Իտալական L’Occidentale պարբերականում հրապարակվել է Լաշա Զիլպիմիանիի «Էրդողանն ու Վրաստանը մտադիր են ստեղծել Շենգենյան գոտու նման մի բան» խորագրով հոդվածը, որում ասվում է.
«2011 թվականի մայիսի 31-ին Թուրքիան ու Վրաստանը շատ կարևոր պայմանագիր կնքեցին, որը ենթադրում է երկու երկրների սահմանին համագործակցություն։ Այդպիսի պայմանագիրը նախատեսում է միավորել սահմանապահ ոստիկանության ու մաքսային ծառայության առաջադրանքները, և առաջին հերթին միտված է մաքսային ընթացակարգերի մեղմացմանը։
Բացի այդ, դա անմիջապես մտնում է ուժի մեջ, մեկ երկրից մյուսը կարելի է գնալ անձը հաստատող էլեկտրոնային վկայականով։ Այսուհետ անհրաժեշտ չեն ո՛չ անձնագրերը, ո՛չ էլ անցագրերը։ Քանի որ այդ աշխարհագրական գոտին ունի իր յուրահատկությունները, այդպիսի պայմանագիրն իրենից ներկայացնում է բավական հուսադրող ազդանշան։
Այն ավելի կարևոր է թվում, եթե ուշադրություն ենք դարձնում Կովկասյան գոտում գտնվող երկրների (Վրաստան-Ռուսաստան, Ադրբեջան-Հայաստան, Հայաստան-Թուրքիա) կոշտ մրցակցությանը։ Արդյունքում, այդ երկրների միջև ոչ միայն գոյություն չունի նմանատիպ սահմանային համագործակցություն, այլև չկան անգամ անցակետեր, որոնք հնարավորություն կտային մեկ երկրից փոխադրվել մյուսը։
Միակ բացառությունը կազմում են Վրաստանն ու Ռուսաստանը, որոնք, չնայած գտնվում են հակամարտության մեջ, ամեն դեպքում պահպանում են առողջ մտածելակերպ և շարունակում են բաց պահել սահմանները, որպեսզի չկտրվեն ժողովուրդների միջև սերտ կապերը։
Կովկասյան մյուս երկրների միջև ճանապարհները փակ են։ Օրինակ՝ Ադրբեջանի և Հայաստանի սահմաններն անանցանելի են։ Սահմանը պահպանվում է համապատասխան սահմանապահ զորքերի կողմից, որոնք Լեռնային Ղարաբաղի պատճառով գտնվում են այսպես կոչված «պատերազմական իրավիճակում»։ 1990-ական թվականների սկզբից սկսած՝ այդ լեռնային շրջանը գտնվում է հայկական բանակի վերահսկողության տակ։
Հենց դրա պատճառով են երկու երկրների բոլոր ցամաքային հաղորդակցային ուղիները հայտնվել լիովին կտրված վիճակում։ Լեռնային Ղարաբաղի պատճառով է Թուրքիան Հայաստանը պահում մեկուսացման մեջ։ Այդ հակամարտությունում Անկարան աջակցում է Բաքվին և հայերի համար փակել է իր սահմանը։ Արտաքին աշխարհի հետ Հայաստանի միակ կապն իրականացվում է Վրաստանի (և Իրանի) միջոցով։
Դա Երևանին հնարավորություն է տալիս կապ պաշտպանել իր հիմնական ռազմա-տնտեսական դաշնակից Ռուսաստանի հետ։ Առավել ճշգրիտ լինելու համար պետք է նշել, որ Վրաստանը Կովկասի միակ երկիրն է, որը բաց սահմաններ ունի իր բոլոր հարևանների, այդ թվում՝ նաև Ռուսաստանի հետ, որի հետ ոչ վաղ անցյալում զինված հակամարտության մեջ է մտել։ Ռուսաստանը ցայժմ օկուպացրել է նրա երկու նահանգները։
Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ թուրք-վրացական սահմանային համագործակցությունը հենվում է եվրոպական սահմանապահ ծառայության առավել զարգացած մոդելների (մասնավորապես շվեյցարա-ֆրանսիական մոդելի) վրա, որոնք ենթադրում են մաքսային ընթացակարգերի առավելագույն թափանցիկություն՝ պետք է նշել, որ տվյալ գոտու մյուս երկրները դեռևս պատրաստ չեն ընդունել սահմանների հատման համար այդպիսի պրակտիկան։ Լայն տարածում գտած կոռուպցիան, օրենքի գերակայության բացակայությունը և որոշ սահմանապահ գոտիներում տիրող անկայունությունն անհնար են դարձնում սահմանների լիակատար բացումը։
Հաշվի առնելով այդ բոլոր հանգամանքները՝ կարելի է եզրակացնել, որ թուրք-վրացական պայմանագիրը կրում է նաև խորհրդանշական բնույթ և հնարավորություն է ընձեռում ընդհանրապես այդ գոտում դրական փոփոխությունների սկսման հույսեր տածելու։ Քանի որ խոսքը Կովկասի մասին է, որը պատմականորեն կիսով չափ մտնում է Եվրոպայի մեջ, Թուրքիայի ու Վրաստանի միջև համագործակցության այդ օրինակը մեզ բոլորիս ևս մեկ հույս է ներշնչում։ Կովկասում հետագա ամեն տիպի առաջխաղացումն օգտակար կլինի Եվրոպայի համար։ Հուսով եմ, որ այդ խաղաղ ինտեգրումն օրինակ կծառայի հարևան երկրների համար»։
