ԵԽԽՎ գարնանային նստաշրջանում Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ելույթն ու հարցերին տրված պատասխանները անկասկած դեռևս կլինեն Հայաստանի հանրային լայն քննարկումների առարկա, ու, թերևս, դրա առիթը լիուլի կտան նաև ելույթին ադրբեջանական արձագանքները: Առավել ևս, որ ելույթի առավելագույն ուժեղ և առարկայական մասը առնչվում էր հենց Արցախի խնդրին, իհարկե նաև հարցուպատասխանի համատեքստում: Բանն այն է, որ ժողովրդավարությանն ու հայկական թավշյա հեղափոխությանն առնչվելու առումով վարչապետի ելույթը գործնականում արտացոլում էր Երևանի արդեն հայտնի ազդակները, տեղի ունեցածի և ժողովրդավարության անշեղության, կոռուպցիայի դեմ պայքարի և դատական անկախության ձգտման անբեկանելիության վերաբերյալ: Այստեղ իրավիճակը որոշակիորեն ստատիկ է, մի մասի համար բաժակի կիսով չափ դատարկ, մի մասի համար կիսով չափ լի տրամաբանությամբ:
Արցախյան գործընթացի առումով իրավիճակը, անկասկած, ավելի զգայուն և դինամիկ փուլում է, հատկապես հաշվի առնելով այն, որ Փաշինյանի ելույթից ժամեր առաջ Երևանը հաստատեց Ադրբեջանի արտգործնախարարի հետ Հայաստանի արտգործնախարարի հանդիպման օրը և տեղը՝ ապրիլի 15, Մոսկվա:
Հանդիպմանը կմասնակցի նաև ՌԴ արտգործնախարար Լավրովը: Ահա այդ համատեքստում հատկանշական է, որ ԵԽԽՎ ամբիոնից Նիկոլ Փաշինյանը վերհաստատեց Հայաստանի համար ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ձևաչափի անփոխելիությունը: Սակայն գործնականում հնչեց ևս մեկ և ավելի կարևոր շեշտադրում, ընդ որում՝ նոր ձևակերպումով:
Պատասխանելով ԵԽԽՎ պատվիրակների հարցերին, Նիկոլ Փաշինյանը հարցադրում արեց, թե ինչպե՞ս կարող է մի տեղում ծնված մարդը օկուպացնել այն տարածքը, որտեղ ինքն է ծնվել, որտեղ իր պապերը, ապուպապերն են ծնվել: Սա, իհարկե, մարդասիրական հողի վրա արված կարևոր քաղաքական շեշտադրում է, որը գործնականում Երևանի հերթական ազդակն է Մադրիդյան սկզբունքների ոչ միայն անկենսունակության, այլ նաև գործնականում հակամարդասիրականության մասին, այն իմաստով, որ այդ սկզբունքները հաշվի չեն առնում հենց այդ հանգամանքը՝ այդ հողի վրա այդ մարդկանց ծնված լինելու հանգամանքը: Արդյո՞ք Երևանը փորձում է իր դիվանագիտական զինանոցում ավելի ու ավելի ամրացնել «մարդասիրական» բաղադրիչը և դրանով դուրս բերել գործընթացը մադրիդյան տրամաբանությունից այլ տրամաբանություն, հաշվի առնելով ավելի վաղ արված մի քանի ազդակներ՝ ընդհուպ ԱԱԾ պետի մակարդակով վերաբնակեցման խնդրի մասին շեշտադրումները, որ հնչեցին դեռևս փետրվարի վերջին, նրա՝ Արցախ կատարած այցի ընթացքում: Ընդ որում, այդ իմաստով նաև բավականին ուշագրավ էր ելույթում արձանագրված հանգամանքը, որ Ապրիլյան քառօրյայից առաջ ադրբեջանական ագրեսիայի քաղաքական հենարանի ձևավորման գործընթացի մի որոշակի մաս էլ տեղի էր ունենում ԵԽԽՎ ուղղությամբ, որտեղ Բաքուն անցկացրել էր երկու հակահայկական բանաձև, որոնցում շեշտը դրված էր հենց մարդասիրական բաղադրիչի վրա: Դրանք առնվազն կիսով չափ արժանացան ԵԽԽՎ հավանությանը և անկասկած դրվեցին ադրբեջանական կազմակերպվող ագրեսիայի քաղաքական հիմքերում: Իհարկե, այդ հիմքերի մեծ մասը լցրել էր Հայաստանի «դաշնակից» Ռուսաստանը, սակայն դա, անշուշտ, այլ թեմա է:
Տվյալ պարագայում ակնհայտ է, որ հակամարտության գործընթացում կամ կարգավորման գործընթացում անցնող տարիներին տեղի էր ունեցել ոչ միայն ռազմա-քաղաքական դիսբալանս՝ հօգուտ Բաքվի, այլ նաև մարդասիրական: Ռազմա-քաղաքական դիսբալանսը հայկական բանակը վերականգնեց Ապրիլյան քառօրյայում, իսկ այդ վերականգնման գործընթացը նոր ալիք ստացավ արդեն թավշյա հեղափոխության արդյունքում: Այժմ Երևանը փորձում է վերականգնել նաև «մարդասիրական» բաղադրիչում առաջացած դիսբալանսը և, բնականաբար, դա անում է այն ամբիոնից, որտեղ մարդասիրական արժեքները հռչակված գերակայություն են: