ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Աննա Կարապետյանը «Անվտանգության խորհրդի կազմավորման և գործունեության մասին» օրենքում փոփոխություններ անելու նախաձեռնությամբ է հանդես եկել: Դրա համաձայն՝ նախատեսվում է, որ Անվտանգության խորհրդի նիստերին այսուհետև մասնակցելու իրավունք ունենա նաև ԱԺ նախագահը։ Շատերը սա չափազանց կարևոր նախաձեռնություն են համարում, քանի որ առերևույթ զավեշտալի է, երբ խորհրդարանական հանրապետությունում ԱԽ-ում ներկայացված չէ ԱԺ-ից գոնե մեկ ներկայացուցիչ։ Այսինքն՝ ստացվում է այնպես, որ Անվտանգության խորհուրդը վարչապետի և ուժայինների հավաքատեղիի կարգավիճակ ունի, ինչն անթույլատրելի են համարում մարդիկ, ովքեր կարծում են, թե այդպիսով վտանգվում է ժողովրդավարությունը։
Սակայն խնդիրն ունի ավելի խորքային ենթատեքստ, ու հակառակը՝ կարելի է վստահաբար պնդել, որ այս նախաձեռնության շնորհիվ ավելի է ամրապնդվելու մեկ մարդու իշխանությունը կամ Նիկոլ Փաշինյանի անձնիշխանությունը։ Բանն այն է, որ խորհրդարանական կառավարման մոդելում Անվտանգության խորհուրդը գործադիր իշխանության ստորաբաժանում է ու ավելի շատ կատարում է փոքր կաբինետի կամ, այսպես կոչված, «օպերատիվ» կառավարության գործառույթ, ու բնական է, որ օրինակ՝ ԱԺ կամ երկրի նախագահները չեն կարող լինել ԱԽ անդամներ։ Այլ խոսքով՝ ԱԽ-ն այլևս խորհրդակցական մարմին չէ ու կառավարության կառուցվածքում ունի ուրույն սահմանադրական գործառույթ՝ օժտված որոշումներ կայացնելու լիազորությամբ։ ԱԽ նման կարգավիճակ ու կառուցվածք գործում է խորհրդարանական բազմաթիվ երկրներում։
Այլ խնդիր է, որ Հայաստանում ԱԽ-ն իր գործառույթները հավուր պատշաճի չի կատարում, ինչն, իհարկե, կարող է ունենալ մի քանի պատճառ։ Մի կողմից՝ այս կառույցն ակնհայտորեն չի ադապտացվել սահմանադրական նոր իրողություններին, մյուս կողմից՝ ԱԽ քարտուղարի պաշտոնում նշանակված Արմեն Գրիգորյանը մասնագիտական ու քաղաքական որակներով չի համապատասխանում իր կարգավիճակին։
Սակայն գանք խնդրի բուն էությանը։ Խորհրդարանական մոդելում ԱԽ-ն, ինչպես նշվեց, գործադիր իշխանության մի մաս է, ու շատ բնական է, որ դրա աշխատանքներին չեն կարող մասնակցել ԱԺ նախագահը կամ իշխանության այլ ճյուղի ներկայացուցիչներ։ Սա աքսիոմատիկ ճշմարտություն է, ու եթե «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավորի նախաձեռնությունն ընդունվի, ապա ստացվում է, որ դե յուրե ֆորմալացվում է այն ոչ սահմանադրական իրողությունը, որ գործող խորհրդարանն ըստ էության չունի իշխանության կենտրոնի կարգավիճակ ու կառավարությանը վերահսկելու փոխարեն՝ հանդիսանում է նրա կցորդը։ Ավելի պարզ՝ ամրագրվում է այն սկզբունքը, որ Հայաստանում ձևավորված է անձնիշխանություն, ու Նիկոլ Փաշինյանին է ենթակա ոչ միայն կառավարությունը, այլ նաև խորհրդարանը։
Կարծում ենք՝ խորհրդարանական այս նախաձեռնությունը Նիկոլ Փաշինյանի թիմի ավելի հեռանկարային մի ծրագրի բաղադրիչ է կամ ավելի շուտ՝ դրա առանցքային դրվագներից մեկը։ Հեղափոխության հաղթանակից հետո Փաշինյանը հետևողականորեն գնաց սուպերվարչապետական համակարգը պահելու ուղղությամբ, ինչն արդեն ենթադրում է խորհրդարանական համակարգի ինստիտուցիոնալ հիմքերի չեղարկում, հիմա սկսվել է գործընթացի մյուս փուլը, երբ իշխանության մյուս ճյուղերը փաստացի ադապտացվում են անձնիշխանության տրամաբանությանը։ Չի բացառվում, որ ընդամենը հիմքեր են ստեղծվում Հայաստանում կառավարման համակարգը փոխելու, այլ խոսքով՝ նախագահական մոդելին վերադառնալու համար, ինչն արդեն սահմանադրորեն կամրագրի Հայաստանում մեկ անձի իշխանությունը։
Ի վերջո, Նիկոլ Փաշինյանը չունի քաղաքական թիմ, կառավարող կուսակցությունը ֆորմալ դերակատարություն ունի, որը քաղաքական մրցակցության պայմաններում լուրջ սուբյեկտ չէ, ու այս պարագայում չի բացառվում, որ փորձ է արվում սահմանադրորեն իշխանության կենտրոն դարձնել նախագահի ինստիտուտը՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ մոտ ապագայում Նիկոլ Փաշինյանը հազիվ թե մրցակիցներ ունենա քաղաքական դաշտում։
Այլ խոսքով՝ Նիկոլ Փաշինյանի համար նախապատրաստվում է առաջին դեմքի կարգավիճակ նախագահական կառավարման համակարգում։ Ավելորդ չէ հիշեցնել, որ ՍԴ նորընտիր անդամ Վահե Գրիգորյանը, որը շատ դեպքերում հնչեցնում է գործող իշխանության մտադրությունները, խորհրդարանում հայտարարել է, թե իրեն ավելի հոգեհարազատ է կառավարման նախագահական մոդելը։