Եթե նույնիսկ խորհրդարանական կառավարման մոդելը տեսականորեն դուռ էր բացում Հայաստանում բազմավեկտոր իշխանության ձևավորման համար, այս օրերին հետևողականորեն «խմբագրվում» է այդ հնարավորությունը՝ կառավարության կողմից շրջանառության մեջ դրված «Պետական կառավարման մարմինների մասին» և «Կառավարության կառուցվածքի և գործունեության մասին» օրենքների նախագծերով: Այս նախագծերը լրիվ հակոտնյա են խորհրդարանական կառավարման համակարգին, և այս համատեքստում հայկական «պառլամենտարիզմը» որևէ աղերս չունի միջազգային պրակտիկայի հետ և, ըստ էության, ավտորիտար, անձնակենտրոն, բրգաձև համակարգը պահպանելու կամ զարգացնելու միտում ունի:
Աշխարհում դժվար է գտնել խորհրդարանական մեկ այլ երկիր, որտեղ, ըստ էության, ամբողջ անվտանգության համակարգը՝ ոստիկանություն, ԱԱԾ, դուրս է դրվում խորհրդարանի վերահսկողությունից, անգամ կառավարության կոլեգիալ կառավարումից: Ըստ ներկայացված նախագծերի՝ ուժային այս կառույցները լինելու են վարչապետին ենթակա մարմիններ, ինչը նշանակում է, որ չնայած կառավարման մոդելի փոփոխությանը՝ ապրիլից հետո պահպանվելու է այսօրվա ստատուս քվոն, կամ օրենսդրորեն ավելի է խորացվելու բրգաձև իշխանության համակարգը:
Սա, ըստ էության, հանգեցնելու է ուժային սեգմենտում ռեպրեսիվ և կոռուպցիոն ռիսկերի խորացման, որոնք սովորական երևույթ են ավտորիտար երկրների համար: Այսինքն՝ Հայաստանը խորհրդարանական կառավարման ցուցանակի տակ օրենսդրորեն զարգացնում է ավտորիտար պետության իրավական հիմքերը:
Օրենքների նախագծերով ներմուծվում են նորամուծություններ, որոնք ամբողջովին վերականգնում են խորհրդային կառավարման հոռի բարքերը՝ նահանջ արձանագրելով նույնիսկ այսօրվա իրականության համեմատ: Օրինակ՝ ապրիլից հետո կառավարության նիստերը դռնփակ են լինելու, օրենսդրորեն սահմանափակվում է կառավարության անդամների՝ հարցազրույց տալու, սեփական տեսակետ արտահայտելու իրավունքը, պատգամավորները զրկվում են կաբինետի նիստերին մասնակցելու հնարավորությունից: Այս ամենը ի դերև է անում գործադիր իշխանության հրապարակային գործունեության և հաշվետվողականության սկզբունքները, որոնք պարտադիր պայման են ցանկացած ժողովրդավարական երկրի, էլ չենք ասում՝ խորհրդարանական մոդելի համար:
Կառավարության նման կառուցվածքը և գործունեության ավտորիտար բնույթը երկիրն անխուսափելիորեն կանգնեցնելու են սահմանադրական ճգնաժամի շեմին, որովհետև խորհրդարանական կառավարման պարագայում Ազգային ժողովն ըստ էության զրկվում է վերահսկող գործառույթներից, դադարում է լինել իշխանության կենտրոն, ինչն անխուսափելիորեն հանգեցնելու է իշխանության վտանգավոր վակուումի:
«Պետական կառավարման մարմինների մասին» և «Կառավարության կառուցվածքի և գործունեության մասին» օրենքների առաջարկվող նախագծերով խորհրդարանական կառավարումը Հայաստանում դառնում է բուտաֆորիա, որովհետև բրգաձև իշխանության համակարգն ամբողջովին պահպանվում, նույնիսկ ամրապնդվում է՝ այն տարբերությամբ, որ նախագահին փոխարինում է վարչապետը: Բովանդակային այլ տարբերություն, գործադիր իշխանության նկատմամբ քաղաքական և հասարակական վերահսկողության որևէ գործուն մեխանիզմ նախատեսված չեն:
Այնպիսի տպավորություն է, որ Հայաստանում տեղի են ունեցել ոչ թե սահմանադրական փոփոխություններ, այլ հեղաշրջում, որի նպատակը եղել է հասարակությանը նախագահի ուղղակի ընտրությունների իրավունքից զրկելը:
Հայաստանի «պառլամենտարիզմի» փորձարկումը տեղի ունեցավ 2017-ի խորհրդարանական ընտրություններում, որոնց հիմնական առանձնահատկությունը հասարակությանը քաղաքական կյանքից մեկուսացնելն էր, հիմա եկել է խորհրդարանին պետական կառավարումից մեկուսացնելու ժամանակը:
Լուսանկարը՝ Photolure-ի
