«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է 1990-1995 և 1996-1999 թթ. ՀՀ ԳԽ և ԱԺ պատգամավոր, 1992-1997 թթ. Մաքսային վարչության պետ ։
–Պարոն Աբգարյան, Ռոբերտ Քոչարյանը օրեր առաջ հանդիպել է իր աջակիցներին և հայտարարել, թե պայքարելու է նոր իշխանությունների դեմ։ Ըստ Ձեզ՝ որքանո՞վ նրան կհաջողվի ապակայունացնել իրավիճակը Հայաստանում։
-Ակնհայտ է, որ ՀՀ-ի և Արցախի հետադիմական շրջանակները, աջակից ունենալով ՌԴ իշխանություններին, մտադրվել են Հայաստանում որևէ կերպ հեղաշրջում կատարել և տապալել հեղափոխական իշխանությունը: Չեմ կարծում, թե այս գործում Քոչարյանը կարող է ղեկավարի կամ բացահայտ թելադրողի դեր ստանձնել: Համաժողովրդական ատելությունը նրա հանդեպ (ինչպես նաև Ս. Սարգսյանի նկատմամբ) դա կդարձնի անհնար: Հակված եմ կարծելու, թե վերջին այդ երկուսն առկա զարգացումներում ստիպված կլինեն «ընդդիմության ղեկավարի» շինծու դերը հանձնարարել հայաստանցի մի քիչ թե շատ «ընդունելի» համարվող հայտնի անձի: Չեմ բացառում, որ դա կարող է լինել Ս. Սարգսյանի կողմից նշանակված ներկայիս նախագահ Արմեն Սարգսյանը: Քոչարյանը և Ս. Սարգսյանը, ունենալով Ռուսաստանի աջակցությունը, կստանձնեն հակահեղափոխությունը հրահրողի և ֆինանսավորողի դերը: Դժբախտաբար պետք է արձանագրեմ, որ ներկա հետադիմությունը, օգտվելով նաև հեղափոխական իշխանության յուրօրինակ գործելակերպից, ըստ էության, արդեն երկար ժամանակ է երկիրը մատնել է անկայուն իրավիճակի: Թե դա ինչքան կշարունակվի՝ կապված է հակառակորդներից մեկի արագընթաց ակտիվ ձեռնարկումներից:
–Ի՞նչ պիտի անի Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորած իշխանությունը նախկին հանցավոր իշխանությունների նկատմամբ, որ չի անում։
-Այն հանրահայտ պետական բազմաթիվ հանցագործությունները, որոնք անցած 20 տարիների ընթացքում կուտակվել են արտաքին և ներքին քաղաքականություն իրականացնելիս, հեղափոխական իշխանությունը պետք է ներկայումս ամբողջապես բացահայտ հանրային քննարկման առարկա դարձնի և հակահեղափոխական ընդդիմությանը ստիպի ձեռք քաշել իր ագրեսիվությունից, և զբաղվել ինքնաարդարացմամբ և ինքնապաշտպանությամբ: Առայժմ իշխանությունը ՀՀ-ի անկախ պետականության պահպանմանը վերաբերող ռազմավարական նշանակություն ունեցող բազմաթիվ դավաճանական գործարքներից ոչ մեկին դեռ չի անդրադարձել: Օրինակի համար նշեմ դրանցից միայն մի երկուսը. 1997-ից Ռուսաստանի հանդեպ կեղծ պետական պարտքի ձևավորումը կատարվեց անձամբ Քոչարյանի հանձնարարությամբ ու պնդումով: Հաջորդ տարիներին դրա հետևանքները եղան «Գույք պարտքի դիմաց» գործարքի միջոցով Հայաստանի պետական սեփականություն հանդիսացող էներգետիկ, արդյունաբերական և գիտական հաստատությունների հանձնումը Ռուսաստանին՝ որպես նրա պետական սեփականություն, որոնցով Հայաստանի տարածքներում առաջացան օտարերկրյա պետական սեփականության անկլավներ, որոնք դուրս են բերվել Հայաստանի իշխանության իրավասության սահմաններից: Նմանօրինակ գործարք աշխարհի ոչ մի երկրում գոյություն չունի: Սա պետական բացահայտ դավաճանություն էր, հող հանձնել էր, որն իրագործվեց Քոչարյանի և այդ գործարքն իրականացնող Ս. Սարգսյանի կողմից: Խայտառակ հակապետական իրողություն էր նաև այն, որ «մի գիշեր» ժամանակ ստացած Ս. Սարգսյանը հաջորդ օրը կատարեց Հայաստանի ԵԱՏՄ-ին անդամակցելու Պուտինի չտեսնված լպիրշ պահանջը, որի հետևանքով մեր երկիրն հայտնվեց այդ կազմակերպության ստեղծած մաքսային միությունում, և ձախողվեց ԵՄ-ՀՀ հայտնի օգտաշատ համաձայնագրի ընդունումը: Դա ինքնըստինքյան անհավասար պայմանների մեջ դրեց Հայաստանին այդ միության անդամների համեմատ՝ ՀՀ-ից ապրանքներ արտահանողները պարտադրված են հաղթահարել երկու սահման ԵԱՏՄ երկրներ մտնելու համար այն դեպքում, երբ մյուսները այդպիսի խնդիր չունեն, որը ծախսատար է դարձնում ոչ միության անդամ մի այլ երկրի սահմանները հատելիս: Եթե մի կողմ թողնենք այն, որ այդ միությունն իրականում ստեղծվել էր ՌԴ-ի մաքսային ծառայության խարդախ ու հետամնաց օրենսդրության հենքի վրա, որ դրա գործիքակազմը կաշկանդում, միակողմ է դարձնում և սահմանափակում է մեր արտաքին առևտուրը այլ երկրների հետ և դրանցով իսկ արդեն անընդունելի էր բավականաչափ առաջադեմ մաքսային օրենսդրություն ունեցող ՀՀ-ի համար, ապա այն կարևորագույն հիմնարար հանգամանքը, որ ՀՀ-ն ընդհանուր սահման չուներ (այդ թվում՝ ծովային) ԵԱՏՄ-ի մաքսային միության անդամ ոչ մի երկրի հետ, ինչը պարտադիր պայման է յուրաքանչյուր մաքսային միության անդամների համար, պետք է որ Ս. Սարգսյանին ստիպեր կտրականապես մերժել կայսերապաշտ նացիստ Պուտինի անօրինական ու լկտի պահանջը: Այս երկու դավաճանական գործարքներից առաջինի հեղինակը եղել է Քոչարյանը, իսկ իրագործողը՝ Ս. Սարգսյանը: Իսկ երկրորդի հեղինակը Պուտինն էր, և նրա պահանջն իրագործողը նույնպես Ս. Սարգսյանը: Բայց ի՞նչ պահանջես ստրկամիտ ու բազմաբնույթ կոմպրոմատների տակ կքված և տասնյակ տարիներով Ռուսաստանին ծառայող գաղտնի գործակալներից: Ահա այսպիսի գործերի լայն հանրայնացումն է, որն առայժմ չի սկսվել և հնարավորություն է տվել հակահեղափոխականներին հակահարձակման անցնել:
–Արդյոք կա՞ Մոսկվայի գործոնը այս ամենում, որքանո՞վ Ռուսաստանը կաջակցի Քոչարյանին և նրա կողմնակիցներին։
-Մոսկովյան հակահայաստանյան գործոնը միշտ եղել է, կա և կմնա այնքան ժամանակ, քանի դեռ հայերը պատկերացում չունեն, թե այս տարածաշրջանում ինչպիսի միջազգային շահեր են պտտվում: Պետք է մեր հասարակությունը վերջապես հասկանա, որ միայն այդ շահերի համադրմամբ է, որ հնարավոր է պարզաբանել՝ ինչ հնարավորություններ ունի մեր երկիրը զարգանալու այս տարածաշրջանում և ինչ իրական հակառակորդների պետք է դիմագրավի: Մշտական վախը վատթարագույն ուղեցույց է: Չնկատել, որ աշխարհն ինքը մեծագույն հեղափոխական ընթացքի մեջ է, և որ դա ամբողջապես խառնելու է ներկայումս դեռ ոմանց կողմից օգտագործվող հին խաղաքարտերը, նշանակում է դուրս մնալ ազգերի խաղահրապարակից: Ռուսաստանը այսօր փորձում է իր հին խաղը խաղալ, և մենք էլ կառչել ենք նրա պոչից: Նիկոլը փորձում է Ռուսաստանին սիրաշահելով հարցեր լուծել: Այնինչ, պետք էր հասկանալ, որ Մոսկվան, ինչպես արցունքներին չի հավատում, այնպես էլ սիրաշահումներին: Դրանք ոչինչ են նրա իրական շահադիտական ակնկալիքների դիմաց: Եվ նա օգնել ու օգնելու է իր լաքեյներին՝ Քոչարյանին, ղարաբաղյան կլանին սերտաճած տեղական օլիգարխիային ու հայ հասարակության թափթփուկներին, որոնք այդ կլանի սեղանի կրճոնները լափողներն են:
–Ո՞րն է ելքը ստեղծված իրավիճակից։
-Ներկայումս փաստ է, որ իրադրությունը Ռուսաստան-Հայաստան հարաբերություններում սկսվել է սրվել արագացող թափով, և նույնիսկ Պուտինի կողմից Փաշինյանի ծննդյան տարեդարձի շնորհավորանքը դժվար է գնահատել այլ կերպ, քան ցուցադրական փորձ՝ սքողել հայ-ռուսական և Պուտին-Փաշինյան անշեղ վատթարացող իրական հարաբերությունները: Ընդ որում, ուզում եմ ընդգծել՝ այդ վատթարացումն ամբողջապես կապված է Հայաստանի նկատմամբ ռուսական կողմի նորանոր անընդունելի պահանջների և ճնշումների հետ: Ելքը մեկն է՝ կտրականապես դեմ գնալ այդ պահանջներին և ճնշումներին: Եվ պետք է վերջապես հայերը ձեռք քաշեն Ռուսաստանի կարողությունների նկատմամբ իրենց հիպերտրոֆիկացված պատկերացումներից: Եվ պետք է վերջ տալ Վրաստանի և Ուկրաինայի ժամանակավոր կորուստները վկայակոչելուն: Դա ներկայումս պարզունակ բլեֆ է, անմտություն, որովհետև դա Ռուսաստանի ներկա միջազգային կացությունը բարդացնում է այն գնով, որն ավելի թանկ է, քան ՀՀ-ում կամ Արցախում ռազմական որևէ ձեռնարկում կատարելը:
