«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցը Արտակարգ և լիազոր դեսպան, Արցախի ԱԳ նախկին նախարար Արման Մելիքյանն է։
-Պարոն Մելիքյան, Արցախի ԱԱԾ-ն հանդես է եկել հայտարարությամբ և նշել, որ Սահմանադրական կարգը խաթարելուն ուղղված բոլոր ոտնձգությունները կարժանանան համարժեք իրավական գնահատականի։ Ձեր կարծիքով, ի՞նչ է սա նշանակում։
-Արցախի Հանրապետությունը չունի քաղաքացիության մասին լիարժեք օրենք: Չունի նաև մարդկանց անձն ու քաղաքացիությունը հավաստող պետական նմուշի փաստաթուղթ: Այս վիճակն էլ հնարավորություն է ընձեռել ընտրելու և ընտրվելու իրավունքի հետ կապված տարատեսակ ժամկետային սահմանափակումները ընթացիկ քաղաքական աճպարարությունների առարկա դարձնել: Ասվում է, որ Ձեր կողմից հիշատակված ԱԱԾ հայտարարության թիրախը Սամվել Բաբայանն է և գործնականում հենց նա է, որ այժմ գործող կանոնների համաձայն կզրկվի առաջիկա ընտրություններին նախագահի թեկնածուի կարգավիճակով մասնակցելու հնարավորությունից, եթե իր կողմից նախաձեռնվող սահմանադրական փոփոխությունների գործընթացը հաջողությամբ չպսակվի: Այսինքն, կարելի է ենթադրել, որ գործող իշխանությունը համոզված է, որ Բաբայանի նախաձեռնությունը խորհրդարանի աջակցությունը չի ստանալու և որպեսզի կանխի հարցի հնարավոր ուժային լուծման փորձերը, նախազգուշացնում է, որ դրանք կոշտ հակազդեցության կարժանանան: Ես, սակայն, նախընտրում եմ հարցին ավելի լայն նայել՝ այս պահի դրությամբ Արցախում նախընտրական պայքարի մեջ է մտել անցյալը անցյալի հետ: Այդ պայքարը բացառապես արցախյան հասարակությանը պառակտելու լիցք է պարունակում: Հին հաշիվներն անհրաժեշտ է թողնել պետություն կառուցելու գործընթացի շրջանակներից դուրս: Կարծում եմ, որ Արցախին անհրաժեշտ է լինելու այնպիսի նախագահ, որը ներիշխանական հին միջանձնային կոնֆլիկտների պատանդը չէ, օլիգարխ չէ, ուժային միջոցների կիրառմամբ ներքաղաքական հարցեր լուծելու կասկած չի առաջացնում: Մի խոսքով, կարծում եմ, որ այդ ցանկալի թեկնածուն չպետք է ասոցացվի փողի ու զենքի հետ: Կարծում եմ, որ Արցախում այդպիսի փոխընդունելի թեկնածու գտնելը հնարավոր է, եթե այսօր իրար հետ մրցակցության մեջ մտած քաղաքական թիմերը լիարժեքորեն գիտակցեն սեփական պատասխանատվությունը մեր ազգային ընդհանուր ապագայի հանդեպ:
– Նախկինում երբևէ նման հայտարարություն չէր եղել։ Դուք ներքին վտանգ տեսնո՞ւմ եք առաջիկա նախագահական ընտրություններով պայմանավորված։
-Եթե նախագահի կոմպրոմիսային թեկնածու ի հայտ չգա, ապա ներքին դիմակայության աճի և, անգամ, քաղաքացիական բախումների հավանականությունը միանգամայն իրական կդառնա: Արցախում ներքաղաքական գործընթացների նմանօրինակ զարգացումը պետք է կանխվի:
–Արցախում ներքաղաքական իրավիճակի սրումը ինչպես կազդի կարգավորման գործընթացի վրա։
-Ամեն բան կախված կլինի նրանից, թե այդ սրացումն ինչպիսի հանգուցալուծում կստանա: Եթե նախագահ Բակո Սահակյանը,Սամվել Բաբայանը, Արայիկ Հարությունյանը, Վիտալի Բալասանյանը և քաղաքական գործընթացներում ներգրավված այլ կարևոր դերակատարները կարողանան կենտրոնանալ Արցախի հաջորդ նախագահի փոխընդունելի թեկնածուի կամ թեկնածուների հարցի շուրջ համաձայնության գալու խնդրի վրա և հաջողությամբ լուծեն այն, ապա Արցախի Հանրապետությունն ընտրություններից հետո միջազգային հանրությանը, համանախագահներին ու Ադրբեջանին նորովի, ավելի ուժեղ դիրքերից ներկայանալու բացառիկ հնարավորություն կստանա, ինչպես նաև որակական միանգամայն նոր մակարդակի վրա կբարձրացվի Երևան-Ստեփանակերտ համագործակցությունը: Եթե ոչ, ապա բանակցային գործընթացի շրջանակներում կարող են նոր լրջագույն մարտահրավերներ և ռիսկեր ի հայտ գալ:
-ԱԺ Ապրիլյան պատերազմի հանգամանքները քննող նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանը նշել է, որ Արցախից նույնպես կհրավիրվեն պաշտոնյաներ, որոնք այդ շրջանում պաշտոն են ունեցել, այդ թվում բարձրաստիճան զինվորականներ։
Ինչպե՞ս եք գնահատում այդ գործընթացը, և ձեր կարծիքով ովքե՞ր պետք է գան ու հանձնաժողովում ասելիք ունենան։
– 2016 թվականի ապրիլյան քառօրյա պատերազմի հետ կապված հետաքննությունը պետք է նպատակ ունենա վեր հանելու կատարվածի ճշմարիտ պատկերը և մասնագիտական գնահատական տալու Հայաստանի և Արցախի հանրապետությունների քաղաքական և ռազմական իշխանությունների գործողություններին այդ իրադարձությունների նախօրեին, ընթացքում և դրանց անմիջապես հաջորդած ժամանակահատվածում: Իսկ թե կոնկրետ ովքեր են հրավիրվելու Արցախից, դժվարանում եմ ասել, չգիտեմ:
