Այն, ինչ քիչ առաջ տեղի ունեցավ Հանրապետության հրապարակում` իսկապես աննախադեպ էր Երրորդ հանրապետության պատմության մեջ: Տեղի ունեցող գործընթացները նոր են` իրենց որակով, և անտարակույս որոշակի ժամանակ է պետք խորքային վերլուծություն անելու համար: Իհարկե, գործընթացը Նիկոլ Փաշինյանի տիտանական, գերմարդկային ջանքերի հետևանք էին, սակայն, զանգվածային հուզումները, մեծ հաշվով, հետևանք են տարիների անորակ կառավարման, պետության և հասարակության միջև առնվազն երկու տասնամյակ գոյացած անվստահության պատի: Պատրանքային կայունության քողի տակ Հայաստանը ըստ էության հայտնվել էր ճահճում, իմիտացիայի վիրուսը խժռում էր պետության զարգացման ռեսուրսը:
Իշխանությունները իրականության և ադեկվատության զգացումը կորցրեցին հատկապես խորհրդարանական ընտրություններից հետո, երբ ոչնչացվեցին քաղաքական և հասարակական դիմադրության բոլոր օջախները:
Մյուս կողմից` ինստիտուցիոնալ նոր միջավայրում և Հայաստան-ԵՄ նոր համաձայնագրով Սերժ Սարգսյանը փորձում էր ներքին և արտաքին լեգիտիմություն հաղորդել իր նոր իշխանությանը, վարչապետությանը:
Սակայն պարզվեց` օլիգոպոլ համակարգը պատրաստ չէ քաղաքական և ինստիտուցիոնալ նոր իրողություններին, որոնք ավելի առարկայական դարձրեցին Հայաստանի իշխանության սպառվածությունը, քաղաքական, բովանդակային անկարողությունը, ճգնաժամը:
Ահա այս համատեքստում զարգացավ Սերժ Սարգսյանի իշխանավարման դեմ ծավալված շարժումը, որի մոտիվացիոն հիմքը շատ ավելի բազմաշերտ է, քան նույնիսկ պատկերացնում են դրա կազմակերպիչները, իշխանությունները, փորձագիտական շրջանակները և միջազգային հանրությունը:
ԵՄ-ի հետ համաձայնագիր ստորագրած երկրում այլևս չէր կարող կրկնվել Մարտի 1, ինչը, թերևս, առաջին հերթին գիտակցեց Սերժ Սարգսյանը` գերադասելով չանցնել ռուբիկոնը, որն իրականում այրելու էր հետդարձի բոլոր ճանապարհները:
Հիմա ընդդիմության քաղաքական պատասխանատվության ռեալիզացիայի փուլն է` գործընթացի ամենակարևոր դրվագներից մեկը: Նիկոլ Փաշինյանի այսօրվա հանրահավաքային ելույթը հակասական էր. նա մի կողմից խոսում է քաղաքական հանդուրժողականության մասին, մյուս կողմից` շարունակում է հրապարակը համարել քաղաքական որոշումների կայացման հիմնական հարթակը:
Սերժ Սարգսյանի հրաժարականը միանգամայն նոր քաղաքական իրավիճակ է ստեղծել, որին պետք է ադապտացվի նաև ընդդիմության վարքագիծը:
Հասարակության սուբյեկտության քաղաքական կապիտալացման անհրաժեշտությունը հակասության մեջ է մտնում «փողոցային» դեմոկրատիայի պատկերացումների հետ: Հրապարակի տրամադրությունները փոփոխական են, իրենց վրա կրում են էմոցիոնալ ազդակներ և չեն կարող քաղաքական լեգիտիմ որոշումների աղբյուր դառնալ:
Իրավիճակը կարող է կայունանալ միայն քաղաքական, սահմանադրական գործիքների միջոցով:
Նիկոլ Փաշինյանի առաջարկած «Ճանապարհային քարտեզը» կենսունակ էր մինչև Սերժ Սարգսյանի հրաժարականը, իսկ հիմա ակտուալ է իշխանության և ընդդիմության բովանդակային, համապարփակ երկխոսությունը` առանց նախապայմանների:
Հնարավոր երկխոսությունը, որի մեկնարկը տրվելու է չորեքշաբթի օրը, հասարակական աննախադեպ էներգիան կապիտալացնելու խնդիր ունի: Միայն այդ ճանապարհով է հնարավոր ձևավորել համակարգային, ինստիտուցիոնալ բարեփոխումների օրակարգ և դրա քաղաքական գործիքակազմը:
Խորհրդարանական արտահերթ ընտրությունների անցկացումն անհրաժեշտություն է, սակայն դրանք չեն կարող տեղի ունենալ Փաշինյանի պատկերացրած սեղմ ժամկետներում, որովհետև առայժմ որևէ տեղ չի հեռացել համակարգը, որը գուցե ավելի անվերահսկելի և իռացիոնալ է դարձել Սերժ Սարգսյանի հեռանալուց հետո: Չի կարելի թույլ տալ, որ առաջիկա ընտրությունները դառնան օլիգարխիայի սաբոտաժի և հեղափոխության էյֆորիայի թիրախ:
Մյուս կողմից` չի կարող գոյություն ունենալ ժամանակավոր կառավարություն, և արդեն յոթ օրից Հայաստանը ունենալու է նոր վարչապետ, որը ձևավորելու է նոր կաբինետ: ԵՄ-ի շրջանակային համաձայնագիր ստորագրած Հայաստանում վարչապետը չի կարող ընտրվել հրապարակի կողմից, որը մի քանի օր անց կարող է պահանջել նոր վարչապետ կամ նոր հրաժարական: Նոր վարչապետն ընտրվելու է խորհրդարանում` գուցե կոնսենսուսով կամ խիստ որոշակի ժամկետով, որը բավարար կլինի` ինստիտուցիոնալ և քաղաքական նոր իրավիճակին ադապտացվելու և պատշաճ ընտրություններ կազմակերպելու համար: Իրական քաղաքականությունը սկսվել է հիմա և շահելու է այն քաղաքական ուժը, որը կկարողանա ինստիտուցիոնալ մակարդակում դառնալ հանրային տրամադրությունների տրանսլյատորը:
Քաղաքական պատասխանատու ուժերի առաքելությունն է քաղաքական հուժկու գործընթացը հեռու պահել հեղափոխական խցանումներից և դարձնել ինստիտուցիոնալ արժեք` ապավինելով հրապարակի ուժին:
Լուսանկարը՝ Photolure-ի
