Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հուլիսի 16-ին ընդունել է ֆրանսահայ կազմակերպությունների համակարգող խորհրդի նախագահ, Nouvelles d’Arménie ամսագրի գլխավոր խմբագիր Արա Թորանյանին: Վարչապետը կարևոր է համարել համակարգող խորհրդի դերը ինչպես հայ-ֆրանսիական, այնպես էլ Հայաստան-Սփյուռք հարաբերությունների համատեքստում, իսկ Արա Թորանյանն էլ խոսել է Հայաստանում տեղի ունեցող ժողովրդավարական փոփոխությունների կարևորության մասին:
Նշենք, որ օրերս էլ Երևանում տեղի ունեցավ հանդիսավոր ընդունելություն, որ կազմակերպվել էր Ֆրանսիայի դեսպանատանը Ֆրանսիայի Ազգային տոնի առիթով: Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպան Ջոնաթան Լաքոտը ուշագրավ հայտարարություն էր արել՝ նշելով, որ Ֆրանսիան որպես Մինսկի խմբի համանախագահ, որպես ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդի մշտական անդամ և որպես բարեկամ՝ միշտ կլինի Հայաստանի կողքին, հայ ժողովրդի անվտանգության կողքին:
Ֆրանսիայում բնակվող քաղաքագետ Կայծ Մինասյանի կարծիքով՝ Հայաստան-Ֆրանսիա հարաբերությունները պատմական, մարդկային, բարեկամական, մշակութային և քաղաքական կապեր ունեն, բայց ռազմաքաղաքական և տնտեսական առումով բարձր մակարդակ չկա: «Ֆրանսիան որպես Մինսկի խմբի համանախագահ ստիպված է հավասարակշռություն պահել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև, ինչն էլ ենթադրում է, որ պետք է պաշտպանի իր շահերը, ու պարտադիր չէ, որ դրանք Հայաստանի շահերի հետ համընկնեն»,- «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց նա:
Ըստ Մինասյանի՝ դժբախտաբար Սփյուռքի հայկական կազմակերպությունները ամբողջ Սփյուռքում և նաև Ֆրանսիայում հին մոտեցումներ ու մտածելակերպ ունեն և գործում են հին ձևով. «Հիմնական գործողությունները հիշողության, կարոտի և Ցեղասպանության հետ են կապված:
Ֆրանսիացիները դա գիտեն, ֆրանսիական իշխանություններն օգտագործում են այդ հայկական մոտեցումը: Տնտեսական առումով կարող եմ ասել, որ շատ բան չի արվում, եթե նույնիսկ մի քիչ սադրեմ, կասեմ՝ զրո մակարդակ է, եթե համեմատենք Սփյուռքի տնտեսական կարողությունների հետ: Երբ Ֆրանսիան ցանկացավ ուղղակի ներկայություն ունենալ հայկական շուկայում, երկու, եթե չասենք՝ ձախողում, ապա սայթաքում ունեցավ: Առաջինը «Օրանժ» ընկերությունն էր, որը սկզբում բավականին աշխույժ գործեց, բայց մարդիկ հասկացան, որ կոռուպցիան այնքան շատ է, որ անհնար է աշխատել: Երկրորդը՝ «Քարֆուրը», որը բացվելու համար 7 տարի պահանջվեց: Ֆրանսիացիների համար դա ծիծաղելի է, ամոթ, ընդամենը մի ոչ շատ մեծ խանութ բացվեց 7 տարի անց»: Մեկ բացառություն կա՝ Ricard’i ընկերության ներկայությունը Հայաստանում։»
Մեր զրուցակիցը նշեց՝ ՀՀ այսօրվա իշխանությունները պետք է փակեն անցյալի էջը. «Հայերն ընդհանրապես իրականության մեջ չեն: Հայաստանում տեղի ունեցավ թավշյա հեղափոխություն, ու որպես ժողովուրդ պետք է պատկանենք 21-րդ դարին: Ժողովուրդը պետք է հստակ ասի՝ մենք պատկանում ենք ոչ թե անցյալին ու ֆեոդալական աշխարհին, այլ այսօրվա աշխարհին: Պատահական չէ, որ նոր սերունդն արեց հեղափոխություն, հեղափոխությունն ըստ էության սերնդափոխություն էր: Իսկ Սփյուռքում համայնքները իրականությունից կտրված են՝ խոսում են հիշողության, կարոտի ու Ցեղասպանության մասին: Ժամանակն է, որ սփյուռքահայերը գան իրականություն ու չկենտրոնանան կարոտի, Ցեղասպանության վրա, այլ կենտրոնանան Հայաստանի վրա՝ որպես ապագայի պետություն: Հենց դրա միջոցով նոր շունչ կհաղորդվի Ցեղասպանությանը, անվտանգությանը, նաև՝ Ղարաբաղին»:
Կայծ Մինասյանը հիշեցնում է՝ հեղափոխության ժամանակ հայերը խնդրում էին, որ ռուսները հարգեն իրենց. «Բայց ո՞վ առաջինը չի հարգում հայերին՝ հենց հայը իր ինքնությունը չի հարգում: Ես ուզում եմ, որ տեղափոխվենք այսօրվա իրականություն: Պետք է շիտակ, ոտքի վրա կանգնած կայուն ու մաքուր պետություն ունենանք, որ աշխարհն էլ ուրիշ ձև նայի մեզ: Մեզ պետք է ձևի, գործելակերպի փոփոխություն»:
Օրինակ՝ Մինասյանն առաջարկում է ստեղծել «Արմենաֆոնիա» միջազգային կազմակերպություն. «Ինչպես կա Ֆրանկոֆոնիա, այնպես էլ Արմենաֆոնիա է պետք ստեղծլ։ Այն մարդիկ, ովքեր կներգրավվեն, պետք է կայացած լինեն, պրոֆեսիոնալ: Ինչքան նայենք անցյալին, հիշողություններին, այնքան կդժվարանա մեր ապագան: Հիշողությունից պետք է դուրս գանք, հիշողությունը մահ է, մտնենք իրականություն ու նայենք դեպի կյանք, ապագա: Չեմ ասում ՝ մոռանանք անցյալը, բայց չապրենք անցյալով: Էլ ե՞րբ պետք է ապրենք: Փոքր Հայաստան ունենք, չենք կարող սպասել: Մեր պատմությունը չպետք է ավարտվի Ցեղասպանությունով, ուրիշ ձևով պետք է տարածենք այդ գաղափարը: Նույն ֆրանսիացիներին և մյուս արևմտյան եվրոպական պետություններին պետք է ասենք՝ դուք իբրև եվրոպական ժողովուրդ ընդունեցիք հրեական ցեղասպանությունը, որ ամբողջ Եվրոպայում ժողովրդավարություն հաստատվի, բոլոր պետությունները ճանաչեցին այն ու դարձան ժողովրդավարական: Ո՞վ է արգելում մեզ աշխարհի հետ այլ կերպ խոսել: Ցեղասպանությունը դեպի առաջ պետք է գնա, վաղվա խնդիր է, որքան տարածվի այդ գաղափարն աշխարհում, աշխարհն այդքան ժողովրդավար կդառնա: Ֆրանսիան, այո՛, ճանաչել է Ցեղասպանությունը, բայց պետք է քաղաքականացվի հարցը, ու գնանք դեպի ապագա: Հայերը պետք է վարժվեն պետություն ունենալուն»:
Քաղաքագետը նշում է՝ մենք մինչև թավշյա հեղափոխությունը հետխորհրդային Հայաստանի տրամաբանությամբ ենք շարժվում, իսկ այդ գաղափարները մեզ պահում են իրականությունից դուրս ու ստիպում ապրել հիշողություններով և ունենալ Mémorial State. «1991-ից ի վեր Հայաստանը մտավ իրականության մեջ իբրև միջազգային սուբյեկտ, բայց իբրև պետություն և ժողովուրդ՝ չմտանք: Երբ խոսում ենք հայ-ֆրանսիական հարաբերությունների մասին՝ Ֆրանսիան ապրում է 21-րդ դարում, հայերը՝ տակավին ո՛չ: Թավշա հեղափոխությունը նոր էջ բացեց ու նոր շունչ ներշնչեց: Այդ պատճառով էլ ավանդական կազմակերպությունները ինչ-որ տեղ շվարած են, չգիտեն՝ ինչպես կրել պատասխանատավություն, վարժված են, որ ամեն ինչ որոշվի վերևում: Բայց պետություն ունենալ նշանակում է, որ քո ճակատագիրը քո ձեռքերի մեջ է, և դու պատասխանատու ես քո կյանքի համար»:
