Սերժ Սարգսյանի ԵԽԽՎ ելույթը գնահատելը բավական դժվար է: Դժվար է ոչ այն պատճառով, որ այն դեռ պետք է մարսել: Պարզապես դժվար է գնահատել մի բան, որ իրենից ըստ էության ոչինչ չէր ներկայացնում: Սերժ Սարգսյանի ԵԽԽՎ ելույթը մի շատ սովորական քաղաքական «պրակտիկանտի» ելույթ էր հիշեցնում, ուսանողական մի դիպլոմային, որը կարելի էր պարզապես գրել ու կարդալ 5 րոպեում, բայց որը չարժեր, իհարկե, հասցնել ԵԽԽՎ և ցույց տալ եղած քաղաքականության բովանդակային դատարկությունը:
Ելույթի մեջ, ըստ էության, գնահատելու առարկա չկա, որ հնարավոր լինի գնահատել: Հերթական խոսքերը ազատ և արդար ընտրությունների, հանդուրժողության, ժողովրդավարության, եվրոպական արժեքների և այլնի մասին, և ոչ մի նոր ու շրջադարձային, այսպես ասած` նախաձեռնողական բան, որը կարող էր քննարկելի լինել կամ եվրոպական, կամ առնվազն գոնե տարածաշրջանային, կամ թեկուզ գոնե զուտ հայաստանյան օրակարգի համար, որ ասենք` հասարակությունն ասեր, թե ահա մեր երկրի նախագահը ԵԽԽՎ-ում ելույթ է ունեցել և ասել է մի այսպիսի բան, տվել է մի այսպիսի ուղենիշ, որը կարելի է դարձնել օրակարգային հանրային քննարկումների առանցք, թեմա, և զարգացնել, հարստացնել հարակից մտքերով ու բանավեճերով:
Իսկ ահա ելույթից հետո արդեն, երբ Սերժ Սարգսյանը պատասխանում էր եվրոպացի պատգամավորների հարցերին, գնահատելու բաներ եղան: Եվ եթե մեկ բառով ասենք, ապա կարելի է կիրառել «խայտառակություն» տերմինը: Պատկերացնել կարելի է, որ Հայաստանի Գերագույն գլխավոր հրամանատարը հայտարարում է այն մասին, թե պատերազմի դեպքում Ադրբեջանն առավելություն կունենա, որովհետև քսան տարի շարունակ իր ժողովրդին պատրաստել է պատերազմի: Հարգելի պարոն Սարգսյան, իսկ դուք ի՞նչ եք արել, օրինակ` երկար տարիներ լինելով պաշտպանության նախարար, անվտանգության խորհրդի քարտուղար, վարչապետ, իսկ երեք տարի էլ լինելով նախագահ:
Դուք ի՞նչ եք արել` ձեր ժողովրդին բարոյալքելուց, Հայաստանում նրա կյանքը ավելի ու ավելի ծանր դարձնելուց, Հայաստանում արտագաղթի նոր ալիք առաջացնելուց, երկիրը սոցիալական, քաղաքական, տնտեսական, իրավական անարդարությունների և կամայականությունների ցանցը գցելուց բացի:
Իսկ ո՞վ պետք է պատասխան տա այն բանի համար, որ Ադրբեջանը պատերազմի ընթացքում առավելություն կարող է ունենալ: Չէ՞ որ տրամաբանությունը հուշում է, որ պատերազմում հաղթելուց հետո պետք է առավելություն ունենա հաղթող կողմը, եթե իհարկե ինքն իր ձեռքով չի մսխել իր հաղթանակը: Սակայն մենք հենց այդ բանն էլ արել ենք, ու հիմա մնում է ԵԽԽՎ ամբիոնից ուղղակի խայտառակ խոստովանություններ անել և խաղաղություն մուրալ` հայտարարելով, թե «ես դեռ 1993 թվականից եմ փոխզիջում գոռում»:
Այստեղ, սակայն, ըստ երևույթին կա նաև մեկ այլ նրբություն: Սերժ Սարգսյանն ըստ երևույթին փորձում է եվրոպական ամբիոնից վիճարկել այն թեզը, թե Հայաստանում փոխզիջման գաղափարախոսության, այսպես ասած, հիմնադիրը կամ կնքահայրը առաջին նախագահ Տեր-Պետրոսյանն է: Ըստ ամենայնի Սերժ Սարգսյանը կարծում է, որ ինքը կարող է այս հարցում չընկալվել որպես հուսալի գործընկեր, և այս իսկ մտավախությամբ միգուցե Եվրոպային ասում է՝ ընկերներ, ես որ փոխզիջող էի, Տեր-Պետրոսյանն ո՞ւր էր, ինձանից այն կողմ էլ մարդ չփնտրեք:
