Մենք «տարածքներ» հասկացություն չունենք, մենք ունենք սահմանների հարց, իսկ սա ավելի լայն հարց է

«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Արցախի Հանրապետության նախագահի մամուլի խոսնակ ը։

-Պարոն Բաբայան, վերջին շրջանում արցախա-ադրբեջանական հակամարտ զորքերի շփման գծի տարբեր հատվածներում նկատվում է հակառակորդի գործողությունների աճ։ Ինչո՞վ է, ըստ Ձեզ, այս ակտիվությունը պայմանավորվա՞ծ։

–Կարծում եմ՝ այստեղ որևէ տարօրինակ երևույթ չկա։ Ադրբեջանը նորույթ չի մտցնում իր քաղաքականության մեջ։ Այդ երկիրը վերջին30 տարիներին բացեիբաց վարում է հայատյաց քաղաքականություն։ Այո՛, մի պահ ՀՀ վարչապետի և Ադրբեջանի նախագահի պայմանավորվածությունների արդյունքում կտրուկ նվազել է խախտումների քանակը, բայց չի նշանակում, որ Ադրբեջանը վերանայել է իր տեսլականը, նպատակները, իր, զգացմունքները, իր ծրագրերը մեր նկատմամբ։ Հետևաբար, այստեղ որևէ տարօրինակ բան չկա, ընդհակառակը, այն, ինչ անում է Ադրբեջանը, օրինաչափ է։

-Այս գործողությունների ինտենսիվացումը արդյոք ցույց են տալիս, որ այդ պայմանավորվածություններն իրենց ուժը կորցրե՞լ են։

-Չէի ասի՝ ուժը կորցրել են, պարզապես թեպետ կտրուկ նվազել է խախտումների քանակը, բայց իսպառ չի վերացել։ Եվ Պաշտպանության նախարարությունը ամեն շաբաթ տալիս է խախտումների վիճակագրությունը, և երբևէ չի եղել զրո խախտում, պարզապես խախտումների քանակը կտրուկ նվազել է։ Եվ վերջին օրերի խախտումները, համեմատած վերջին մեկ տարվա հետ, ավելի քիչ են, բայց մենք պետք է հասկանանք մեկ բան, որ այդ երկիրը չի վերանայի ո՛չ իր տեսլականը, ո՛չ իր վերաբերմունքը, ո՛չ իր նպատակները մեր նկատմամբ։ Եվ դրա վառ ապացույցը ոչ թե այս խախտումներն են, այս խախտումները սառցաբեկորի միայն վերևի երևացող մասն են։ Տեսեք՝ ինչպիսի զորավարժություններ են իրականացնում։ 2019-ին արդեն երկրորդ անգամ Թուրքիայի հետ լայնածավալ զորավարժություններ են իրականացնում։ Այսինքն՝ այդ երկիրը երբեք չի հրաժարվում իր հայատյաց նպատակներից։ Հետևաբար, մենք նաև այս տեսանկյունից պետք է դիտարկենք հարցը և երբևիցե իրականությունից չկտրվենք: Ադրբեջանն ու Թուրքիան հանդես են գալիս որպես մեկ միասնական ուժ: Ունե՞նք նրանց դիմակայելու ուժ, իհարկե ունենք: Բանաձևը հետևյալն է՝ միշտ պետք է լինենք ուժեղ, համախմբված, բանակը մարտունակ և ճիշտ աշխարհաքաղաքականություն վարենք: Դա թույլ է տալիս, օրինակ, Թուրքիայի գործոնը չեզոքացնել: Տեսեք, ռազմական առումով սիմվոլիկ նշանակություն ունեցող ռուսական ռազմակայանը զսպում է Թուրքիային: Այդ համատեքստում պետք է էլ ավելի խորացնենք մեր հարաբերությունները եղբայրական երկրների հետ՝ Ռուսաստանի, Իրանի, ԱՄՆ-ի, Եվրոպայի հետ, որպեսզի թույլ չտանք անկանխատեսելի, ողբերգական զարգացումներ:

-Որքանո՞վ է հավանական, որ սա վերածվի լայնամասշտաբ գործողությունների:

-Լայնամասշտաբ գործողությունների հավանականությունը միշտ էլ կա, բայց չեմ կարծում, որ այս անգամ դա կլինի: Հավասարակշռությունը պահպանվում է, որի հիմքը մեր մարտունակության մակարդակն է Ադրբեջանի հետ համեմատած: Հասկանալի է, որ եթե թուրք-ադրբեջանական տանդեմը միասնաբար հարձակվի, այլ վիճակ կլինի, բայց եթե ճիշտ աշխարհաքաղաքականություն ես վարում, Թուրքիայի գործոնը չեզոքացվում է, իսկ Ադրբեջանի հետ պետք է պահպանենք ռազմաքաղաքական հավասարակշռությունը, ինչն անում ենք արդեն մի քանի տասնամյակ:

-Վերջերս Դավիթ Շահնազարյանը հայտարարել է, որ ՀՀ իշխանությունը բանակցում է «տարածքներ խոստումների դիմաց» բանաձևով: Ինչպե՞ս եք գնահատում նման հայտարարությունը, և արդյոք նման միտում տեսե՞լ եք Հայաստանի իշխանությունների կողմից:

-Տարբեր քաղաքական գործիչներ կարծիքներ են հայտնում, դա իրենցից պետք է հարցնեք: Ես նախ կարող եմ ասել, որ մենք «տարածքներ» հասկացություն չունենք, մենք ունենք սահմանների հարց, իսկ սա ավելի լայն հարց է: Դա չպետք է դիտարկենք Ադրբեջանի տեսակետից, որ նախկին Խորհրդային Ադրբեջանի տարածքներն են ուզում իրենց վերահսկողության տակ վերցնել: Սահմանների հարցը շատ ավելի լայն է. դա և Հյուսիսային Արցախն է, և Գետաշենն է: Միայն հարսանիքների ու հուղարկավորությունների ժամանակ չէ, որ պետք է կենացներ ասեն: Մենք պետք է դիրքորոշում հայտնենք նաև Գետաշենի վերաբերյալ: Ժամանակին 1991-ին ԼՂԻՄ-ը, Շահումյանն ու Գետաշենը միասին ստեղծեցին Արցախի Հանրապետությունը: Կան նաև Գանձակի, Չարդախլուի, Նախիջևանի խնդիրները: Իսկ խոստումների դիմաց միայն խոստում կարելի է տալ: Ես չեմ կարծում, որ դա հնարավոր լինի: Ես չեմ համարում, որ որևէ մեկը կարող է դրան գնալ, որովհետև դա կբերի Հայոց պետականության ապամոնտաժման՝ լինի Արցախում, թե Հայաստանում:

-ՀՅԴ-ն մտադրություն ունի կրկին բարձրացնել Հայաստան-Արցախ փոխգործակցության համաձայնագիր կնքելու հարցը, ստորագրահավաք սկսել դրա համար: Դուք ի՞նչ կարծիք ունեք նման նախաձեռնությանը:

-Յուրաքանչյուր քաղաքական ուժ իր ռազմավարությունն ու մարտավարությունն ինքն է ընտրում՝ կախված բազմաթիվ խնդիրներից, առկա իրավիճակից, նպատակներից և այլն: Եթե դա արվում է օրենքի շրջանակներում, այդտեղ որևէ խնդիր չկա: Ինչ վերաբերում է ինձ, ես ունեմ իմ անձնական մոտեցումն այդ հարցում, որը հետևյալն է. այո, կարևոր է, որ միգուցե այդպիսի փաստաթուղթ լինի, բայց նույնիսկ առանց նման փաստաթղթի առկայության, Հայաստանի և Արցախի փոխգործակցությունը պաշտպանության ոլորտում գտնվում է շատ բարձր մակարդակի վրա: Այսինքն՝ լավ կլինի, որ այդ փաստաթուղթը լինի, բայց առանց դրա էլ մեր փոխգործակցությունը շատ բարձր մակարդակի վրա: Եթե ստացվի ստորագրել, լավ, բայց մենք չպետք է զգացմունքային մոտենանք այս խնդրին: Պետք է բոլոր հարցերը քննարկենք, կշռադատենք, տեսնենք, թե ինչ հավանական բացասական կամ դրական զարգացումներ կարող են լինել: