիս ներքին և արտաքին միջոցառումներում ինքնիշխանության որևէ երևակում տեսնելիս կամ Հայաստանում առկա ռուսական տնտեսական ընկերությունների, ռազմական ներկայության անխափան գործունեությունը ապահովելիս և վերջապես՝ տեղական նախկին իշխանավոր իր հայ լակեյների շահերը պաշտպանելիս: