Սահմանադրական դատարանի նախագահի պաշտոնը ստանձնելու վերաբերյալ Վահե Գրիգորյանի հայտարարությունը Հայաստանում ստեղծում է նոր իրավիճակ: Փաստացի, հայտարարվում է դատական իշխանափոխության մասին, քանի որ խոսքը Բարձրագույն դատական ատյանի մասին է:
Վահե Գրիգորյանի հայտարարությունն ինքնին աննախադեպ է, և միանգամայն հասկանալի է, որ գտնվում է հեղափոխական, ոչ թե էվոլյուցիոն տրամաբանության մեջ: Այդ հայտարարությունը հատկապես ուշագրավ երանգ է ստանում երկու իրողության ֆոնին: Մեկ այլ անսպասելի բան է տեղի ունեցել Վերաքննիչ դատարանում Ռոբերտ Քոչարյանի և մարտիմեկյան գործով մյուս մեղադրյալների գործում: Դատավոր Արմեն Դանիելյանը հայտարարել է դատավարության ավարտի մասին և հեռացել որոշում կայացնելու, որը կհրապարակի հունիսի 25-ին: Դատավորն իր քայլը պատճառաբանել է նրանով, որ Ռոբերտ Քոչարյանի պաշտպանական թիմը կիրառում է դատական նիստերը ձգելու մարտավարություն:
Հարցն ուշագրավ է նրանով, որ դատարանը պետք է կայացնի որոշում նաև Ռոբերտ Քոչարյանի խափանման միջոց կալանքը փոխելու վերաբերյալ Ընդհանուր իրավասության դատարանի հայտնի որոշման առումով, միաժամանակ նաև նույն դատարանի՝ Քոչարյանի անձեռնմխելիության գործոնի համար դատական գործը ՍԴ ուղարկելու որոշման իրավաչափության առումով: Երբ այդ հանգամանքը համադրում ենք Սահմանադրական դատարանում իրավիճակի կտրուկ փոփոխություն բերող Վահե Գրիգորյանի հայտարարության հետ, ապա պատկերը դառնում է իսկապես շրջադարձային:
Իսկ ամբողջանում է այն հունիսի 20-ի առավոտյան տարածած տեղեկությամբ, ըստ որի՝ ՍԴ նախագահ Հրայր Թովմասյանը հանդիպել է ՌԴ դեսպանի հետ, ընդ որում՝ դեսպանի նախաձեռնությամբ: ՌԴ դեսպանը գիտե՞ր, թե ինչ է հասունանում հունիսի 20-ին, թե ինչ անսպասելի որոշումներ են կայացնելու Ռոբերտ Քոչարյանի գործը Վերաքննիչում քննող դատավոր Արմեն Դանիելյանն ու ՍԴ դատավոր ընտրված Վահե Գրիգորյանը: Թե՞ այդ անսպասելի որոշումները անակնկալ են եղել դեսպանի համար, այդպիսով, գործնականում, ջուրը գցելով նրա հանդիպումը Հրայր Թովմասյանի հետ: Իսկ այդ հանդիպումը պայմանավորվա՞ծ էր Ռոբերտ Քոչարյանի հետ դեսպանի ավելի վաղ ունեցած հանդիպումով՝ հունիսի 13-ին, տետ ա տետ, որից հետո փաստորեն դեսպանին հրավիրել էին Հայաստանի ԱԳՆ զրույցի՝ ներքին գործերին միջամտության թեմայով:
Դեսպանատունը հունիսի 14-ի առավոտյան հայտարարություն տարածեց, որ Ռոբերտ Քոչարյանի հետ հանդիպել են ինչպես բոլորի հետ, առանց առանձնահատուկ վերաբերմունքի: Այդպիսով, եթե գնանք ավելի հետ, ապա ակնառու է դառնում, որ դեռևս մայիսի 18-ին Ռոբերտ Քոչարյանի խափանման միջոցի փոփոխության մասին դատարանի որոշումն ու նրա ազատ արձակումը Հայաստանում գործնականում փլուզեց դատական համակարգը, կամ ավելի շուտ՝ դե ֆակտո իմաստով փլուզեց Հայաստանում իշխող համակարգի վերջին բաստիոնը, որի կարգավիճակում էր դատական համակարգը: Հետաքրքիր է, ի դեպ, արդյոք երկրորդ նախագահը կհամաձայնե՞ր դատարանի այդ որոշմանը, եթե պատկերացներ դրա «դոմինոյի էֆեկտը»: Թե ինչ է դա նշանակում ներքաղաքական իրադրության ասպեկտում, թերևս ավելորդ մեկնաբանության կարիք չունի: Թեև Հայաստանի հետհեղափոխական օրակարգում տեղի ունեցողը անկախ դատական համակարգի խորագրի ներքո է, այդուհանդերձ ակնառու է քաղաքական տրամաբանության գերակայությունը հետհեղափոխական շրջանակում: Իսկ դա նշանակում է, որ առնվազն առայժմ Հայաստանում ոչ թե անկախ դատական համակարգի ձևավորման գործընթաց է, այլ հեղափոխությունը դատական համակարգ հասցնելու և այդ իմաստով դատական համակարգում հեղափոխության թիկունքը ապահովագրելու գործընթաց:
Այստեղ էական է, սակայն, ՌԴ դեսպանի մասնակցությունը, ինչը վկայում է, որ գործընթացի առանցքում ամենևին ոչ լոկ ներքին հանգամանքներ ու խնդիրներ են: Միևնույն ժամանակ, թեև ՌԴ դեսպանի այս աշխուժությունը դիտարկվում է «ներքին գործերին միջամտելու» համատեքստում՝ ընդհուպ ԱԳՆ մակարդակով արձանագրվածությամբ, այդուհանդերձ նկատելի է նաև, որ դեսպանի ներգրավվածությունն առնվազն առերևույթ և տողատակային տրամաբանության տեսանկյունից ավելի շուտ նպաստում է տեղի ունեցողի հանրային լեգիտիմացմանը, քան հակառակը: Այլ կերպ ասած, ՌԴ դեսպանի ներգրավվածությունն ու քայլերը ոչ թե թուլացնում է դատական համակարգում տեղի ունեցող հեղափոխություն-իշխանափոխությունը հանրային աջակցության տեսանկյունից, այլ հակառակը՝ խթանում է այն և իշխանության այդ փոփոխությունը դարձնում պաշտոնական Երևանի ոչ միայն ներքին, այլ նաև արտաքին ազդեցության ուժ: Որովհետև դեսպանի ներգրավվածությունն էլ ավելի է մեծացնում իշխանության քայլերի նկատմամբ հանրության աջակցությունը, մոբիլիզացնում հանրային էներգիան նոր իշխանության շուրջ: Ինչի՞ համար է դա անհրաժեշտ Ռուսաստանին:
Լուսանկարը՝ Armeniasputnik-ի
