ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն իր ֆեյսբուքյան էջում չափազանց հետաքրքիր մի գրառում է արել. «Մամուլում շատ է գրվում, թե ոմանք փորձում են Արցախը դարձնել հակահեղափոխության օջախ: Արցախյան վերջին այցից կիսեմ տպավորություններս. եթե ոմանք փորձեն Արցախը դարձնել հակահեղափոխության օջախ, Արցախի ժողովուրդը այն կդարձնի հեղափոխության օջախ»:
Գրառման հետաքրքրությունը առաջին հերթին դրա վտանգավորության մեջ է, քանի որ բովանդակային տեսանկյունից այն իսկապես վտանգավոր ու սպառնալիքներով լեցուն ազդակներ է փոխանցում: Այս պարագայում Ռոբերտ Քոչարյանի, Սերժ Սարգսյանի, Վիտալի Բալասանյանի կամ էլ Բակո Սահակյանի անձնական գործոնները մղվում են երկրորդ պլան, քանի որ խաղասեղանին դրված են հայկական երկու հանրապետությունների խաղաղ գոյակցության, զարգացման և անվտանգության հիմնախնդիրները:
Արցախը չի կարող հեղափոխության օջախ դառնալ, և այդ անկարողությունը պայմանավորված է իրավիճակի անթույլատրելիությամբ: Արցախում չպետք է խաղարկվի հեղափոխության հայաստանյան սցենարը, քանի որ հեղափոխական զորեղ ալիքը հիմքից ցնցելու է պետության առանց այն էլ խալխուլ հիմքերը, ինչի հետևանքով էլ համակարգը կարող է դուրս գալ իր բնականոն ուղեծրից՝ փլատակների տակ առնելով ազատագրական պայքարի բոլոր նվաճումներն ու, առհասարակ, Արցախի գոյությունը:
Ասվածի համատեքստում պետք է նկատենք, որ Ռոբերտ Քոչարյանն ու Սերժ Սարգսյանը փորձում են տիրապետող դիրքեր զբաղեցնել Արցախում՝ իրենց կողմը գրավելով տեղի քաղաքական ընտրախավին: Վերջիններս, կարծես թե, այս ուղղությամբ կարողացել են որոշակի հաջողություններ արձանագրել: Նպատակը մեկն է. Արցախի հիմնախնդրի շահարկման և Ստեփանակերտի աջակցության միջոցով պայքար սանձազերծել Հայաստանի իշխանությունների դեմ:
Խոստովանենք, որ երկրորդ և երրորդ նախագահները պայքարի չափազանց արդյունավետ մեխանիզմ են մշակել: Նրանք Նիկոլ Փաշինյանի դեմ կազմակերպվող ռևանշին փորձում են խիստ զգացմունքային ազգային բովանդակություն հաղորդել և պայքարի անհրաժեշտությունը հիմնավորել Արցախին սպառնացող վտանգով: Պատահական չէ, որ Արցախի անվտանգության խորհրդի քարտուղարն իր վերջին հայտարարությամբ փաստացի արժեզրկում էր Երևանի իշխանությունների ջանքերը հակամարտության խաղաղ կարգավորման ուղղությամբ՝ գործընթացը բնորոշելով որպես «վերելակային դիվանագիտություն»:
Համանման հայտարարությունները հետևանքն են Ստեփանակերտում տեղի ունեցող խմորումների, որոնք ամբողջությամբ տեղավորվում են հակափաշինյանական պայքարի տրամաբանության մեջ:
Ինչպես տեսնում ենք՝ համարժեք պատասխանը չուշացավ, Փաշինյանը ֆեյսբուքյան գրառման միջոցով ուղղակիրեն սպառնաց Արցախի իշխանություններին՝ զգուշացնելով հավանական հեղափոխության հրահրման զենքի մասին: Բայց ամբողջ խնդիրն այն է, որ վարչապետի պատասխանը չպետք է համարժեք լիներ:
Որքան էլ որ ընդդիմախոսներին և քաղաքական հակառակորդներին պարտության մատնելու գայթակղությունը մեծ լինի, այնուամենայնիվ, Փաշինյանը չպետք է մտնի «Քոչարյանական» դիսկուրսի տարածության մեջ: Դա որևէ տեղ չտանող ունայն ու գաղափարազուրկ տարածություն է, որի բովանդակային ներգործությունն առաջին հերթին սպառնում է հենց Արցախին:
Հասկանալի է, որ Քոչարյանի համար Արցախի անվտանգության հիմնախնդիրն արդեն վաղուց մղվել է երկրորդ պլան: Իսկապես, տպավորությունն այդպիսին է, քանի որ Արցախի Հանրապետության առաջին նախագահը պատրաստ է ամենաբարձր արժեքներն ու գաղափարները, ազատության ու ինքնորոշման իրավունքի ինստիտուցիոնալ մարմնավորումները ծառայեցնել իր նեղ քաղաքական շահերին: Մի՞թե սա նախագահի և պետության ղեկավարի վարքագիծ է: Այս իմաստով Քոչարյանը ամեն ինչի պատրաստ է և ոչնչի առջև կանգ չի առնելու՝ նույնիսկ պետությանը սպառնացող մարտահրավերների ու վտանգների:
Բայց Փաշինյանը՝ որպես վարչապետ ու պետության ղեկավար, չի կարող ոչնչի առջև կանգ չառնել, ընդհակառակը՝ նա պարտավոր է կանգ առնել, քանի որ հենց ինքն է պատասխանատուն ու երաշխավորը երկու հանրապետությունների անվտանգության ու խաղաղ գոյակցության:
Եվ հիմա եկել է կանգ առնելու ժամանակը. ՀՀ վարչապետը պետք է կանգ առնի ու վերջնականապես հրաժարվի Արցախում հեղափոխություն սանձազերծելու գայթակղությունից, նույնիսկ եթե դրա անհրաժեշտությունը պահանջն է ժողովրդի:
Արցախը «բանակային» պետություն է, այսինքն՝ բնակչության ամեն երկրորդը այս կամ այն կերպ առնչվում է բանակի հետ՝ սպայից մինչև ճաշարանի խոհարար: Ասվածի տրամաբանությունից հետևում է, որ հեղափոխական ալիքի բռնկումը կարող է շարքից հանել ամբողջ անվտանգության համակարգը:
Այսինքն՝ ՀՀ վարչապետի պատասխանը չպետք է «քոչարյանական» արկածախնդրությանը համարժեք լինի, պետական գործիչը չի կարող արկածախնդրությանը արկածախնդրությամբ պատասխանել: Բոլոր իրավիճակներում նա պետք է խոսի պետության ու պետականության շահերի դիրքերից՝ նույնիսկ եթե այդ շահը վնասում է իր անձնական ձգտումներին ու գայթակղություններին:
Եթե Սերժ Սարգսյանի կառավարման ժամանակաշրջանում Արցախում հեղափոխական խմորում նկատվեր, ապա գործընթացն այդ ինչ-որ տեղ հասկանալի կլիներ, քանի որ երևանյան համակարգի հետադիմական բնույթը արգելակում էր Ստեփանակերտում ռեֆորմներ նախաձեռնելու բնական անհրաժեշտությունը:
Բայց Երևանը ազատագրվել է հետադիմության տիրապետությունից, և այս տրամաբանությամբ անէացել է նաև Արցախում հեղափոխություն անելու պետքը:
Կարծես թե եկել է ռեֆորմների միջոցով մարտահրավերներին պատասխանելու ժամանակը, այսինքն՝ Երևանը ոչ թե պետք է հեղափոխություն արտահանի դեպի Ստեփանակերտ, այլ՝ ռեֆորմների ու մոդեռնիզացիայի հստակ օրակարգ: Այսինքն՝ քոչարյանական արկածախնդրությանը պետք է դիմագրավել կառուցակազմիկ ու ինստիտուցիոնալ մեխանիզմներով, հատկապես որ ճնշման և ներազդման ռեսուրսներն անսպառ են: Չի կարելի արկածախնդրության դեմ պայքարել ամենակուլ ու կործանարար տարերքով:
