Ղարաբաղյան հակամարտության ներկայիս փուլում, որ ներկայացվում է իբրև ակտիվ կամ դինամիկ, մեծ հաշվով աննախադեպ, ամենից դժվար կացության առաջ է հայտնվել հասարակությունը: Մեկ նա լսում է, որ իշխանությունը վաճառքի է հանել Հայաստանի շահը, մեկ` որ ընդդիմությունը իր ներքաղաքական նպատակների համար շահարկում է Ղարաբաղի հարցը, մեկ լսում է, որ Սերժ Սարգսյանը տվել է Ղարաբաղն ու տարածքները հանձնելու համաձայնություն, մեկ նրան ասում են, որ ոչ մի այդպիսի համաձայնություն չկա, և փաստն այն է, որ տարածքներն ու Ղարաբաղը մերն են: Որևէ այլ հասարակություն, եթե լիներ մեր հասարակության փոխարեն, հիմա վաղուց արդեն կորցրել էր ինքնատիրապետումը: Բայց մեր հասարակությունը հերոսաբար դիմադրում է` փորձելով սանտիմետր առ սանտիմետր, թիզ առ թիզ ճանաչել քաղաքական դաշտը, որպեսզի չմնա անճանաչելի միլիմետր անգամ, հասկանալու համար, թե ի վերջո ի՞նչ է կատարվում և ո՞վ է իրավացի:
Այդ խնդիրը, սակայն, բարդանում է: Բարդանում է այն պարզ պատճառով, որ առկա իրավիճակում հասարակությանը հանգստության և անհանգստության կոչ անողներն իրենք էլ չգիտեն, թե որ դեպքում են իրավացի, որ դեպքում` ոչ: Եթե այդ ուժերն իրենք իսկ վստահ չեն իրենց իրավացիության հարցում, ինչպես կարող է նրանցից գլուխ հանել հասարակությունը: Օրինակ. Սերժ Սարգսյանը հաստատ ինքն էլ չգիտե` ճնշո՞ւմ են իրեն, թե՞ ոչ, տալի՞ս է տարածքները, թե՞ ոչ, զիջո՞ւմ է միակողմանի, թե՞ հանդիպակաց զիջում էլ կա: Սերժ Սարգսյանին միակողմանի զիջման համար մեղադրողներն իրենք էլ չգիտեն` արդյո՞ք դրա համար են իրականում նրան մեղադրում, թե՞ պարզապես այլ մեղադրանքներից այլևս խեր չկա: Երևի թե արդեն, աստիճանաբար, անհասկանալի է դառնում, թե ով ում է մեղադրում, ում է աջակցում, ում քաջալերում: Եվ քանի որ փաստացի բոլորը կարծես թե խճճվել են սեփական անիմացության ցանցում, նրանց թվում է, որ ստեղծվել է նոր իրավիճակ, Հայաստանը կանգնել է նոր մարտահրավերների շեմին: Իրականում ոչինչ էլ նոր չէ: Ամեն ինչ փաստացի նույնն է, համենայնդեպս Հայաստանի համար:
Օրինակ` ի՞նչն է փոխվել: Արդյո՞ք նույնը չեն ներքին կյանքի ժողովրդավարացման, իրավունքի և օրենքի գերակայության հաստատման, տնտեսական ազատության ապահովման խնդիրները: Արդյո՞ք նույնը չէ Ղարաբաղը հզորացնելու, կեղծ գաղափարաբանական կաղապարներից ազատելու և արդիական պետություն դարձնելու խնդիրը: Արդյո՞ք նույնը չէ մեր ռազմական հաղթանակը իրացնելու, ոչ թե ի դեմս անխնամ և անմշակ, անբնակ տարածքների` ամեն գնով դրա ավելորդությունը մեզ ու աշխարհին ի ցույց դնելու խնդիրը: Արդյո՞ք նույնը չէ գերտերությունների դիմակայությունը, ազդեցությունների համար պայքարը Կովկասում, այդ թվում Հայաստանում և Հայաստանի միջոցով: Ամեն ինչ էլ, մեծ հաշվով, նույնն է, և նոր իրավիճակ չկա ու չէր էլ կարող լինել, քանի որ նորն ընդամենը հին գործընթացի շարունակության արդյունք է: Այդպես նոր է ամեն ինչ, կամ նոր չէ ոչինչ:
Իրականում, նոր իրավիճակի մասին հավաստիացումները հին իրավիճակից փախչելու համար են: Ընդդիմությունը նոր, աննախադեպ իրավիճակի մասին է խոսում, որպեսզի առանց հաշվետվության փակի հին իրավիճակի էջը: Նույն հաշվետվությունից խուսափելու համար էլ իշխանությունն է խոսում նոր իրավիճակի մասին, որպեսզի մոռացության մատնի հնում չարածը կամ արածը, որը պետք է չաներ: Հասարակությունն էլ լսում է ու մտածում, որ ամեն ինչ նոր է, հետևաբար ժամանակն է հինը մի կողմ թողնել և անցնել նոր ռեժիմի` չնկատելով, որ գիտակցության մեջ այդպես կտրվում է ժամանակի ընթացքը:
Երևի դրա համար էլ շատերին թվում է, որ Հայաստանում տեղի են ունենում անտրամաբանական զարգացումներ: Իրականում այդ զարգացումները միանգամայն տրամաբանական են, պարզապես գիտակցական ընկալումների մեջ ժամանակային կտրուկ անցումները, խզումներն ստեղծում են ժամանակի անտրամաբանական ընթացքի տպավորություն: Եվ ելքերը սկսում են որոնվել` ելնելով իրադարձությունների զարգացման անտրամաբանական ընթացքի մասին համոզվածությունից, ինչի շնորհիվ էլ որևէ ելք չի հանգեցնում խնդիրների տրամաբանական լուծման: