ՆԱՏՕ-ում տեղի ունեցող զարգացումների վերաբերյալ իսպանական El Mundo պարբերականի «ՆԱՏՕ-ն՝ հովանավորների (ԱՄՆ) և ձրիակերների (Իսպանիա և այլն) միջև» հոդվածը ներկայացնում ենք ձեր ուշադրությանը:
ՆԱՏՕ-ի առաջին գլխավոր քարտուղարը 50-ականներին ասում էր, որ պաշտպանական այս կառույցի նպատակն այն է, որ «ԱՄՆ-ին պահի Եվրոպայում, Գերմանիային՝ վերահսկողության տակ, Ռուսաստանին՝ Եվրոպայից դուրս»: Այդպիսով, նա արտահայտեց Եվրոպայի ցանկությունը՝ ունենալ պաշտպանական հովանոց ԱՄՆ-ի տեսքով՝ հաշվի առնելով Խորհրդային միության էքսպանսիան:
60 տարի անց խորհրդային վտանգը՝ ՆԱՏՕ-ի գլխավոր վտանգը, վերացել է, Գերմանիան իրեն խաղաղասեր է դրսևորում, իսկ ԱՄՆ-ն վերանայում է տնտեսական առաջատարի իր դերը: Հիմա դաշինքը դաշինք անվանելն էլ դժվար է: Սրա լավագույն օրինակը Լիբիան է: Վաշինգթոնը որոշեց իր վրա վերցնել գլխավոր դերակատարի պարտականությունը, սակայն ռազմական գործողություններից երեք ամիս անց Քադաֆիի դիմադրությունը կոտրել չհաջողվեց, իսկ նրա բանակը դժվար է համեմատել Գերմանիայի բանակի հետ երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին:
Ինչպես իրավացիորեն նշել է ԱՄՆ պաշտպանության նախարար Ռոբերտ Գեյթսը, «պատմության ընթացքում ամենահզոր դաշինքն առանց զինամթերքի մնաց ռազմական գործողությունները սկսելուց 12 շաբաթ անց: ԱՄՆ-ն պետք է ապահովի այն ամեն անհրաժեշտով, որպեսզի փակի այս անցքը»:
ՆԱՏՕ-ի թերությունների մասին խոսում է ոչ միայն ԱՄՆ պաշտպանության նախարարը: Ֆրանսիացի գեներալ Սթեֆան Աբրիլը նշում է, որ «եթե իրավիճակը Լիբիայում ձգձգվի, ապա այն կրիտիկական կդառնա»: Բրիտանացի զինվորական Մարկ Սթենհոուփն էլ ասել է, որ անհրաժեշտ է վերանայել նախապատվություններն այն դեպքում, եթե կամպանիան երկարի ավելի, քան 6 ամիս, իսկ ֆրանսիացի գեներալ Ֆարիսյեն էլ ավելացրեց, որ եթե ֆրանսիական «Շարլ դը Գոլ» ավիակիրը մինչև տարվա վերջ մնա Լիբիայի ափերի մոտ, ապա 2012 թ. «այն բանի պետք չի լինի»:
Այսքանից հետո դժվար է չգալ եզրակացության, որ զինամթերքի, նյութական միջոցների և քաղաքական կամքի պակաս առաջանալուց դեպքում ՆԱՏՕ-ն անփառունակ կավարտի պատերազմը Լիբիայում, իսկ Քադաֆին, տեսնելով խնդիրները և տարաձայնություններն իր թշնամիների դաշտում, սպիտակ դրոշ չի պարզի և չի հրաժարվի իշխանությունից: Այդ ամենը շատ հիմար իրավիճակ կստեղծի, իսկ ՆԱՏՕ-ն էլ կվերածվի միմոսի:
Լիբիայի պատերազմը նաև մեկ կարևոր իրողություն է առաջ բերել՝ ԱՄՆ-ն սկսում է հոգնել այն դերից, որ ստիպված է կենդանի ուժ և գումարներ հատկացնել ՆԱՏՕ-ի օպերացիաների համար: Առաջ ԱՄՆ-ում շատ քչերն էին նման դիրքերից հանդես գալիս: Հիմա այդպիսինները շատ են, նրանց ձայն ավելի հաստատակամ է հնչում: Մի քանի օր առաջ ելույթ ունենալով Եվրոպայում՝ ԱՄՆ պաշտպանության նախարար Ռոբերտ Գեյթսն ասել էր. «Դաշինքի ներսում կան երկրներ, որոնք պատրաստ են վճարել դրան իրենց մասնակցության համար և իրենց վրա վերցնել պատասխանատվության բեռը, մինչդեռ մյուսները ցանկանում են օգտվել առավելություններից՝ հրաժարվելով վճարել դրա համար՝ ոչ պատասխանատվություն ստանձնելով, ոչ ծախսեր կատարելով»:
Սա ասելով՝ Գեյթսը նկատի ուներ, որ Լիբիայի գործողություններին քչերն իրական մասնակցություն ունեցան: Գեյթսը, որը շուտով լքելու է պաշտոնը, իր արտահայտությունների մեջ չփորձեց զգուշավորություն ցուցաբերել՝ հիշեցնելով այն մասին, որ չնայած պայմանավորվածություններին, որոնք ձեռք էին բերվել խորհրդակցությունների ժամանակ, Դաշինքի անդամ երկրները սկսեցին կրճատել պաշտպանությանն ուղղված գումարները: Իսկ պայմանավորվածություններն այն էին, որ ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրների պաշտպանական ծախսերը պետք է գերազանցեն տվյալ երկրի ՀՆԱ-ի 2%-ը: Այն ժամանակ, երբ ԱՄՆ-ն, Մեծ Բրիտանիան, Հունաստանը և Ֆրանսիան հետևում են այդ պայմանավորվածությանը, մյուսները խախտում են այն:
Իսպանական պարբերականը եզրակացնում է, որ այս ամենը գովաբանված պացիֆիզմի վկայությունն է: Դու (ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրները) ունես քո շահերը, բայց այդ դեպքում մի զարմացի՛ր, որ քեզ համարում են ձրիակեր, իսկ քո խոսքն առանձնապես բանի տեղ չեն էլ դնում:
