100 տարվա գործունեության ընթացքում Դատախազության կյանքում եղել են շատ բարդ և վիճահարույց շրջաններ՝ սկսած 1930-ական թթ-ի հայտնի իրադարձություններից, որ մարդկանց գիտակցության և պատմության մեջ մնացել է որպես 37 թվական. ՀՀ դատախազության 100-ամյակի տոնական միջոցառմանն ասել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը` հիշելով նաև անկախությունից հետո դատախազության գործած ակնհայտ ապօրինությունների մասին:
«Դատախազության համար ևս նոր էջ է բացվել, և այդ նոր էջը մեծ հնարավորություն է ինչպես Հայաստանի համար, ՀՀ քաղաքացիների համար, ինչպես իրավապահ, պետական բոլոր մարմինների համար, այնպես էլ Դատախազության համար»,- ասել է Փաշինյանը և սա նրա այսօրվա խոսքի ամենածրագրային կտորն է, եթե նկատի ունենանք դատախազության, այսպես կոչված, հակասական կարգավիճակը թավշյա հեղափոխությունից հետո:
Մի կողմից գլխավոր դատախազ Արթուր Դավթյանն այս ընթացքում չի արել որևէ սկզբունքային քայլ, որով հակադրված լինի թավշյա հեղափոխության համատեքստին, մյուս կողմից` դատախազությունում շարունակում է գործել հին թիմը, որն ասոցացվում է ոչ թե օրինականության, այլ` քրեաօլիգարխիայի հետ:
Հեղափոխության հաղթանակից հետո Արթուր Դավթյանի հրաժարականի պահանջը խիստ ակտուալ էր, նույնիսկ մի քանի ցույցեր անցկացվեցին դատախազության շենքի մոտ: Մյուս կողմից` խնդրի իրավա-քաղաքական հանգուցալուծումը գրեթե անհնար է, որովհետև գործող խորհրդարանում չափազանց դժվար է լինելու պատգամավորների 3/5-ի ձայներն ապահովել` Դավթյանին անվստահություն հայտնելու և նոր գլխավոր դատախազ ընտրելու համար:
Խնդիրը բարդանում է նաև կադրային աղքատիկ ռեսուրսների հետևանքով. նոր կառավարության կադրային լուծումը ՀՔԾ-ում միանշանակ չի ընդունվել, դեռևս նշանակված չէ Քննչական կոմիտեի նոր ղեկավար, հեղափոխության կադրային ռեզերվում հաստատ հարմար թեկնածու չկա նաև գլխավոր դատախազի պաշտոնի համար:
Ըստ այդմ` Փաշինյանը որոշել է դեակտուալացնել Արթուր Դավթյանի հրաժարականի կամ պաշտոնանկության թեման` առնվազն մինչև խորհրդարանական արտահերթ ընտրությունները:
Ես այդ հարցի վերաբերյալ չեմ կարող որևէ կարծիք հայտնել, որովհետև չեմ կարծում՝ նման իրավասություն ունեմ. այսօր լրագրողների հետ զրույցում ասել է Նիկոլ Փաշինյանը՝ պատասխանելով ՀՀ գլխավոր դատախազ Արթուր Դավթյանի հրաժարականի հնարավորության մասին հարցին: Վարչապետն ասել է, թե ինքը վենդետայի տրամաբանությամբ չի առաջնորդվելու: «Մեր խնդիրն է՝ ապահովել հանրային համերաշխությունը, և ես հույս ունեմ, որ դատախազությունը կգնա այդ ճանապարհով: Ես քայլեր եմ տեսնում այդ ուղղությամբ և հույս ունեմ՝ այդ քայլերը համոզիչ կլինեն թե՛ իրավունքի, թե՛ օրենքի, թե՛ հանրային կարծիքի տեսակետից»,- ասել է վարչապետը:
«Նոր էջ», ըստ ամենայնի, բացվում է ոչ միայն ու ոչ այնքան դատախազության, որքան` հենց Արթուր Դավթյանի համար, որին Նիկոլ Փաշինյանն, ըստ էության, մեկ տարի ժամանակ է տվել` հետհեղափոխական Հայաստանի քաղաքական և ինստիտուցիոնալ նոր իրողություններին ադապտացվելու համար:
Դավթյանը կարող է ապացուցել, որ պահանջարկված է նոր Հայաստանում` նոր խորհրդարանի պարագայում նույնպես դեակտուալացնելով իր պաշտոնանկության թեման, մյուս կողմից` նա կարող է դառնալ հեղափոխության երկրորդ ալիքի հիմնական թիրախներից մեկը, եթե օրինականության ապահովումը նույնացնի քաղաքական կոնյուկտուրայի, նոր իշխանության շահերի հետ:
Գուցե պասրադոքսալ հնչի, սակայն Արթուր Դավթյանի սկզբունքայնության պարագայում շանսեր են առաջանում դատախազության անկախության ինստիտուցիոնալ հիմքերի ձևավորման համար, որովհետև գործող դատախազը կառավարություն ձևավորած քաղաքական թիմի անդամ չէ, ինչն ավելի անկաշկանդ է դարձնում նրա գործունեությունը:
Ամբողջ խնդիրն այն է, թե Արթուր Դավթյանը ինչքանո՞վ է պատրաստ որակյալ գործունեության, երբ չի գործում հրահանգների, քաղաքական կամ կոռուպցիոն պատվերների ռեժիմը:
Փաշինյանը «նոր էջ» է բացել Դավթյանի համար, հիմա գնդակը նրա դաշտում է:
Լուսանկարը՝ Photolure-ի
