Էդմոն Մարուքյանի ելույթը ԵԽԽՎ գարնանային նստաշրջանում

Ելույթ կազմակերպված հանցավորության դեմ պայքարի, կոռուպցիայի և փողերի լվացման դեմ պայքարի նոր մարտահրավերների վերաբերյալ

 Տիկնայք և պարոնայք,

Նախևառաջ, ես կցանկանայի շնորհակալություն հայտնել զեկույցի հեղինակ պարոն Մարտ Վան դե Վենին `արտակարգ աշխատանքի և այս կարևոր զեկույցի պատրաստման համար, որն առաջ է քաշում շատ կարևոր հարցեր և անդրադառնում է փողերի լվացման, կազմակերպված հանցավորության և կոռուպցիայի դեմ միջազգային պայքարի ուժեղացմանը:

Կոռուպցիան, կազմակերպված հանցավորությունը և փողերի լվացումը օրենքի գերակայության համար հանդիսանում են լուրջ և աճող սպառնալիքներ, ինչպես նաև աշխարհի ցանկացած երկրի ժողովրդավարական և տնտեսական զարգացման խոչընդոտ: Կոռուպցիան զարգացող երկրներում ինստիտոիժւտների զարգացման հիմնական խոչընդոտներից մեկն է:

Աշխարհի բոլոր կառավարությունները պետք է մեկտեղեն իրենց ջանքերը փողերի լվացման դեմ պայքարում այնպիսի կանոնակարգերի մշակման համար, որոնք հնարավորություն կընձեռեն ֆինանսական հաստատություններին կասկածելի գործունեություն հայտնաբերելու և զեկուցելու համար: PwC- ի 2018 թ. հետազոտության համաձայն, փողերի լվացման գլոբալ գործարքները կազմում են տարեկան 1 տրիլիոն դոլարից մինչև 2 տրիլիոն դոլար, կամ համաշխարհային ՀՆԱ-ի 2-ից 5 տոկոսը:

Կարևոր է նշել, որ ինչպես ազգային, այնպես էլ միջազգային մակարդակներում շատ ինտենսիվ և ինստիտուցիոնալ գործողություններ պետք է իրականացվեն ինչպես փողերի լվացման կանխարգելման, այնպես էլ նման դեպքերի արդյունավետ քննության համար:

Այս առումով կարևոր է բարձրացնել թափանցիկությունը` հիմնելով ընկերությունների իրական շահառուների վերաբերյալ հանրությանը հասանելի տվյալներ տրամադրող ռեգիստրներ, ընդլայնելու բարձր ռիսկային երրորդ երկրների գնահատման չափորոշիչները և այդ երկրներից ֆինանսական հոսքերի ընդհանուր երաշխիքների բարձր մակարդակի ապահովում. բարելավել համագործակցությունըն ու տեղեկատվության փոխանակումը փողերի լվացման և ֆինանսական վերահսկիչների ու Եվրոպական կենտրոնական բանկի միջև:

Վերահսկողություն իրականացնող մարմինները պետք է ավելի լավ օգտածործեն ժամանակակից տեխնոլոգիաները տեղեկությունների ստուգման, նմուշների բացահայտման և տեղում ստուգումների համար, ինչը հնարավորություն կընձեռի գործարքների մակարդակում առավել մանրամասն տեղեկատվության արդյունավետ օգտագործման համար։ Վերստուգվող անձինք պետք է բարելավեն իրենց կասկածելի գործարքի մասին հաշվետվությունների որակը և քանակը, ինչպես նաև պահպանեն հաճախորդի ռիսկերի գնահատման հստակ աուդիտորական ուղին:

Վերջին տարիների Laundromats-ի և այլ լայնածավալ փողերի լվացման սխեմաների վերլուծությունը ի ցույց է դրել ազգային մակարդակներում առկա խնդիրներ, որոնց բարելավման համար անհրաժեշտ են հետևյալ գործողությունները.

• Ընդունել համապատասխան ներպետական օրենսդրությունը և կոռուպցիայի կանխարգելման քաղաքականություն,
• պետական պաշտոնյաների, ներառյալ խորհրդարանականների և կառավարության նախարարների, ինչպես նաև ընտրված պետական պաշտոնյաների թեկնածուների գույքի և եկամուտների հայտարարությունների հանրային հասանելիությունը,
• ձեռնարկել անհրաժեշտ քայլեր փողերի լվացման դեպքերի հետաքննության և քրեական պատասխանատվության ապահովման համար` որպես երրորդ կողմի կամ ինքնուրույն հանցագործություն,
• ստեղծել արդյունավետ համագործակցություն տարբեր ազգային իշխանությունների միջև՝ փողերի լվացման դեմ պայքարի շրջանակներում հետաքննութոյւնների նպատակով։

Միևնույն ժամանակ միջազգային և ազգային հետաքննական մարմինների միջև արդյունավետ համագործակցությունը  կարևոր է հատկապես այն դեպքերում, երբ անհրաժեշտ է պարզել փողերի լվացման ընդհանուր ծավալը և այդ հանցագործությունը կատարած անձանց պատասխանատվության ենթարկել։