Ադրբեջանական ռազմաօդային ուժերը ձեռք են բերել ամերիկյան արտադրության «Բելլ 412» ուղղաթիռներ, որոնք կցուցադրվեն առաջիկայում կայանալիք ռազմական շքերթի ժամանակ։ Ուշագրավ է, որ ըստ ամերիկյան օրենսդրության, ԱՄՆ-ն իրավունք չունի զենք վաճառել հակամարտող կողմերին, ուստի ակնհայտ է դառնում, որ մեկ այլ երկիր է այդ ուղղաթիռները վերավաճառել Բաքվին։ Նշենք, որ այդ ուղղաթիռները գտնվում են Սաուդյան Արաբիայի, Պակիստանի, Թուրքիայի և մի շարք այլ երկրների սպառազինությունների ցանկում։
Միջազգայնագետ Սուրեն Սարգսյանը «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում մտահոգություն հայտնեց՝ այդ ուղղաթիռները մուլտիֆունկցիոնալ են՝տարբեր տեղերում և տարբեր նպատակներով կարող են օգտագործվել։
«Այսինքն՝ ֆիքսենք որպես ուղղաթիռներ, որոնք կարող են օգտագործվել և՛ որպես բեռնափոխադրող, և՛ որպես փրկարար աշխատանք իրականացնող։ Հիմա կարևոր հարց է՝ որտեղի՞ց է Ադրբեջանը ձեռք բերել այդ ուղղաթիռները։ Դրանց տեսահոլովակներն արդեն իսկ հայտնվել են համացանցում, և մենք կարող ենք տեսնել, որ դրանք ռազմականացված են։ Կարևոր հանգամանք է նաև այն, որ այդ ուղղաթիռները հանդիսանում են Ադրբեջանի ռազմաօդային ուժերի սեփականություն, այլ ոչ թե փրկարար ուժերի, որը կլիներ ԱԻՆ-ի սեփականություն։ Եվ որ ամենակարևորն է՝ մենք գիտենք, որ այս ուղղաթիռները թեթև ու մոբիլ են, մանևրելու բավականին լայն հնարավորություն ունեն»,- ասաց Սուրեն Սարգսյանը։
Մեր զրուցակիցը շարունակում է. «Հաջորդ կարևոր հարցն այն է, թե ո՞վ է Ադրբեջանին վերավաճառել այդ ուղղաթիռները։ Պետք է հայկական և ամերիկյան կողմերը միասին հետաքննեն այս միջադեպը, որպեսզի հասկանան՝ արդյոք Միացյալ Նահանգները ինչ-որ պայմանագրով վաճառել է ռազմականացված կամ թեկուզ չռազմականացված ուղղաթիռներ որևէ երկրորդ պետության, և այդ պետությունը արդյո՞ք ռազմականացրել է և նոր է վերավաճառել Ադրբեջանին, և այդ ռազմականացման գործընթացը տեղի է ունեցել Ադրբեջանում»։
Սուրեն Սարգսյանը նշում է՝ խնդիրը այդ ուղղաթիռների ռազմական կամ քաղաքացիական լինելու մեջ չէ. «Գործ ունենք մի այնպիսի իրավիճակի հետ, որ մի պետություն այն գնում է ամերիկյան կողմից անձնական օգտագործման համար, հետո այն մոդեռնիզացնում որպես ռազմական ուղղաթիռ և վաճառում Ադրբեջանին։ Իսկ մենք գիտենք, որ տեխնիկապես այդ ուղղաթիռները կարող են դառնալ ռազմական, ուստի և՛ ամերիկյան, և՛ հայկական կողմերը պետք է հստակ գործողություններ անեն, որ ապագայում նման միջադեպերը բացառվեն։ Որովհետև այսօր կարող են այդ ուղղաթիռները վաճառվել Պակիստանին՝ հետո վերավաճառվել Ադրբեջանին, իսկ վաղը կարող է ավելի ծանր ռազմական տեխնիկա Պակիստանից կամ Սաուդիան Արաբիայից գնալ Ադրբեջան։ Այստեղ մտածելու տեղիք ունի և՛ Միացյալ Նահանգների կառավարությունը, և նաև լուրջ անելիք ունի Հայաստանի Հանրապետությունը, որովհետև կան պետություններ, որ գնում են ինչ-որ բան որպես քաղաքացիական գույք և վերավաճառում Ադրբեջանին։ Այսինքն՝ համատեղ աշխատանքի անհրաժեշտություն կա, որ նման միջադեպերեը հետայսու բացառվեն»։
Քաղաքագետ Գևորգ Մելիքյանը մինչդեռ «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում նշում է՝ դրանք ոչ թե ռազմական, այլ քաղաքացիական նշանակության ուղղաթիռներ են և հասկանալի չէ, թե ինչու է աղմուկ բարձրացել. «Կան փորձագետներ, որոնք պնդում են, որ դրանք դարձված են ռազմական, բայց մի փոքր անհասկանալի է, բացատրություն է անհրաժեշտ՝ ինչպես են պատկերացնում քաղաքացիական նշանակության ուղղաթիռները դարձնել ռազմական։ Եթե նույնիսկ այդպես է՝ պետք է հասկանալ, որ այդ ուղղաթիռներն ազատ վաճառքի են դրված և որևէ խնդիր չկա՝ եթե հայկական կողմը ցանկանում է, կարող է ձեռք բերել»։
Մեր զրուցակիցը շարունակում է. «Այո՛, փորձագետները պնդում են, որ պաշտոնական Երևանը պետք է պարզի, արդյոք իրենք Ադրբեջանում կարող են ունենալ ռազմական գործածություն։ Բայց ըստ իս՝ ցանկացած տրանսպորտային միջոց կարող է օգտագործվել որպես ռազմական տեխնիկա, որովհետև կարող է, օրինակ, զինվորներ տեղափոխել։ Բայց խնդիրը Միացյալ Նահանգների հետ չէ, հայկական կողմը թող մտահոգվի Բելառուսից, Ռուսաստանից, Ուկրաինայից Բաքու գնացող զինատեսակներով։ Օրինակ, եթե Հայաստանը գնում է գերհզոր ռմբակոծիչ «ՍՈւ 30», Ռուսաստանն առանց թաքցնելու հայտարարում է, որ կարող է վաճառել «ՍՈւ 35»-ը Ադրբեջանին։ Հայկական կողմը պետք է դրա մասին մտահոգվի»։
Քաղաքագետ Մելիքյանը այդուհանդերձ նշում է, որ հայկական կողմը կարող է պարզել, թե ինչպես են այդ ուղղաթիռները հասել Ադրբեջան. «Կարևոր է, որպեսզի հասկանանք, թե Ադրբեջանը ինչ ճանապարհներով է զենք ձեռք բերում ընդհանրապես, բայց այս պարագայում, ըստ իս, մի փոքր այլ ուղղությամբ ենք գնում։ Այո՛, պետք է պարզել, համապատասխան ուղիները հասկանալ, և ուշադրություն դարձնել հետագա գործարքների վրա, ոչ թե պոստ ֆակտում, այլ մինչև գործարքների լինելը. դա շատ արժեքավոր կլիներ»։