Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի, Մոսկվայի և Համայն Ռուսիո Կիրիլ Պատրիարքի և Կովկասի մահմեդականների վարչության նախագահ շեյխ-ուլ-իսլամ Ալլահշուքյուր Փաշա Զադեի հանդիպումը տեղի է ունեցել Ռուսաստանի մայրաքաղաքի Ս. Դանիելի պատրիարքանիստ վանքում:
Հակառակ որոշ տագնապների` պայմանավորված ադրբեջանական և ռուսական կողմերի օրակարգերով, եռակողմ հանդիպումը, դատելով պաշտոնական տեղեկատվությունից և հոգևոր առաջնորդների ամփոփիչ հայտարարությունից, հիմնականում խաղաղասիրական առաքելություն է ունեցել: Դրան մեծապես նպաստել է հանդիպման ժամանակ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի հնչեցրած խոսքը, որը միանգամայն ներդաշնակ է եղել հայկական դիվանագիտության առաջնահերթություններին:
Վեհափառն, ըստ էության, բարձրացրել է ադրբեջանական կողմի քաղաքական պատասխանատվության հարցը: Բաքուն տարբեր ձևաչափերում, միջազգային հարթակներում կարևորում է ԼՂ խնդրի համապարփակ լուծումը, միանում է խաղաղության երկկողմ և բազմակողմ հորդորներին, սակայն պրակտիկ քաղաքականության մեջ պատերազմի հրձիգ է: Խիստ կարևոր էր, որ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսն այս ամենը հնչեցրել է Կովկասի մահմեդականների վարչության նախագահ շեյխ-ուլ-իսլամ Ալլահշուքյուր Փաշա Զադեի հետ հանդիպանը` վերջինիս զրկելով հերթական անգամ իրականությունը խեղաթյուրելու և միջազգային հանրությանը կարծիքը մանիպուլացնելու հնարավորությունից:
«Հակառակ Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների հանդիպումների արդյունքում կատարվող հայտարարությունների, հոգևոր առաջնորդներիս կոչերի և պատգամների, այսօր հրադադարի պայմաններում շարունակում է լարված մնալ իրավիճակը սահմանագծում, շարունակում են զոհվել զինվորներ և երբեմն նաև սահմանամերձ բնակավայրերի խաղաղ բնակիչներ: Հատկապես մտահոգիչ ենք համարում քաղաքացիական բնակչության թիկունքում պատսպարվելու և այն միտումնավոր թիրախի վերածելու դեպքերը: Սահմանից անդին չեն դադարում ռազմատենչ կոչերը, աճող սպառազինության վերաբերյալ հայտարարությունները: Այս ամենը մեծապես վտանգում է փոխվստահության և փոխըմբռնողության ոգու մթնոլորտի ձևավորմանն ուղղված ջանքերը և, սասանելով արդեն իսկ փխրուն հրադադարը, վերափոխում հակամարտության ուժգնացման մի նոր իրողության, որին ականատես դարձանք 2016 թվականի ապրիլին, երբ ադրբեջանական զինված ուժերի կողմից սանձազերծվեցին լայնամասշտաբ ռազմական գործողություններ: Ամենքիս հայտնի է այդ օրերի ժամանակագրությունը, փաստագրված նաև միջազգային հանրության կողմից, մարտի դաշտում զոհված զինվորների, ինչպես նաև խաղաղ բնակչության նկատմամբ կատարված խոշտանգումները, վայրագություններն ու բռնությունները, պատճառված կորուստներն ու ավերները», – իր խոսքում ասել է Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը:
Իհարկե, Գարեգին Բ Կաթողիկոսի խոսքն ավելի ամբողջական և արժեքավոր կլիներ, եթե դրանում ուղերձ հասցեագրվեր նաև ռուսական կողմին, որը սպառազինության մատակարարումներով և քաղաքական քարտ-բլանշով սնուցում է Ադրբեջանի ռազմատենչությունը: Մյուս կողմից` եթե ռուսական քաղաքականությանը հստակ գնահատական չի տալիս Հայաստանի իշխանությունն, ապա անիմաստ է դա ակնկալել հոգևոր առաջնորդից: Այնուամենայնիվ, հուսանք, որ գոնե հրապարակային հանդիպման ձևաչափից դուրս Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսն այս մասին զրուցել է Մոսկվայի և Համայն Ռուսիո Կիրիլ Պատրիարքի հետ:
Ուշագրավ է, որ Վեհափառը տարածաշրջանում կայուն խաղաղության հաստատման տեսլականը պայմանավորել է Արցախի ազատության խնդրով: «Մեր տարածաշրջանում խաղաղությունն այլընտրանք չունի, ինչպես և` ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորումը` բացառապես բանակցությունների միջոցով: Այլընտրանք չունի նաև Արցախի մեր հավատավոր ժողովրդի ազատ և անկախ կյանքը», – ասել է նա:
Սկզբունքորեն կարևորում ենք, որ Հայաստանյայց Առաքելական եկեղեցին իր համազգային ներուժը և միջազգային կապերը ծառայեցնի հայկական դիվանագիտության առաջնահերթություններին, մասնավորապես Արցախի միջազգային ճանաչման գործընթացին: Այս առումով եկեղեցին` իր նվիրապետական աթոռներով, չօգտագործված բավականին մեծ ներուժ ունի: Հուսանք, որ Գարեգին Բ-ի մոսկովյան ուղերձները ոչ միայն միջազգային հասցեատերերի վրա ազդեցություն կունենան, այլ նաև գործունեության նոր ազդակ կլինեն մեր եկեղեցու աշխարհասփյուռ կառույցների համար:
