Հայ-թուրքական հարաբերությունները կվերականգնվեն և կկարգավորվեն, եթե և երբ Թուրքիան ճանաչի Հայոց ցեղասպանությունը՝ դրանից բխող բոլոր հետևանքներով: Սակայն դա երբեք չի լինի կամ էլ առնվազն տեղի չի ունենա մոտակա տասնամյակների ընթացքում: «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց արևելագետ, Մոսկվայի Մերձավոր Արևելքի ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին՝ խոսելով Հայաստանի կողմից հայ-թուրքական արձանագրությունների չեղարկման մասին:
Արևելագետ Սատանովսկին չի կարծում, թե հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման հարցը կարող է քննարկվել ռուս-թուրքական հարաբերությունների շրջանակներում, թեև Ռուսաստանն ու Թուրքիան այսօր շատ լավ հարաբերություններ ունեն:
«Ռուսաստանը ճանաչում է Հայոց ցեղասպանությունը, Թուրքիան՝ ոչ»,- շատ կարճ ձևակերպեց մեր զրուցակիցը:
Այսպիսով, Եվգենի Սատանովսկին չի տեսնում հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման որևէ հեռանկար:
«Եթե Հայաստանը հրաժարվի Հայոց ցեղասպանության մասին հիշողությունից, կդադարի լինել Հայաստան: Եթե Թուրքիան ճանաչի Հայոց ցեղասպանությունը, ստիպված կլինի վերափոխել վերջին 100 տարիների իր ողջ պատմությունը: Այդ դեպքում հարց է առաջանում Պոնտոսի հույների ցեղասպանության, հույներին և ընդհանրապես քրիստոնյաներին Թուրքիայի տարածքից վտարելու մասին, այն մասին, որ ոչնչացվել է քրիստոնեական պատմական ժառանգությունը ոչ միայն Թուրքիայում, այլև Թուրքիայի օրինակով և Թուրքիայի ճնշման ներքո հետխորհրդային տարիներին Ադրբեջանում, այդ թվում՝ Լեռնային Ղարաբաղի տարածքում:
Ես խոսում եմ հայկական խաչքարերի ոչնչացման, Ադրբեջանի նախագահի հայտարարության մասին, թե Երևանը ադրբեջանական տարածք է: Անկախ նրանից՝ Խորհրդային միությունը լավն էր, թե վատ, բայց խորհրդային իշխանության օրոք նման բան չկար: Ադրբեջանն ու Հայաստանը իրար ավելի շատ չէին սիրում, քան այսօր, բայց այն իրավիճակը, որը բերեց պայթյունի Լեռնային Ղարաբաղում, պահվում էր վերահսկողության տակ: Եվ այն հայտարարությունները, որ մենք լսել ենք Էրդողանից և, ցավոք սրտի, Իլհամ Ալիևից, այն ժամանակ անհնար էին, իսկ հիմա դարձել են սովորական երևույթ: Այնպես որ, ինչի՞ մասին է ընդհանրապես խոսքը: Կարծում եմ, որ այս պահին գլխավոր խնդիրը հայերի ցեղասպանությունն է Օսմանյան կայսրությունում և Օսմանյան կայսրության փլուզումից հետո, բայց սա մի խնդիր է, որի հետ կապված են մի շարք այլ խնդիրներ, և ես չեմ տեսնում խնդիրների այդ ժայռը հարթելու որևէ հնարավորություն: Ցեղասպանության հարցը Էրդողանի օրոք Թուրքիայում ոչ ոք չի էլ քննարկելու: Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը շատ ավելի ագրեսիվ և անհաշտ մարդ է, քան իր նախորդները, առավել ևս Թուրքիայում իսլամական գաղափարախոսության վերածննդի պարագայում: Այո, Թուրքիայում կա մտավորականության մի զգալի հատված, որը կարծում է, որ ցեղասպանությունը Թուրքիայի ազգային խայտառակությունն է, և, իհարկե, պետք է ճանաչել ցեղասպանությունը և կարգավորել հարաբերությունները Հայաստանի հետ: Բայց ի՞նչ կարող է անել մտավորականությունը ավտորիտար պետությունում՝ ոչի՛նչ: Իսկ եթե այդ մարդկանց չսպանեն՝ ինչպես Հրանտ Դինքին սպանեցին, ապա առնվազն բանտ կնստեցնեն և բռնաճնշումների կենթարկեն բոլոր անհրաժեշտ միջոցներով»,- նշեց Սատանովսկին:
