Զրույց Վրաստանի նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլիի խորհրդական Վան Բայբուրդի հետ:
– Պարոն Բայբուրդ, ըստ Ձեզ` Վեհափառի կատարած այցը Վրաստան ավելի շատ լիցքաթափե՞ց, թե՞ լարեց երկու երկրների եկեղեցիների միջև հարաբերությունները:
– Ակնհայտ է, որ հայ և վրաց եկեղեցիների հարաբերություններում սկսվել է նոր էջ: Այս երկու նորանկախ պետությունների եկեղեցիների մեջ վերջին տասնմեկ տարվա ընթացքում առաջին անգամ է, որ երկու երկրների կաթողիկոսները իրար են հանդիպում: Հիմա ի ուրախություն բոլորիս և ի տխրություն մեր երկու երկրների թշնամիների` այս հանդիպումը կայացավ շատ կառուցողական հունով, եղբայրական և սիրով լի: Իհարկե, կան խնդիրներ, որոնք կլուծվեն երկխոսության արդյունքում: Սկիզբը դրված է, սա պատմական այց է: Ես կրկնում եմ ոչ միայն Միխեիլ Սաակաշվիլիի խոսքերը, այլ որ նույն ոգով արձագանքեց նաև Իլյա Երկրորդը, այդպես են կարծում նաև ողջամիտ մտածող փորձագետները: Իհարկե, մեր մեջ առկա են հիմնախնդիրներ, որոնք, ցավոք սրտի, ըստ իս, հրահրվում էին ուրիշ երկրների կողմից, այսօր արդեն հաղթահարված կարելի է համարել: Երկու կաթողիկոսները հավանաբար այս տարի կհանդիպեն նոյեմբերին կայանալիք ԱՊՀ երկրների հոգևոր առաջնորդների հանդիպմանը: Կարծում եմ` Իլյա Երկրորդը առիթը չի կորցնի գալ Հայաստան: Իհարկե, ի պատասխան Գարեգին Բ-ի այցի` Իլյա կաթողիկոսի պաշտոնական այցը Հայաստան, համոզված եմ, տեղի կունենա արդեն 2012-ին:
– Պարոն Բայբուրդ, Դուք որքան էլ բարձր գնահատեցիք այս հանդիպումը, սակայն օրերս Իլյա Երկրորդը Գարեգին Բ-ի վերաբերյալ մտքեր է հայտնել, մասնավորապես, որ վերջինս անփորձ է և այլն: Արդյո՞ք սա էթիկայի կանոնների խախտում չէ:
– Եկեք պայմանավորվենք մի բան. եթե մեր երկու ազգերի հոգևոր հովիվները ինչ-որ բան են արտահայտում, համարում եմ, որ դա մեկնաբանության կարիք չունի: Այս ամենը չափազանցնում, գնահատական են տալիս այն ուժերը, որոնք ուզում են` երկու երկրների եկեղեցական հարաբերությունները բարիդրացիական չլինեն: Ես սա համարում եմ ոչ կոռեկտ: Ընդհակառակը, վերադառնալով Թբիլիսի` Իլյա Երկրորդը ասել է, որ Գարեգին Բ-ն խելամիտ անձնավորություն է: Եվ հետո, Իլյան առաջին տարին չէ, որ ճանաչում է Գարեգին Բ-ին (նա Գարեգին Բ-ին ճանաչում է 1994-ից): Իսկ այս աղմուկը ձեռնտու է այն ուժերին, որոնք ուզում են, որ հարաբերությունները չկայանան: Այն ուժերին… գիտե՞ք ում մասին եմ խոսում. Նրանց մասին, ովքեր Վրաստանի մասին այնպիսի հորինված բաներ են գրում վերջին տասը օրերի ընթացքում, ռուսամետ ԶԼՄ-ներում թնդացնում այդ չկայացած փաստերի մասին, բայց երբ Ադլերում Անդրանիկի արձանն էին դեմոնտաժում, այդ ԶԼՄ-ներից ոչ ոք ոչ մի բողոք չի արտահայտել: Հիմա հասկացեք` որ ուժերն են դրանք…
– Պարոն Բայբուրդ, սակայն երկու եկեղեցիների միջև համատեղ կոմյունիկեի մասին խոսակցությունները դարձյալ տարածեցին վրացական ԶԼՄ-ները: Սա՞ էլ եք համարում դրսի ուժերի կազմակերպածը:
– Ես ուզում եմ ձեռնպահ մնալ դրա մեկնաբանությունից: Ես գիտեմ, որ այս այցի ժամանակ չի եղել որևէ պայմանավորվածություն թե՛ վրացական, թե՛ հայկական կողմից, որ որևէ կոմյունիկե պետք է ստորագրվի: Գուցե զրույցների ընթացքում ցանկություն է հնչել, որ կստորագրեն կոմյունիկե: Բայց նախապես, որքան ես գիտեմ, այդպիսի պայմանավորվածություն չի եղել, սա պարզապես այց էր, որի արդյունքում պետք է հարաբերությունները վերականգնվեին և ըստ էության վերականգնվեցին: Փաստորեն, 2011 թվականի հունսի 10-16-ի այցը ցույց տվեց, որ երկու եկեղեցիների դարավոր բարեկամությունը, եղբայրությունը կա, չի խախտվել, և եթե կան երկու երկրների եկեղեցիների միջև հիմնախնդիրներ, դրանք կլուծվեն սիրով և համերաշխ: Հուսով ենք, որ հետայսու ամեն տարի կաթողիկոսները կհանդիպեն, և այդ երկխոսությունից էլ կապված կլինի մեր երկու եկեղեցիների միջև չլուծված հարցերի լուծումը:
– Դուք, ըստ էության, միանշանակ դրակա՞ն եք գնահատում այս հանդիպումը:
– Սա կարելի է որակավորել որպես իրոք լիցքաթափում, որպես իրոք պատմական կարևոր նշանակություն ունեցող իրադարձություն, որովհետև մեր երկու երկրների հովվապետերի միջև միջեկեղեցական հարաբերությունների 1700 տարվա ընթացքում սա երկրորդ նման հանդիպումն էր (առաջինը` վեցերորդ դարում էր): Հանդիպումն ահա կայացավ, հիմա եկեք թշնամիների ջրաղացին ջուր չլցնենք և լինենք լավատես ու սպասենք իրադարձությունների հետագա զարգացմանը:
